Ձիթապտուղի իւղը` ձէթը այն նիւթն է, զոր կարելի է ստանալ, երբ ձիթապտուղները կը ճզմեն յատուկ մեքենայի մը մէջ: Այդ իւղը միշտ ներկայ է Միջերկրականի շուրջ երկիրներու բոլոր ուտելիքներուն մէջ:
Հին ժամանակներէն արդէն ձիթենին կը համարուէր խաղաղութեան եւ իմաստութեան խորհրդանիշը: Փարաւոններու օրով մարդիկ ձէթը կը գործածէին վէրքերը իւղելու եւ հիւանդութիւնները բուժելու համար, ինչպէս նաեւ լոգանքէն ետք` իբրեւ անուշահոտ, կամ` մոմիաներուն մարմինները պատրաստելու համար:
Հին Յունաստանի մէջ մարզիկները ձէթ կը գործածէին իրենց մկանները կակուղցնելու համար մարզանքէն առաջ:
Սպանիան աշխարհի ամէնէն շատ ձէթ արտադրող երկիրն է` իր 1.179.100 թոն արտադրութեամբ, որ կը ներկայացնէ ամբողջ աշխարհի ձէթի արտադրութեան մօտաւորապէս 44 առ հարիւրը: Անոր կը հետեւին իտալիան` աշխարհի արտադրութեան 18 առ հարիւրը եւ Յունաստանը` 12 առ հարիւրը:
Յոյները տարեկան ամէնէն շատ ձէթ սպառողներն են: Միջին հաշուով անոնք տարեկան կը սպառեն 23 քիթր, սպանացիները` 14 լիթր, իտալացիները`12 լիթր[1]:
6 քիլօ ձիթապտուղէն կարելի է ստանալ 1 լիթր ձէթ:
Ձէթը շատ օգտակար է առողջութեան համար: Անիկա կը նպաստէ ոսկորներուն ամրութեան, բորբոքումներուն դէմ կը պայքարի, կ'օգնէ յիշողութեան, մորթը կը փափուկցնէ, մազերը կը տափակցնէ, տեսողութիւնը կը պաշտպանէ եւ լինտերը կը պահպանէ[2]:
