Կանաչ Ժամ (եկեղեցի)
| Կանաչ Ժամ | |
|---|---|
| |
| Հիմնական տեղեկութիւններ | |
| դաւանանք | Հայաստանեայց Առաքելական Եկեղեցի |
| Ներկայ վիճակ | կիսաւեր |
| Ճարտարապետական նկարագրութիւն | |
| Հիմնադրուած | 1818 |
| Առանձնայատկութիւններ | |
Կանաչ Ժամ կամ Ս․ Յովհաննէս Մկրտիչ եկեղեցի, հայկական եկեղեցի։ Շուշիի յուշարձաններուն մէջ առանձնակի հետաքրութիւն կը ներկայացնէ Վերին թաղի այս եկեղեցին: Նախնական կառոյցը եղած է փայտաշէն, ներկայ եկեղեցին եւ զանգակատունը կառուցուած են 1847 թուականին, իբրեւ ամբողջական մէկ համալիր[1]:
Պատմութիւն[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]
Կանաչ Ժամ (կանաչ եկեղեցի) կոչուած է այն պատճառով, որ ժամանակին եկեղեցւոյ գմբեթը եղած է կանաչ: Եկեղեցւոյ զանգակատան մուտքի վերնամասը առկայ է կառուցման տարեթիւին մասին արձանագրութիւն.
«Բաբայեան Ստեփանոս Յովհաննէս: Վախճանած Մկրտիչ եղբօր յիշատակին, 1847»[2]:
1960-ականներու կէսերուն Պաքուին մէջ որոշուած է քшնդել քաղաքի հայկական մասը՝ ատրպէյճանցի վերաբնակիչներուն համար «բնակելի տարածք»ը ընդլայնելու եւ Շուշիի հայկական հետքերը վերшցնելnւ համար: Այդ ընթացքին քшնդուած են հայկական երեք՝ եւ պահպանուած ռուսական մէկ եկեղեցիները, nչնչшցուած քանի մը հայկական գերեզմшնшտուներ՝ գեղեցիկ խաչքարերով եւ յnւշшրձшններով:
«Կանաչ ժամ» եկեղեցին, որ Ֆուատ Ախունտով անհիմն համարած է «ռուս ուղղափառներ»ու, վերածուած է պատկերասրահի:
Յովհաննէս Մկրտիչ եկեղեցւոյ նախապատմութիւնը[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]
Պահպանուած է վկայութիւն, համաձայն որուն, 1840-ի իշխանութիւններու յատուկ կարգադրութեամբ, ապագայ Վերին Թաղ տեղափոխուած են Ներքին Թաղի իսլամական միջավայրին մէջ ապրող բոլոր հայերը՝ 56 ընտանիք, որոնք Ներքին Թաղին մէջ ունեցած են քարաշէն, փայտեայ ծածկով Սուրբ Աստուածածին եկեղեցին, բան մը, որ կը խօսի թաղամասին մէջ հայերու ծանրակշիռ թուակազմին մասին: Թաղ տեղափոխուելէ ետք, նոր վայրին մէջ կառուցուած է փայտաշէն մատուռ, որ պահպանուած է մինչեւ 1848, երբ անոր տեղը կառուցուած է Ս. Յովհաննէս Մկրտիչ քարաշէն եկեղեցին:
Երկար ժամանակ այդ եկեղեցին կը կոչուէր Վերին Թաղի Սուրբ Աստուածածին եկեղեցի[2]:
Ծանօթագրութիւններ[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]
- ↑ «Շուշիի Յովհաննէս Մկրտիչ եկեղեցին (Կանաչ ժամ)»։ Monument Watch (հայերեն)։ արտագրուած է՝ 2023-03-24
- ↑ 2,0 2,1 «Արցախի մանրատեղանուններ․ Կանաչ Ժամ կամ Սուրբ Յովհաննէս Մկրտիչ եկեղեցի»։ Western Armenia TV (wa-WA)։ 2023-03-18։ արտագրուած է՝ 2023-03-24