Մակար Ա. Թեղուտցի
| Մակար Ա. Թեղուտցի | |
|---|---|
.jpg) | |
| Ծնած է | 1813[1] |
| Ծննդավայր | Թեղուտ, Էրզրումի էլայեթ, Օսմանեան Կայսրութիւն |
| Մահացած է | 16 Ապրիլ 1891 |
| Մահուան վայր | Վաղարշապատ, Երեւանի նահանգ, Ռուսական Կայսրութիւն |
| Մասնագիտութիւն | ուղղափառ քահանա |
| Վարած պաշտօններ | Ամենայն Հայոց Կաթողիկոս եւ կաթողիկոս? |
Մակար Ա. Թեղուտցի (Տէր-Պետրոսեան, 1813[1], Թեղուտ, Էրզրումի էլայեթ, Օսմանեան Կայսրութիւն - 16 Ապրիլ 1891, Վաղարշապատ, Երեւանի նահանգ, Ռուսական Կայսրութիւն), Ամենայն Հայոց կաթողիկոս 1885-էն։ Յաջորդած է Գէորգ Դ. Կոստանդնուպոլսեցիի։
Կենսագրութիւն
[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]Ծնած է 6 Ապրիլ 1813-ին Պիթլիս նահանգի Թեղուտ գիւղը։
1821-ին, ութ տարեկանին բերուած է Էջմիածին վանքի դպրոցը ուսանելու համար: 1828-ին ընդունուած է Էջմիածինի Ժառանգաւորաց դպրոցը, որու շրջանը փայլուն յառաջադիմութեամբ աւարտած է 1834-ին։ 1838-ին ձեռնադրուած է սարկաւագ, 1842-ին՝ ստացած վարդապետի աստիճան, նոյն տարին նշանակուած է Ժառանգաւորաց դպրոցին աւագ ուսուցիչ, 21 Օգոստոս 1843-ին՝ նոյն դպրանոցին տեսուչ: 30 Ապրիլ 1847-ին կը նշանակուի Սինոտի անդամ, 1848-ին Ներսէս Աշտարակեցիի հրամանով մեկնած է Պարսկաստան՝ հայերէն հին ձեռագիրներ որոնելու: Վերադառնալէ ետք 1849-ին նշանակուած է Մայր Աթոռի մատենադարանի վերատեսուչ։ 14 Փետրուար 1851-ին իր ջանասիրութեան ու հաւատարմութեան համար Ներսէս Աշտարակեցիէն կը վարձատրուի վարդապետական ականակուռ խաչով:
Ան զգալի աշխատանք կատարած է տարբեր վայրերու սուրբ գրչագիր մատեանները Ս. Էջմիածինի մէջ կեդրոնացնելու ուղղութեամբ։ 1852-ին Ներսէս Ե. Աշտարակեցիի կողմէ օծուած է եպիսկոպոս, այնուհետեւ իրեն շնորհուած է արքութեան պատիւ եւ նոյն թուականին ալ նշանակուած է Մայր Աթոռի լուսարարապետ։ Մակար Ա. Թեղուտցիի օրով է, որ Գէորգեան ճեմարանի 3 շրջանաւարտներ առաջին անգամ փափաքած են դառնալ կուսակրօն՝ իրենք զիրենք նուիրելով հայ եկեղեցւոյ[2]։ Առ այդ, Մակար Թեղուտցի կաթողիկոս 1886-ի ամրան խումբ մը արեւմտահայ եւ արեւելահայ վարդապետներ եպիսկոպոս կը ձեռնադրէ: Անոնց շարքին էին արեւմտահայ հասարակական-քաղաքական, հոգեւոր-մշակութային կեանքին մէջ առաջնակարգ տեղ գրաւած Գարեգին Սրուանձտեանցն ու Մաղաքիա Օրմանեանը[3]:
Մահացած է 16 Ապրիլ 1891-ին Վաղարշապատի մէջ՝ սրտի կաթուածէ: Անոր մարմինը ամփոփուած է Էջմիածինի Մայր տաճարին բակը։
Կաթողիկոսական գահին Մակար Ա. Թեղուտցիին յաջորդած է Մկրտիչ Խրիմեանը։
Ծանօթագրութիւններ
[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]- ↑ 1,0 1,1 https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b53251304k
- ↑ «Արաքս» (Սեն Փեթերսպուրկ) հանդէս, 1888, Բ., էջ 65:
- ↑ Մակար Թեղուտցի