Հենրիք Իպսեն

Հենրիք Իպսեն
նորվ.՝ Henrik Johan Ibsen[1]
Ծննդեան անուն անգլերէն՝ Henrik Johan Ibsen[1]
Նաեւ յայտնի է իբրեւ Brynjolf Bjarme[1]
Ծնած է 20 Մարտ 1828(1828-03-20)[1][2][3]
Ծննդավայր Stockmanngården, Skien, Նորվեկիա[1][2]
Մահացած է 23 Մայիս 1906(1906-05-23)[1][2][3] (78 տարեկանին)
Մահուան վայր Քրիստիանիա, Նորվեկիա[1][2]
Քաղաքացիութիւն  Նորվեկիա[1][4]
Մայրենի լեզու նորվեգերեն?[5]
Ազդուած է Յուհան Ավգուստ Ստրինդբերգ?, Բրանդես?, Սյորեն Կիերկեգոր?, Հենրիկ Վերգելան? եւ Ենս Պետեր Յակոբսեն?
Երկեր/Գլխաւոր գործ Պեր Գյունտ?[6][7], Տիկնիկների տուն?[8][7], Ուրվականներ?[7][9], Ժողովրդի թշնամին?[7][10], Վայրի բադը?[7][11], Հեդդա Հաբլեր?[7][12], Rosmersholm?[7][13], Բրանդ?[7][14], The Master Builder?[7][15], Catiline?[7][16], The Mountain Bird?[7][17], The Lady from the Sea?[7][18], Lady Inger of Ostrat?[7][19], The Feast at Solhaug?[7][20], White Horses?[7][21], The Vikings at Helgeland?[7][22], Յուն Գաբրիել Բորքման?[7][23], Կեսարն ու գալիլեացին?[7][24], The Burial Mound?[7][25], Love's Comedy?[7][26], The Pretenders?[7][27], Little Eyolf?[7][28], Norma?[7][29], Երբ մենք՝ մահացածներս, արթնանում ենք?[7][30], Olaf Liljekrans?[7][31], The Grouse in Justedal?[7][32], The Pillars of Society?[7][33], St. John's Eve?[7][34], Svanhild?[7][35], The League of Youth?[7][36] եւ Terje Vigen?[37][38]
Տեսակ Թատերգական սեռ[39] եւ բանաստեղծութիւն[39]
Մասնագիտութիւն թատերագիր, բանաստեղծ, երգաթատերագիր, բեմադրիչ, գրագէտ
Ամուսին Սուզաննա Իմսեն?[1][40]
Ծնողներ հայր՝ Knud Ibsen?[1], մայր՝ Marichen Altenburg?[1]
Երեխաներ Սիգուրդ Իբսեն?[1] եւ Հանս Յակոբ Հենրիկսեն?[1]
Կայքէջ Lua–ի սխալ՝ expandTemplate: template "ref-no" does not exist։
Ստորագրութիւն

Հենրիք Իպսեն (20 Մարտ 1828(1828-03-20)[1][2][3], Stockmanngården, Skien, Նորվեկիա[1][2] - 23 Մայիս 1906(1906-05-23)[1][2][3], Քրիստիանիա, Նորվեկիա[1][2]), XIX դարու նորվեկացի թատերագիր[41], եւրոպական «նոր տրամայի» հիմնադիր, բանաստեղծ եւ հրապարակագիր։

Կենսագրութիւն[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

Իպսեն ծնած է հարուստ ընտանիքի մը մէջ։ Շուտով անոր հայրը սնանկանայ ու ընտանիքին նիւթական վիճակը կը վատանայ: Տակաւին 15 տարին չբոլորած` Իբսեն կը ստիպուի աշխատիլ:

1844-1850 տարիներուն կը սկսի եւ բուռն թափով կը ծաւալէ գրական գործունէութիւնը:

