Սինկափուրի Ս. Գրիգոր Լուսաւորիչ Եկեղեցին
Ս. Գրիգոր Լուսաւորիչ, Սինկափուրի մէջ գտնուող հայկական եկեղեցի, որ ամէնէն հին եկեղեցիներէն մէկն է, եւ Սինկափուրի կառավարութիւնը զայն համարած է ազգային պատմական կոթող[1][2]:
1820-ին եկեղեցական արարողութիւնները իրականացուած են Քոմերսիոն հրապարակի (այսօր՝ Raffles Place) ինքնաշէն մատրան մէջ, սակայն աւելի ուշ, հայերը դիմած են բրիտանական իշխանութիւններուն, որպէսզի իրենց հող յատկացնեն Ֆորթ Քեննինկ Հիլին (Fort Canning Hill) մէջ`եկեղեցւոյ կառուցման համար:
իռլանտացի ճարտարապետ Ճորճ Քոլմանի նախագիծով, եկեղեցին կառուցուած է 1835-ին, անգլիացի Քոլմեն նշանաւոր ճարտարապետին կողմէ[3]:
Հայկական եկեղեցւոյ ձեւաւորման մէջ ներառուած են հայկական աւանդական ճարտարապետութեան որոշ առանձնայատկութիւններ: Վերէն նայուելուն կառոյցը խաչ կը յիշեցնէ:
Ասիկա միակ եկեղեցին է Սինկափուրի մէջ, որ ունի շրջանաձեւ ներքնամաս:
Պետութիւնը նիւթական օժանդակութիւն կ'ապահովէ` եկեղեցւոյ վերանորոգութեան եւ բարեզարդման աշխատանքներ կատարելու եւ շրջափակի ցանկապատերը վերանորոգելու համար:
Ներկայիս եկեղեցին պաշտօնապէս արձանագրուած է Սինկափուրի ազգային անձեռնմխելի հնութիւններու ցանկին մէջ:
24 մայիս 2018-ին տեղի կ'ունենայ հայկական ժառանգութեան ցուցասրահը՝ Սինկափուրի մէջ:
Եկեղեցին քաղաքին կեդրոնը կը գտնուի իր երիցատունով ու պարտէզով միասին:
Եկեղեցին զբօսաշրջինկերու ամէնէն սիրելի վայրերէն մէկն է[4]: Հոն ամէն օր կ'այցելէ աւելի քան 100 մարդ։
Շէնքին միւս կարեւոր առանձնայատկութիւնը այն է, որ անիկա ունի յուշայգի, ուր ամփոփուած են Սինկափուրի նշանաւոր հայերը: Շատ յայտնի հայեր վերաթաղուած են այս այգիին մէջ: Անոնց շարքին են Աշխէն Յովակիմեանը (Ակնես Ճոագիմ) եւ Խաչիկ Մովսէսը: Առաջինը յայտնի է Սինկափուրի ազգային ծաղիկի` այլաբոյս օրքիտէայի ստեղծմամբ, իսկ Խաչիկ Մովսէսը «Տը Սթրէյթս թայմս» (Straits Times)ի համահիմնադիրը եղած է:
Եկեղեցին 1973-ին հիմնովին վերանորոգուած է:
2014-ին, Հայոց ցեղասպանութեան յուշարձան- խաչքար մը կանգնած է Սինկափուրի Սուրբ Գրիգոր Լուսաւորիչ եկեղեցւոյ բակին մէջ։