Հարսանիթ
| Հարսանիթ | |
|---|---|
 |
Հարսանիթ (Կարմրուկ, անգլերէն՝ measles), ժահրային փոխանցիկ վարակ։
Ախտանշաններ
[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]Հարսանիթի ախտանշաններն են՝ փռնգտուք, հազ, բարձր ջերմ, վիզի աւշագեղձերու ծաւալում, փորհարութիւն, աչքերու կարմրութիւն, բերանին մէջ եւ ապա՝ ընդհանուր մարմնին վրայ կարմիր բշտիկներ, որոնք կը մնան մօտաւորապէս 7-10 օր։
Հարսանիթը կը դարմանուի ֆիզիքապէս հանգիստ ընելով, հակաջերմ դեղեր առնելով եւ առատ հեղուկ խմելով։
Ան կանխարգելի է յատուկ պատուաստով մը։ Շատ քիչ պարագաներուն հարսանիթը կ'ունենայ նաեւ ուղեկցող բարդութիւններ, որոնցմէ կարեւորագոյնն է թոքատապը[1]։
Պատմական տեղեկութիւններ
[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]Հիւանդութիւնը յայտնի է արդէն երկու հազարամեակ։ 18-րդ դարուն միայն անիկա անջատուեցաւ «ցանային» հիւանդութիւններու խումբէն որպէս առանձին նոզոլոգիական միաւոր։ 1911 թ. Ջ. Ֆ. Անդերսոնը եւ Ջ. Գոլդբերգերը ապացուցեցին անոր վարակիչ բնոյթը, իսկ 1954 թ. Ջ. Էնդերսը եւ Թ. Չ. Փիբլսը ստացան կարմրուկի վիրուսը։
Կարմրուկի զարգացման պատմութիւնը բաժանվում է 3 հիմնական փուլերու՝
- մինչեւ հակապաքթերիային բուժումը,
- հակապաքթերիային բուժման շրջան,
- աքթիվ պատուաստային շրջան։
Առաջին փուլը կը բնորոշուէր բարձր հիւանդացութեամբ եւ մահացութեամբ։ Զարգացման երկրորդ շրջանը նշանաւոր դարձաւ մահացութեան էական նուազումով, սակայն դեռեւս բարձր հիւանդացութեամբ։ Կարմրուկի պատմութեան զարգացման մէջ խիստ կարեւորագոյն շրջան էր 1967 թուականին գործնական կիրառութիւն ստացած շճականխարգիլումը, որ հնարաւորութիւն տուաւ էապես նուազեցնել հիւանդացութիւնը եւ այդ վարակը դարձուց «կառավարելի»[2]։
Ծանօթագրութիւններ
[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]- ↑ «Մանկական Յաճախակի Վարակներ»։ Asbarez - Armenian (en-US)։ 2010-03-20։ արտագրուած է՝ 2022-02-04
- ↑ (հայերեն) Կարմրուկ, 2024-04-04, https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%BF%D5%A1%D6%80%D5%B4%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%AF, վերցված է 2024-09-11