Ներսէս Վարժապետեան

Ներսէս Վարժապետեան
Ծնած է	28 Յունուար, 1837
Ծննդավայր	Կոստանդնուպոլիս, Օսմանեան կայսրութիւն
Մահացած է	26 Հոկտեմբեր, 1884
Մահուան վայր	Կոստանդնուպոլիս
Քաղաքացիութիւն	Օսմանեան Կայսրութիւն
Ազգութիւն	Կաղապար:Country data ՀՀ Հայ
Կրօնք	Կաղապար:Դրօշաւորում/Հայ առաքելական եկեղեցի
Մասնագիտութիւն	պատրիարք, հասարակական գործիչ
Աշխատավայր	Եկեղեկացական, քաղաքական, հասարակական գործիչ Պոլսոյ հայոց պատրիարք
Վարած պաշտօններ	Կոստանդնուպոլսի հայոց պատրիարք?

Ներսէս Վարժապետեան (աւազանի անունը՝ Պօղոս Ստեփանի ՎարԺապետեան, 28 Յունուար 1837, Կոստանդնուպոլիս, —26 Հոկտեմբեր 1884, Կոստանդնուպոլիս), եկեղեցական, հասարակական, քաղաքական գործիչ, Կոստանդնուպոլսոյ հայոց պատրիարք (1874-էն)։

Ուսումը ստացած է Խասգիւղի Ներսէսեան վարժարանին մէջ։ 1853-էն զբաղած է ուսուցչութեամբ Ատրիանուպոլսոյ, Տարսոնի եւ Նիկոմիդիոյ մէջ։

1862-ին ձեռնադրուած է եպիսկոպոս։ Օգտուելով 1877-78 թուականներու ռուս-թրքական պատերազմէն ետք Հայկական հարցի արծարծման համար ստեղծուած նպաստաւոր պայմաններէն Վարժապետեան Թուրքիոյ մէջ 9 եպիսկոպոսներու անունով խնդրագիր կը ներկայացնէ կայսր Ալեքսանտր II-ին՝ Ռուսաստանէն հայցելով արեւմտահայերու պաշտպանութիւնը (եւրոպական քրիստոնեաներու օրինակով)։

Վարժապետեան մեծ եռանդ ներդրած է 1878 թուականի Սան Ստեֆանոյի պայմանագրին մէջ արւեւմտահայերու մասին յատուկ (16-րդ) յօդուած մտցնելու եւ հայկական հարցը Պեռլինի քոնկրեսին մէջ (1878) քննելու գործին մէջ, որու համար ալ վեհաժողով ուղարկած է հայկական ազգային պատուիրակութիւն՝ Մկրտիչ Խրիմեանի գլխաւորութեամբ։

Վարած է շրջահայեաց քաղաքականութիւն Բարձրագոյն դրան, Ռուսաստանի եւ Մեծ Բրիտանիոյ միջեւ անոնց բարեացակամ վերաբերմունքը հայկական հարցին մէջ շահելու ակնկալիքով։

31 Մայիս 1879 թուականին դիմած է եւրոպական երկիրներու ներկայացուցիչներուն՝ նշելով Հայաստանի մէջ բարենորոգումներ ընելու անհրաժեշտութիւնը՝ Պեռլինի դաշնագրի 61-րդ յօդուածը գործադրելու համար, սակայն՝ ապարդիւն։ Անպատասխան մնացած են նաեւ Բարձրագոյն դրան ներկայացուած բազմաթիւ յուշագրերը։ 1884-ին ընտրուած է Ամենայն հայոց կաթողիկոս, սակայն առողջական ծանր վիճակին պատճառով հրաժարած է հոգեւոր առաջնորդի տիտղոսէն։

Հայաստանի ազատագրութեան ուղին՝ Վարժապետեան համարած է հայութեան ազգահաւաքումը, խաղաղ շինարարութիւնն ու դիւանագիտական միջոցները։

Հրատարակուած աշխատութիւններ

• «Քրիստոսի սուրբ եկեղեցին եւ անոր հակառակորդները» (1864)
• «Ուսումը համաբարբառ Աւետարանի Տեառն մերոյ» (1875)

Գրականութիւն

• Օրմանեան Մաղաքիա արք., «Ազգապատում», մաս 3, Երուսաղէմ, 1927:
• Կիրակոսեան Ջ. Ս., «Բուրժուական դիւանագիտութիւնը եւ Հայաստանը» (XIX դ. 70-ական թթ.), Երեւան, 1978։
• Կիրակոսեան Ջ. Ս., «Բուրժուական դիւանագիտութիւնը եւ Հայաստանը» (XIX դ. 80-ական թթ.), Երեւան, 1980։
• Սիրունի Յ., «Պոլիս եւ իր դերը», հատոր Գ.-Դ., Անթիլիաս, 1987-88։

Ծանօթագրութիւններ

Այս յօդուածի կամ անոր մէջ որոշակի յատուածի սկզբանական տարբերակը վերցուած է «Հայկական Հարց» Հանրագիտարանէն, որու նիւթերը թողարկուած են Քրիեյթիւ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) թույլատրագրի ներքո։