Թորոնթոյի Հայերը

Սուրբ Մարիամ եկեղեցի, Տորոնտո

Տորոնտոյի Հայ Երիտասարդների կենտրոն

Հայերը Թորոնթոյի մէջ, Թորոնթոյի մէջ հայերը բնակութիւն հաստատած են XIX դարի վերջէն։ Սակայն համայնքը սկսած է կազմաւորուիլ 1920-ական թուականներուն։ 1916 թուականին Լեոն Պապայանին նախաձեռնութեամբ հիմնադրուել է Հայերի օգնութեան միութիւնը, 1923 թուականին՝ ՀԲԸՄ Թորոնթոյի մասնաճիւղը։ 1953 թուականին կառուցուած է Սուրբ Երրորդութիւն հայկական եկեղեցին, կը գործէն նաև Սուրբ Խաչ, Սուրբ Մարիամ Աստուածածին եկեղեցիները, որոնց կից՝ միօրեայ դպրոցներ։ Համայնքում կայ երեք ամենօրեայ վարժարան։ Ազգային կուսակցութիւնները ներկայ են համայնքում իրենց կոմիտեներով, ակումբներով, մասնաճիւղերով։ Կը գործէն ՀՀԳ «Սողոմոն Թեհլերեան» կոմիտեն (1956 թուականէն) և ՀՀԳ երիտասարդական միութեան «Սիմոն Զավարեան» մասնաճիւղը, ՌԱԿ «Եսայի Ցաղուբեան» ակումբը (1967 թուական), ՍԳՀԿ Մոնրեալի Թեքեեան մշակութային միութեան «Նայիրի» պարախումբը «Փարամազ» մասնաճիւղը (1983 թուականէն), ՀՕՄ-ի «Ռուբինա» (1964 թուականէն), Թեքեեան (1967 թուականէն), Համազգային (1969 թուականէն), ունի «ժորժ Սարգիսեան» թատերախումբ, «Գուսան» երգչախումբ, «Երեբունի» պարախումբ), Նոր սերունդ (1978 թվականից) Տորոնտոյի Սուրբ Խաչ ազգային վարժարանի աշակերտները մշակութային միությունների, Պոլսահայ մշակութային համահայկական հիմնադրամի միութեան (1988 թուականէն), «Հայաստան» (1993 թուականէն), Հայկական ժամանակակէն հետազոտութիւններու և փաստագրութեան Զորեան հիմնարք (1985 թուականէն) մասնաճիւղերը, Պապաեան հիմնարկը, Հայ դատի հանձնախումբը, Տարեց քաղաքացիներու ընկերութիւնը, «Կոմիտաս» երաժշտական միութիւնը։ Լույս կը տեսնէ «Նոր սերունդ» ամսագիրը, ՀԲԸՄ «Խոսնակ Տորոնտոյի», «[ուսաբաց» պարբերականները։ Կը գործէ «Հայ հորիզոն» հեռուստակայանը։ Տեղի հայերի գլխավոր հաւաքատեղին Հայ կենդրոնն է։ Թորոնթոն գանատահայութեան երկրորդ խոշոր կենդրոնն է Մոնրեալէն յետոյ։ Ներկայիս (2003 թուական) այստեղ կը բնակի շուրջ 27 հազար հայ։

Այս յօդուածի նախնական տարբերակը կամ նրա մասը վերցուած է «Հայ Սփյուռք» հանրագիտարանէն, որի նիւթերը թողարկուած են` Քրիեյթիւ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) թոյլատրագրի ներքոյ։