Ճշմարտութիւն

Ճշմարտութիւնը նիւթի կողմէ իրականութեան համապատասխան արտացոլումն է^[1]: Ճշմարտութիւնը իրականութեան այնպիսի վերարտադրումն է, ինչպիսին այն կայ` գիտակցութենէն դուրս եւ անկէ անկախ^[2]: Ճշմարտութեան չափանիշները կը դիտարկուին ճանաչողութեան տեսութեան շրջանակներուն մէջ։ Փիլիսոփայութեան այն բաժինն է, որ կ'ուսումնասիրէ ճանաչողական գործունէութեան ընթացքին նիւթին եւ առարկային փոխյարաբերութիւնները, գիտելիքի եւ իրականութեան յարաբերակցութիւնը, մարդու կողմէ աշխարհի ճանաչման հնարաւորութիւնները, ճշմարտութեան չափանիշներն ու գիտելիքի հաւաստիութիւնը^[3]:

Իտէալիստական փիլիսոփայութեան համակարգերուն մէջ ճշմարտութիւնը համարուած է իտէալական առարկաներու յաւէրժ ու անփոփոխ յատկութիւն /Պղատոն/, բանականութեան բնածին յատկանիշ /Տեքարդ/ կամ մտքի ապրիորի ձեւ /Քանթ/: Ըստ տրամաբանական ըմբռնման` ճշմարտութիւնը գիտելիքներու ծաւալուն գործընթացքն է /Հեկել/: Իսկ ձեռներիցութիւնը ճշմարիտ կը համարէ այն գիտելիքը, որ գործնականօրէն կիրառելի է եւ կ'ապահովէ յաջողութիւն^[4]:

Փիլիսոփայութեան շրջանակներուն մէջ կը քննարկուի այնպիսի բաժամունք, ինչպէս է առարկայական ճշմարտութիւնը, ինչ որ մարդոց եւ մարդկութենէն անկախ գիտելիքի բովանդակութիւնն է։ Կայ նաեւ բացարձակ եւ յարաբերական ճշմարտութիւն, ինչ որ տրամաբանական նիւթապաշտութեան բաժամունք է։

Ճշմարտութիւն բառը կ'օգտագործուի նաեւ ձեւական տրամաբանութեան մէջ։ Գոյութիւն ունի «տրամաբանական ճշմարտութիւն», որ կը հակադրէ փաստական ճշմարտութեանը։ Տրամաբանութեան մէջ ասոյթը կը համարուի ճշմարիտ, եթէ անոր ձեւը կը համինայ կամ որոշ թոյլատրելի գործողութիւններէ ետք կրնայ համինալ տրամաբանական օրէնքի հետ^[5]^[6]

Արտաքին յղումներ

The Correspondence Theory of Truth (անգլերէն)
The Coherence Theory of Truth (անգլերէն)
The Deflationary Theory of Truth (անգլերէն)
Tarski's Truth Definitions (անգլերէն)
Axiomatic Theories of Truth (անգլերէն)

Ծանօթագրութիւններ

↑ Merriam-Webster's Online Dictionary, truth, 2005
↑ http://www.ontology.co/heidegger-aletheia.htm
↑ http://www.peirce.org/writings/p119.html
↑ Alexis G. Burgess and John P. Burgess (March 20, 2011)։ Truth (hardcover) (1st հրտրկթն․)։ Princeton University Press։ ISBN 978-0691144016։ արտագրուած է՝ October 4, 2014։ «a concise introduction to current philosophical debates about truth»
↑ https://books.google.am/books?id=Vf8KETLiKXMC&pg=PA201&lpg=PA201&dq=%22even+we+knowers+of+today%22&source=bl&ots=7qSyh9BPvR&sig=01b2vnYxp5qKardifUhRjuQuGdE&hl=en&sa=X&ved=0CCIQ6AEwAWoVChMIiMOJzafSxwIVQ2g-Ch2Pnw1h#v=onepage&q=%22even%20we%20knowers%20of%20today%22&f=false
↑ https://books.google.am/books?id=wMzu8j4D1SYC&pg=PA112&lpg=PA112&dq=%22even+we+knowers+of+today%22&source=bl&ots=ZuPBi79vPv&sig=L6iUmuWkGXbXrV3h-DWvkQyFjyE&hl=en&sa=X&ved=0CB8Q6AEwAGoVChMIiMOJzafSxwIVQ2g-Ch2Pnw1h#v=onepage&q=god%20is%20truth&f=false

[Merriam-Webster-def-1] Merriam-Webster's Online Dictionary, truth, 2005

[2] ttp://www.ontology.co/heidegger-aletheia.htm

[3] ttp://www.peirce.org/writings/p119.html

[PUP32014-4] Alexis G. Burgess and John P. Burgess (March 20, 2011)։ Truth (hardcover) (1st հրտրկթն․)։ Princeton University Press։ ISBN 978-0691144016։ արտագրուած է՝ October 4, 2014։ «a concise introduction to current philosophical debates about truth»

[5] ttps://books.google.am/books?id=Vf8KETLiKXMC&pg=PA201&lpg=PA201&dq=%22even+we+knowers+of+today%22&source=bl&ots=7qSyh9BPvR&sig=01b2vnYxp5qKardifUhRjuQuGdE&hl=en&sa=X&ved=0CCIQ6AEwAWoVChMIiMOJzafSxwIVQ2g-Ch2Pnw1h#v=onepage&q=%22even%20we%20knowers%20of%20today%22&f=false

[6] ttps://books.google.am/books?id=wMzu8j4D1SYC&pg=PA112&lpg=PA112&dq=%22even+we+knowers+of+today%22&source=bl&ots=ZuPBi79vPv&sig=L6iUmuWkGXbXrV3h-DWvkQyFjyE&hl=en&sa=X&ved=0CB8Q6AEwAGoVChMIiMOJzafSxwIVQ2g-Ch2Pnw1h#v=onepage&q=god%20is%20truth&f=false

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]