Մենք ենք, մեր սարերը (յուշարձան)

Մե՛նք ենք մեր սարերը, (Մամիկն ու Պապիկը) յուշարձան կոթող Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետութեան մէջ։

Պատմութիւն

Յուշարձանին իսկական անուանումը «Մե՛նք ենք մեր սարերը»‐ն է («Մե՛նք ենք մեր լեռները»)։ Արձանը շատերուն յայտնի է իբրեւ «Պապիկ-տատիկ», (արեւմտահայերէն՝ Մամիկ եւ Պապիկ)։ Տեղադրուած է 1967-ին, կը գտնուի բլուրին գագաթին։ Քանդակագործն է Սարգիս Պաղտասարեանը, իսկ ճարտարապետը՝ Եուրի Յակոբեան։ Քանդակը պատրաստուած է կարմիր տուֆէ։ Անիկա կը խորհրդանշէ արցախեան հողին եւ ժողովուրդին արմատներուն միջեւ արիւնակցական կապը։ Յուշարձանը կը ներկայացնէ աւանդական տարազով տարեց ղարաբաղցի ամուսիններ՝ ուս-ուսի, հպարտ ու անյողդողդ կեցուածքով ու սեւեռուն հայեացքով։ Կոթողը պատուանդան չունի։ Կարծես լեռնաբլուրը ճեղքուած է, եւ անոնք այդ ճեղքէն բարձրացած, կանգնած են՝ ոտքերը ամուր դրած հայերու հողին մէջ^[1]։

Աւելի քան 40 տարի առաջ իտալական Քարարա (Carrara) քաղաքին մէջ համաշխարհային ցուցահանդէս մը կը կազմակերպուի։ Նշանաւոր հեղինակներու արուեստի ստեղծագործութիւններու հետ միասին ցուցահանդէսին ընթացքին ներկայացուած էին վաստակաւոր քանդակագործ, Հայաստանի ժողովրդական նկարիչ, պետական մրցանակի դափնեկիր, փրոֆ. Սարգիս Պաղտասարեանի աշխատանքները^[2]։ Անոր ցուցադրած գործերէն մէկը հետագային աշխարհահռչակ կը դառնայ։ Այդ գործը «Մե՛նք ենք մեր սարերը» քանդակն է։

Քանդակը «Մենք ենք, մեր լեռները» անունով կնքած է Բագրատ Ուլուպապեան։ Քանդակը Ստեփանակերտի մուտքին մօտակայքը իբրեւ յուշարձան ունենալու գաղափարը կեանքի կոչուած է այդ տարիներուն Լեռնային Ղարաբաղի մարզխորհուրդի գործկոմի նախագահ Մուշեղ Օհանջանեանի անմիջական մասնակցութեամբ^[3]

Յուշակոթողին շինարարութեան եւ անոր տեղադրման դէմ եղած է Սովետական Ազրպէյճանի ղեկավարութիւնը։ Աւելին՝ բողոք բարձրացած է Ստեփանակերտ քաղաքի մերձակայքը այդ քանդակը տեղադրելու առթիւ։ Այնուամենայնիւ, անիկա կը տեղադրուի։ Յուշակոթողը նաեւ վէճի առիթ հանդիսացած է Եւրոտեսիլ 2009 երգի մրցոյթ էսդրատային երգի մրցոյթ-փառատօնի ատեն, քանի որ Հայաստանի մասնակիցին տեսահոլովակին մէջ նկարուած էր անիկա։

«Մե՛նք ենք մեր լեռները» յուշահամալիրը վերակառուցուած ու բարեկարգուած է գործարար Կարէն Աւագյումեանի կողմէ։