Միքայէլ Հրեշտակապետ

Միքայէլ Հրեշտակապետ
Եկեղեցի	Հայ Առաքելական Եկեղեցի, Կաթոլիկ եկեղեցի, Ուղղափառ եկեղեցիներ
Սրբացուած կարգ	սուրբ?
Յիշատակութեան օր	8 Նոյեմբեր, 29 Սեպտեմբեր, 19 Սեպտեմբեր եւ 21 Նոյեմբեր

Միքայէլ Հրեշտակապետ (եբր.՝ מיכאל‎, հին յուն․՝ Αρχάγγελος Μιχαήλ, եբրայերէնէն թարգմանուած է «Ո՞վ է նման Աստուծոյ»),

Միքայէլ (Michael) հրեշտակապետ (եբրայերէն՝ mixåʔel- <<Ով է Աստուծոյ նման>>… Հին Յունական Αρχάγγελος Μιχαήλ)-հրեշտակ: Յիշատակուած է Աստուածաշունչին մէջ: Հրեշտակները արարուած են աշխարհի ստեղծման ամէնէն սկիզբը։ Անոնք Աստուծոյ հաւատարիմ սպասաւորներն են եւ անոնք գտնուած են մշտնջենական ծառայութեան մէջ՝ անդադար վայելելով անոնցմէ ճառագայթող շնորհն ու երանութիւնը։ Հրեշտակապետերը հիմնականին մէջ բոլոր ազգերու պահապաններ են, իսկ հրեշտակները՝ անհատ մարդոց։ Իւրաքանչիւր մարդ ունի իր պահապան հրեշտակը, որ անտեսանելիօրէն անոր բարի խորհուրդներ կու տայ, կը պատսպարէ դեւերու յարձակումէն, հեռու կը պահէ փորձութիւններէն եւ կը պահպանէ աղետներէն։ Եկեղեցին անբաժան է հրեշտակներէն. անոնք երկինքէն սուրբերու հետ անդադար կ'աղօթեն եւ կ'օժանդակեն մեզի։ Ուստի Եկեղեցւոյ մէջ հաստատուած են նաեւ հրեշտակներուն նուիրուած տօներ, որոնց մէջ կը յիշատակեն անոնց առնչուող իրադարձութիւնները, եւ հայցուած է անոնց բարեխօսութիւնը։ Ս. Գիրքին մէջ իրենց անուններով մեզի յայտնի են քանի մը հրեշտակապետեր, ինչպիսիք են՝ Գաբրիէլը եւ Միքայէլը: Միքայէլ հրեշտակապետը Ս. Գիրքին մէջ մեզի յայտնի է իբրեւ Իսրայէլի ժողովուրդին իշխան, որ կը մարտնչէր թշնամիներու դէմ։ Իբրեւ երկնային զօրքերու հրամանատար՝ ան, ինչպէս հին ուխտի մէջ՝ Իսրայէլի, այնպէս ալ նորին՝ Քրիստոսի Եկեղեցւոյ հետ, անտեսանելի կերպով կը մարտնչի սատանային դէմ։ Յովհաննէս Աւետարանիչի Յայտնութեան գիրքին մէջ նկարագրուած է անոր պատերազմը երկինքին մէջ եւ յաղթանակը վիշապին՝ սատանային, եւ անոր չար զօրակիցներուն նկատմամաբ։ Միքայէլ հրեշտակապետին Եկեղեցին կը պատուէ հնագոյն ժամանակներէն ի վեր։ Անոր յիշատակը կը տօնուի Գաբրիէլ հրեշտակապետին եւ բոլոր միւս հրեշտակներուն հետ միատեղ։

Յիշատակութիւնը Աստուածաշունչի մէջ

Հին Կտակարան

Հին Կտակարանին մէջ Միքայէլ Հրեշտակապետը կը յիշատակէ միայն Դանիէլի մարգարէութեան գիրքի հետեւեալ հատուածներուն մէջ.

Պարսից թագաւորութեան իշխան մը կը հակառակէր ինծի քսանմէկ օր, եւ ահա Միքայէլը՝ աւագ իշխաններէն մէկը, եկաւ օգնելու ինծի. թողեցի անոր այնտեղ պարսից թագաւորութեան իշխանին հետ։ - Դանիէլ, 11, 13

Բայց ես կը յայտնեմ քեզի, թէ ինչ գրուած է ճշմարիտ գիրքերուն մէջ. եւ անոնց դէմ ոչ մէկ այլ օգնական չունիմ, բացի ձեր Միքայէլ իշխանէն։ - Դանիէլ, 11, 21

