Jump to content

Կարտեսական Փիլիսոփայութեան Սկզբունքները (Սպինոզա)

Կարտեսական Փիլիսոփայութեան Սկզբունքները (Սպինոզա)
Լեզու Լատիներէն
Ռընէ Տեքարթ (Գարդեսիոս)
Պէնէտիքթուս (Պարուխ) Սփինոզա

Կարտեսական Փիլիսոփայութեան Սկզբունքները (Լատիներէն՝ Principia philosophiae cartesianae) կամ ամբողջական անուանումով՝ «Ռընէ Տեքարթին Փիլիսոփայութիւնը, Ցուցադրուած Երկրաչափական Կարգով» (Լատիներէն՝ Renati Descartes principia philosophiae, more geometrico demonstrata) Պարուխ Սփինոզային գրիչով գրուած փիլիսոփայական գործ մըն է, հրատարակուած Ամսթրտամի մէջ 1663 թուականին։[1][2]

Այս գիրքին իր թարգմանութեան նախաբանին մէջ, Սփինոզային ընկերը՝ Նետրլանտացի (Հոլանտացի) գիտնական Լօտըվէյք Մեյըրը (Lodewijk Meyer) կը բացատրէ թէ վերաշինութիւն մըն է Ռընէ Տեքարթին Փիլիսոփայութեան Սկզբունքներ գիրքին Եւկլիտեան (Եւկլիտ Ուսողագիր-երկրաչափը) կամ «երկրաչափական» ձեւով գրուած։

Յաւելուածին մէջ (Ոչ-երկրաչափական արձակ հատուածներու շարք մը՝ "Cogitata Metaphisica" «Բնազանցական Մտքեր» վերնագիրով), Սփինոզան կը պարզաբանէ Տեքարթին տեսակետները աւանդական բնացանցական մտքերուն մասին (ներառեալ էութիւն, գոյութիւն, գաղափար, կարողականութիւն, հարկ, պատահականութիւն, տեւողութիւն եւ ժամանակ) միաժամանակ գաղտուկ կերպով մը եղանծելով ու ներքաշելով իր մտքերէն մի քանի հատը։

Ծանօթագրութիւններ

[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]
  1. Israel, Jonathan (2007-01-01). "Spinoza as an Expounder, Critic, and 'Reformer' of Descartes". Intellectual History Review. 17 (1): 59–78. doi:10.1080/17496970601140220. ISSN 1749-6977.
  2. Ven, Jeroen van de (2022). Printing Spinoza : a descriptive bibliography of the works published in the seventeenth century. Leiden. ISBN 978-90-04-46799-6. OCLC 1287752202.