Ձնծաղիկ

Ձնծաղիկ, (լատ.՝ Galanthus), գալանտուս, ձմեռնածաղիկ, սպիտակածաղիկ, արանգ-պարանգ, շքանարգիզազգիներու ընտանիքի բազմամեայ սոխուկաւոր խոտաբոյսերու ցեղ:

Տարածում[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

Կը հանդիպի Տաւուշի մարզին մէջ (Իջեւան, Աչաջուր գիւղ), կ'աճի ստորին լեռնային գօտիին մէջ, կաղնիի-բոխիի անտառներուն մէջ (1100 մ բարձրութեան վրայ)։ Անդրկովկասեան բնաշխարհիկներ են։ Յայտնի է մօտ 20 տեսակ՝ տարածուած Փոքր Ասիոյ մէջ, Կեդրրոնական եւ Հարաւային Եւրոպայի, Կովկասի, 1 տեսակը՝ Լիբանանի մէջ։ Կ'աճի հիմնականին մէջ նախալեռնային եւ լեռնային անտառներուն մէջ կամ բարձրլեռնային մարգագետիններուն մէջ:

Կենսաբանական նկարագիր[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

Տերեւները մեծ մասամբ երկուքն ալ, գծաձեւ։ Ծաղիկները մէկական են, խոնարհուած։ Կը ծաղկի գարնան ակիզբը։ Պտուղը տուփիկ է։ Որոշ տեսակներ դեղաբոյսեր են, կը պարունակեն ալկալոիդներ։ Ալպիական ձնծաղիկ տարածուած է ստորին լեռնային գօտիի կաղնիի – բոխիի եւ հաճարենիի անտառներուն մէջ, կենիի պուրակներուն մէջ, նոսր թփուտներուն մէջ եւ այլն, անդրկովկասեան ձնծաղիկի՝ ստորին եւ միջին լեռնային գոտիներու կաղնիի – բոխիի եւ միայն բոխիի անտառներու փուխր բուսահողերուն մէջ։ Այս տեսակները արձանագրուած են ՀՀ Կարմիր գիրքին մէջ։

Տեսակներ[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

Յայտնի է մօտ 20, ՀՀ-ի մէջ՝ 3 տեսակ՝ ձնծաղիկ ալպիական (G. alpinus), ձնծաղիկ անդրկովկասեան (G. transcaucasicus), ձնծաղիկ Արտիւշենկոյի (Տ. artjuschenkoae)։

Պատկերասրահ[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

Գրականութիւն[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

Артюшенко З. Т.. Критический обзор рода Galanthus L. // Ботанический журнал. М.-Л.։ 1966, 51։1443.
Артюшенко З. Т. Амариллисовые СССР. — Л.: Наука, 1970. — С. 41—83. — 179 с.
Головкин Б. Н. и др. Декоративные растения СССР. — М.: Мысль, 1986. — 320 с.
Диев М. М. Галянтусы. — М.: КМК, 2014. — 168 с. — 1000 экз. — ISBN 978-5-87317-936-7

Այս յօդուածի նախնական տարբերակը կամ նրա մասը վերցուած է «Հայաստանի բնաշխարհ» հանրագիտարանէն, որի նիւթերը թողարկուած են` Քրիեյթիւ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) թոյլատրագրի ներքոյ։