Այն ժամանակ պիտի ելլէ Միքայէլ մեծ իշխանը, որ քու ժողովուրդիդ որդիներուն գլխաւորն է։ Պիտի ըլլայ նեղութեան ժամանակ, նեղութիւն, որպիսին չէ եղած այն օրէն, երբ ժողովուրդն յառաջացաւ երկրի վրայ։ Եւ այն ժամանակ պիտի փրկուի քու ժողովուրդդ, ինչպէս որ այս բոլորին մասին գրուած է գիրքերուն մէջ։ - Դանիէլ, 13, 1

Նոր Կտակարան

Նոր Կտակարանին մէջ Միքայէլ Հրեշտակապետը կը յիշատակուի երկու անգամ։ Յուդային ընդհանրական թուղթին մէջ պատմուած է Միքայէլ Հրեշտակապետին եւ Սատանային վէճը Մովսէսի մարմինին վերաբերեալ.

Երբ Միքայէլ հրեշտակապետը, բանսարկու Սատանային հետ, Մովսէսի մարմնին մասին վիճելու ատեն, չհամարձակեցաւ հայհոյանքներով դատապարտել զայն, այլ ըսաւ. «Թող Տէրը քեզ սաստէ»։ - Հուդա առաքեալի թուղթը, 1, 9

Յովհաննէս առաքեալի Յայտնութեան գիրքին մէջ խորհրդաբանօրէն կը ներկայացուի վերջին դատաստանի ժամանակ տեղի ունենալիք Միքայէլ հրեշտակապետին եւ այլ երկնային ուժերու պայքարն ու յաղթանակը Սատանային եւ անոր աջակիցներուն դէմ.

Եւ երկինքին մէջ պատերազմ եղաւ։ Միքայէլը եւ իր հրեշտակները կը կռուէին վիշապին դէմ. վիշապը կը կռուէր իր զօրքերով, բայց անոնք չկրցան դիմադրել. եւ երկինքին մէջ անոնց համար տեղ չգտնուեցաւ։ Եւ ինկաւ մեծ վիշապը՝ առաջին օձը, որ կը կոչուի Բեղզեբուղ եւ Սատանայ, որ կը մոլորեցնէ ամբողջ աշխարհը. եւ անոր հետ ինկան նաեւ անոր հրեշտակները։ - Յայտնութիւն, 12, 7-9

Գրականութիւն

• Brigitte Groneberg: Die Götter des Zweistromlandes. Artemis und Winkler, Düsseldorf und Zürich 2004, ISBN 3-7608-2306-8, S. 118–129.
• Erich Weidinger: Die Apokryphen. Verborgene Bücher der Bibel. Augsburg, o.A., S. 311.
• Gerhard Bellinger: Knaurs Lexikon der Mythologie. Genehmigte Lizenzausgabe. Augsburg 2000, S. 11, 38, 157, 197, 207, 327, 346, 420, 465, 485–487.
• Heinrich Krauss: Kleines Lexikon der Engel. Von Ariel bis Zebaoth. Originalausgabe. München 2001, S. 73f., 119–121.
• Johann Siegen: Der Erzengel Michael. Christiana Verlag, 1996, ISBN 3-7171-0609-0.
• Manfred Müller: „St. Michael – der Deutschen Schutzpatron?“ Zur Verehrung des Erzengels in Geschichte und Gegenwart. 2. Auflage. Bernhardus-Verlag, Langwaden 2005, ISBN 3-934551-89-0.
• Peter Jezler (Hrsg.)։ Himmel Hölle Fegefeuer. Das Jenseits im Mittelalter. Ausstellungskatalog. Zürich 1994.
• Wilhelm Lueken: Michael. Eine Darstellung und Vergleichung der jüdischen und der morgenländisch-christlichen Tradition vom Erzengel Michael. Göttingen 1898.
• Culte et pèlerinages à Saint-Michel en occident. Les trois monts dédiés à l'archange. Sous la direction de Pierre Bouet (et al.). = Collection de l'École française de Rome, vol. 316. Rome: École française de Rome, 2003, ISBN 2-7283-0670-2.
• Michael Mach: Art. Michael. In: K. van der Toorn; B. Becking; Pieter W. van der Horst (Hrsg.)։ Dictionary of Deities and Demons in the Bible. Leiden, Boston, Köln, ²1999, 569–572.
• Michael Wolffsohn: Michael biographisch. Wurzel und Karriere eines Namens. Aufsatz in der Zeitschrift der Akademie zur Debatte, Katholische Akademie in Bayern, 6/2007.
• Wolfgang Urban|Wolfgang Urban (Konservator)։ Der Erzengel Michael in Glaube und Geschichte. Sadifa-Media, Kehl am Rhein 2010, ISBN 978-3-88786-419-4.