«Աքքայի Պաշարում (1189-1191)» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն
Չ
Բոտ: կոսմետիկ փոփոխություններ
Չ (մանր-մունր oգտվելով ԱՎԲ) |
Չ (Բոտ: կոսմետիկ փոփոխություններ) |
||
|
{{ԱՀ}}
{{Արևելահայերեն|Աքքայի պաշարում (1189-1191)}}
{{Տեղեկաքարտ Ճակատամարտ (արեւմտահայերէն)
|Ճակատամարտի անուանում = Աքքայի պաշարումը
[[Կոնրադ Մոնֆերացի]]ն կ՛ամրապնդուի [[Տիւրոս]]ի ու [[Տիւրոսի Պաշարում (1187)|դիմադրում պաշարմանը]]<ref>René Grousset, 1936. P. 47-51.</ref> [[Հաթթինի ճակատամարտ]]ին ընթացքին ջախջախուած եւ գերեվարուած [[Գի դը Լուզինեան]]ին: Վերջինս կնոջ՝ [[Սիպիլ Անժուացի]]ի հետ կ՛իշխէր [[Երուսաղէմի Թագաւորութիւն|Երուսաղէմի գահին]]: Արդիւնքը այն էր, որ անոնց միջեւ առկայ վէճ սկսաւ։
== Պաշարում ==
Գի դը Լուզինեանը, չստանալով Կոնրադի աջակցութիւնը, գնաց եւ իր զօրքերով պաշարեց քաղաքը։ Թագաւորին զօրքերը 2 անգամ աւելի քիչ էին, քան պաշարուածներինը։ Ան յոյսը դրած էր անսպասելի գրոհի վրայ, սակայն, հասկանալով, որ կարողութիւնը չունի յաջողութեան հասնելու իր փոքրաթիւ ուժերով դիրքաւորուելով, սպասեց օգնական զօրքերուն։ Շուտով քաղաքի մատոյցներուն մէջ յայտնուեցան ֆրանսական եւ գերմանական զօրքերը։ Արքեպիսկոպոսները յաջողեցան մտափոխել Կոնրադին, որուն իբրեւ արդունք՝ օգնական ջոկատներ ժամանեցին նաեւ Տիւրոսէն։
Սալահ ալ-Տինը, տեղեկանելով իրադարձութիւններու մասին, [[15 սեպտեմբեր]] [[1189]]-ին
Քրիստոնեաները տուին մօտ 5 հազար զոհ<ref>Ibn Al-Athir, XII, 20-6; Chapter four in Arab Historians of the Crusades, ed. and trans. by Francesco Gabrieli</ref><ref>Christopher Tyerman, God’s War A New History of the Crusades, p.416. Belknap Press, 2008.</ref>, սակայն Սալահ ալ-Տինը կարողութիւնը չունեցաւ հասնիլ գլխաւոր նպատակին՝ ետ շպրտել քաղաքին մօտ դիրքաւորուած խաչակիրներուն։ Մարտի արդիւնքը այն էր, որ զոհուեցաւ տաճարականներու միաբանութեան առաջնորդ [[Ժերար դը Ռիդֆոր]]ը, իսկ Կի դը Լուզինեանի եւ Կոնրադի միջեւ դարձեալ տարաձայնութիւն տեղի ունեցաւ։
== Երկկողմանի պաշարում ==
Աշնան ընթացքին Կին ստացաւ օգնական ուժեր Եւրոոպայէն։ Այսպիսով Կին արդէն կտրեց Աքքան ցամաքէն եւ կը շարունակէր կտրած պահել քաղաքը ջրային ճանապարհներէն նաւատորմի միջոցով այսպիսով քաղաքը պաշարուած էր։ Միաժամանակ հասան տեղեկութիւններ, որ [[Սրբազան Հռոմէական կայսրութիւն|Գերմանիոյ]] կայսր [[Ֆրիդրիխ I Շիկամորուս]]ը մեծ զօրքերով միացած է [[Խաչակրաց Երրորդ Արշաւանք|խաչակրաց արշաւանքին]] եւ կը շարժէր դէպի Սրբազան երկիր։ Այդ լուրերը բարձրացուցին պաշարողներու մարտական ոգին։ Դէպքերէն անտեղեակ չէր մնացած նաեւ Սալահ ալ-Տինը։ Ան ուղարկեց նոր ուժեր՝ քրիստոնեաներու օղակը շրջափակելու նպատակով։
31 Հոկտեմբերին 15 եգիպտական նաւեր կարողութիւնը ունեցան
[[Պատկեր:Siège de Ptolémaïs (1191).jpg|մինի|300px|ձախից|Աքքայի պաշարում]]
[[Արսուֆի Ճակատամարտ|Արսուֆի]] եւ [[Յաֆֆայի Ճակատամարտ|Յաֆֆայի]] ճակատամարտերուն ընթացքին կրած պարտութիւններէն ետք պատերազմը աւարտեցաւ։ Յաֆֆայի ճակատամարտը դարձաւ [[երրորդ խաչակրաց արշաւանք]]ի վերջին նշանակալի առճակատումը։ Ճակատամարտէն ետք Ռիչարդը Սալահ ալ-Տինի հետ սկսաւ բանակցիլ եւ 2 սեպտեմբեր 1192-ին ստորագրուեցաւ 3-ամեայ հաշտութեան պայմանագիր։ Քրիստոնեաներուն թոյլ կը տրուէր անխափան այցելել սրբազան վայրեր։ Սալահ ալ-Տինի ետեւը կը մնար Երուսաղէմը, իսկ խաչակիրներուն նեղ ցամաքային ուղղի Յաֆֆայէն մինչեւ Տիւրոս։
== Հետեւանքներ ==
Այսպիսով Ռիչարդը չկրցաւ հասնիլ իր գերագոյն նպատակին՝ գրաւել [[Երուսաղէմ]]ը: Իսկ տունդարձի ճամբուն վրայ գերի ինկաւ աւստրիացի հերցոգ Լեոպոլդի կողմէն։ Հետագային ազատ արձակուեցաւ փրկագնի դիմաց։ [[Աքքա]]ն դարձաւ [[Երուսաղէմի Թագաւորութիւն|Երուսաղէմի թագաւորութեան]] մայրաքաղաքը եւ մնաց խաչակիրներու հիմնական հենակետը մինչեւ [[1291]]-ի անոր վերանուաճումը իսլամաններու կողմէն։
== Գրականութիւն ==
* James Jr Reston: Warriors of God. Richard the Lionheart and Saladin in the Third Crusade. Random House, New York 2001. ISBN 0-385-49561-7
* Kenneth M. Setton / Robert L. Wolff / Harry W. Hazard: The later Crusades, 1189-1311. University of Wisconsin Press, Madison 2006, ISBN 0-299-04844-6, S. 51 ff.
* Itinerarium Peregrinorum et Gesta Regis Ricardi, ed. William Stubbs, Rolls Series, (London: Longmans, 1864) III, 1, 5, 13, 17-18 (pp. 210–11, 214-17, 224-26, 231-34), translated by James Brundage, The Crusades: A Documentary History, (Milwaukee, WI: Marquette University Press, 1962), 175-81 [1]
* René Grousset, Histoire des croisades et du royaume franc de Jérusalem - III. 1188-1291 L’anarchie franque, Paris, Perrin, 1936 (réimpr. 2006), 902 p., ISBN 2-262-01569-4
== Ծանօթագրութիւններ ==
| |||