Իպսենի առաջին շրջանի գրութիւնները եւ յատկապէս կանուխ տարիներու բանաստեղծութիւնները կ՛արտայայտեն հասարակական վերելքի այն տրամադրութիւնները, որոնք կը տիրէին ազգային զարթօնքի ընթացքի մէջ գտնուող Նորվեկիոյ մէջ, յատկապէս` այդ երկրի երիտասարդութեան:

Իպսենի պատանեկութեան տարիներուն Նորվեկիան արդէն կը դառնար դրամատիրական զարգացած երկիր, ուր քաղքենիական յարաբերութիւնները յաճախ սուր ընդհարումներու մէջ էին «ամէնէն հիւսիսային» այդ ժողովուրդի դարաւոր բարքերուն ու սովորութիւններուն հետ:

Այս բոլորը իրենց արտացոլացումը կը գտնեն նաեւ նորվեկեան գրականութեան մէջ:

Ստեղծագործական կեանքի առաջին շրջանի (1849-1863) թատերախաղերով Իբսեն կը յայտնուի իբրեւ ջերմ հայրենասէր։

Գործեր[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

  • «Պուպրիկի մը տունը»,
  • «Ուրուականներ»,
  • «Վայրի բադը»,
  • «Կինը ծովէն»:

Ծանօթագրութիւններ[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

  1. 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 1,10 1,11 1,12 1,13 1,14 1,15 1,16 1,17 1,18 1,19 1,20 1,21 1,22 Henrik Ibsens skrifter
  2. 2,00 2,01 2,02 2,03 2,04 2,05 2,06 2,07 2,08 2,09 2,10 Haave J. Familien IbsenTelemark Museum, 2017. — ISBN 978-82-8305-045-5
  3. 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Կերպարվեստի արխիվ — 2003.
  4. Person Profile // Internet Movie Database — 1990.
  5. Henrik Ibsens skrifter
  6. Henrik Ibsens skrifter
  7. 7,00 7,01 7,02 7,03 7,04 7,05 7,06 7,07 7,08 7,09 7,10 7,11 7,12 7,13 7,14 7,15 7,16 7,17 7,18 7,19 7,20 7,21 7,22 7,23 7,24 7,25 7,26 7,27 7,28 7,29 https://www.hf.uio.no/is/english/services/virtual-ibsen-centre/on-ibsen-s-work/
  8. Henrik Ibsens skrifter
  9. Henrik Ibsens skrifter
  10. Henrik Ibsens skrifter
  11. Henrik Ibsens skrifter
  12. Henrik Ibsens skrifter
  13. Henrik Ibsens skrifter
  14. Henrik Ibsens skrifter
  15. Henrik Ibsens skrifter
  16. Henrik Ibsens skrifter
  17. Henrik Ibsens skrifter
  18. Henrik Ibsens skrifter
  19. Henrik Ibsens skrifter
  20. Henrik Ibsens skrifter
  21. Henrik Ibsens skrifter
  22. Henrik Ibsens skrifter
  23. Henrik Ibsens skrifter
  24. Henrik Ibsens skrifter
  25. Henrik Ibsens skrifter
  26. Henrik Ibsens skrifter
  27. Henrik Ibsens skrifter
  28. Henrik Ibsens skrifter
  29. Henrik Ibsens skrifter
  30. Henrik Ibsens skrifter
  31. Henrik Ibsens skrifter
  32. Henrik Ibsens skrifter
  33. Henrik Ibsens skrifter
  34. Henrik Ibsens skrifter
  35. Henrik Ibsens skrifter
  36. Henrik Ibsens skrifter
  37. https://www.hf.uio.no/is/english/services/virtual-ibsen-centre/on-ibsen-s-work/index.html
  38. Henrik Ibsens skrifter
  39. 39,0 39,1 https://www.hf.uio.no/is/english/services/virtual-ibsen-centre/
  40. Norsk biografisk leksikonKunnskapsforlaget. — ISSN 2464-1502
  41. Henrik Ibsen Biography, Playwright(1828–1906)(անգլերէն)