Ստեփան Փափազեան

Ստեփան Փափազեան
Ծնած է	14 Յունուար 1840(1840-01-14) կամ 1839
Ծննդավայր	Պոլիս, Օսմանեան Կայսրութիւն
Մահացած է	1888
Մահուան վայր	Պոլիս, Օսմանեան Կայսրութիւն
Քաղաքացիութիւն	Օսմանեան Կայսրութիւն
Ուսումնավայր	Ներսէսեան վարժարան
Մասնագիտութիւն	Խմբագիր, հանրային գործիչ, ուսուցիչ
Աշխատավայր	Ազգ. Երեսփոխան, Ուսումնական Խորհուրդի անդամ

Ստեփան Փափազեան (Նոյեմբեր 1839, Կ. Պոլիս - 1888), հայ ուսուցիչ, տնօրէն, Պոլսոյ ազգային ժողովի երեսփոխան, ուսումնական խորհուրդի անդամ։

Կենսագրութիւն

Ծնած է 1839-ին Ստանպուլի Խասգիւղ թաղամասը։ 1840-ին Ներսէսեան վարժարանը, 1850-ին Ազգ.Հիւանդանոցի որբանոցը դրուած է։ Ապա կարճ ժամանակ մը հետեւած՝ Երկրագործական վարժարանի դասերուն, 1854-ին Զմիւռնիա կանչուած է իր մօրեղբօր՝ Անդրէաս վարժապետ Փափազեանի քով։ Իր ուսումը աւարտելով օգնական դասատու կարգուած է վարժարանին մէջ։

1858-ին՝ Պոլիս վերադարձին, Ս.Փրկչի որբանոցի հայերէնի ուսուցչութեան կը կոչուի եւ այդ պաշտօնը կւ պահէ մինչեւ վերջ։ Իր հայ լեզուի հմտութեան եւ ատենախօսութեան կարողոթիւններուն պատճառով «Պերճ» կը մականուանուի։

Գործունէութիւն

Ուսուցչական ասպարէզին կը ծառայէ մինչեւ իր մահը, զանազան վարժարաններու մէջ, ստանձնելով դասախօսութիւններ. սակայն նշանակելի է իր գործունէութիւնը իբր տնօրէն Ղալաթիոյ Լուսաւորչեան վարժարանին (20 Մարտ 1851), ուր կը հասցնէ բազմաթիւ աշակերտներ, որոնք շատ կարեւոր դեր կը կատարեն ազգային շրջանանակի մէջ։ Ինքն է նաեւ գլխաւոր հեղինակը եւ ջանադիրը Ազգ, կենդրոնական վարժարանին հաստատութեան, որուն գաղափարը առաջին անդամ ինք յղացած է՝ 1863-էն սկսեալ՝ գաւառներէն Պոլիս դիմող ուսանողներու երկրորդական կրթութիւն տալու դիւրութիւն մը ընծայելու համար։

Երկար ժամանակ ազգային երեսփոխան եղած է եւ ընդդիմախօսութեան պետը՝ Ընդհանուր ժողովերու մէջ. գործնականօրէն ուսունմասիրած էր ազգային խնդիրները, գոց գիտէր Ազգ.Սահմանադրութիւնն ու ամէն ազգային կանոնագիրները։

1863-ի Յունուար 2-ին սկսած է հրատարակել «Ժամանակ» հանդէսը, որ հրատարակուած է մինչեւ 1869 (տես թիւ 175)։

քնար երաժշտական ընկերութեան՝ քնար Հայկականի մէջ հրատարակուելիք բանաստեղծութեանց ընտրութեանը հսկող մարմնոյն անդամ անուանուած է։

1853-ին Ուսումնական Խորհրդոյ անդամ, 1855-ին Ղալաթիոյ թաղական Խորհրդոյ անդամ կ՛ընտրուի, զոր երկար տարիներ կը վարէ։ Իր պաշտօնավարութեան միջոցին Ս.Լուսաւորիչ եկեղեցին կ՛օժտուի հասութաբեր կալուածներով։

Ստեփան Փափազեան 1863-ին կրթական ծրագրի մը հեղինակը եղած է՝ առաջին անգամ՝ Ազգային վարժարաններու մէջ միօրինակ կրթութիւն մը հաստատելու դիտումով (1855-1867)։

1873-1874-1876 վարչական շրջաններուն ալ Ուսումնական Խորհրդոյ անդամակցութիւնը կը վարէ։

1870-ին՝ հազիւ իր օրինական տարիքը լրացուցած, երեսփոխական կ՛ընտրուի մինչեւ իր մահը պահելով այդ պաշտօնը. հանդիսացած է ճարտար ատենաբան եւ իր կուսակցութեան (Ղալաթիոյ օճախին) ամէնէն նշանակելի անդամներէն մէկը. կրակոտ ընդդիմախօս մը եղած է եւ վարչութեան մշտնջենական հակառակորդը։

Աղբիւր

• Յիշատակարան, Վ.Գ. Զարդարեան, Բ. հատոր, Կ. Պոլիս 1911, էջ 197: