«Ռեթէոս Պէրպէրեան» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն

Content deleted Content added

Գծային

20:18, 18 Օգոստոս 2016-ի տարբերակ

Կաղապար:Տեղեկաքարտ Անձ (արեւմտահայերէն) Ռեթէոս Պէրպէրեան (10 Հոկտեմբեր 1848, Կ. Պոլիս - 6 Ապրիլ 1907, Կ. Պոլիս), հայ գրող, մանկավարժ, բանաստեղծ, հրապարակախօս, տնտեսագէտ եւ թարգմանիչ, Պէրպէրեան վարժարանի հիմնադիր։ Անոր նշանաբանը եղած է․ «Առանց կրթութեան չկայ կեանք, չկայ երջանկութիւն»^[1]։

Կենսագրութիւն

Ծնած է 1851-ին, Խասգիւղ, Պոլիս։ Թաղի Ներսէսեան վարժարանին մէջ ստացած է իր նախակրթութիւնը, որ զարգացուցած Եւրոպական լեզուներու սերտողութեամբ՝ Պոլսոյ օտար վարժարաններու մէջ, բայց յատկապէս ինքնազարգացման։ Կանուխ տարիքէն դրսեւորած է մանկավարժական իր կոչումին ուղղութեամբ նուիրում։ 16 տարեկանին արդէն սկսած է անձնական դասեր տալ բարեկեցիկ ընտանիքի զաւակ իր տարեկիցներուն։ Հազիւ 25 տարեկան՝ Ռ. Պէրպէրեան, 1876-ին կը ձեռնարկէ նախ Քաղկեդոնի (Գատըգիւղ), ապա Սկիւտարի մէջ սեփական վարժարանի հիմնումին։ Եւ իր անունով կոչուած Պոլսոյ Պէրպէրեան վարժարանը բառին բուն իմաստով սերնդակերտումի օճախ դարձաւ արեւմտահայ իրականութեան մէջ՝ ներգրաւելով ոչ միայն Պոլսոյ, այլեւ գաւառներու նորահաս սերունդը գիշերօթիկի իր բաժնով։

Սիամանթոյի, Վահան Թէքէեանի եւ Լեւոն Բաշալեանի տարողութեամբ բանաստեղծ ու մտաւորական մեծութիւններ հասցուցած Պէրպէրեան վարժարանը ի սկզբանէ եղաւ դաստիարակչական մեծ կոչումի տէր հաստատութիւն։ Մինչեւ 1907-ի իր մահը, ան վարեց իր պաշտօնը իբրեւ վարժարանին տնօրէնը եւ ուսուցչապետ։

Գործունէութիւն

Պերպերեանի բանաստեղծությունները («Առաջին Տերեւները», 1877, «Խոհք Եւ Յուշք», 1904 ժողովածուներ) կը կրեն ֆրանսական ռոմանթիզմի, մասնաւորապէս Լամարթինի ազդեցութիւնը։ Վերջինիս շարք մը բանաստեղծութիւնները թարգմանած է հայերէնի («Մահ Սոկրատա», «Լիճ» եւայլն)։ Անդրանիկ բանաստեղծութիւնները հիմնականօրէն սիրոյ եւ բնութեան երգեր են, որոնց մէջ կը գերակշռէ փիլիսոփայական խոհը։ Լեզուն գրաբար է կամ գրաբարախառն։

Պէրպէրեանի մանկավարժական ձեռնարկներուն մէջ («Դաստիարակի մը Խօսքերը», 1901, «Դպրոց եւ Դպրութիւն», 1907 և այլ) կը դրսեւորուին գեղեցիկի, բարիի, ճշմարտութեան սկզբունքները, որոնց դիրքերէն ան կոչ ըրած է ծառայել ժողովրդին, հրաժարիլ սերտողական մեթոտներէն, դասաւանդումը դարձնել հետաքրքիր և ուսանելի, ժամանակի յառաջդիմական պահանջներուն համապատասխան՝ ուսուցիչներ պատրաստել ազգին համար։ Պէրպէրեան կնոջ կրթութիւնը համարած է բարիք՝ շեշտելով այն կարծիքը, որ կինն ընտանիքի հիմքն է, իսկ ընտանիքը՝ հասարակութեան յենարանը։ Ըստ Պէրպէրեանի՝ բարոյական դաստիարակութեան ամենազօրեղ միջոցը դաստիարակի անձնական օրինակն է։

Մանկավարժական գործունէութեան առընթեր Պէրպէրեան աշխուժօրէն ներգրաւուած է հրապարակախօսական բնագաւառէն եւ հասարակական կեանքէն ներս, գրի առած է հրապարակախօսական-փիլիսոփայական գործեր։

Հանդէս է եկած նաեւ Հրաչեայ կեղծանունով^[2]։

Ստեղծագործութիւններ

Փողը, 1872
Առաջին Տերեւները, Կ. Պոլիս, 1877
Առաջին Քոնֆերանսը, 1880
Յայտնի Զուարճանքները, 1880
Թշուառութիւն եւ Բախտ, 1880
Քաղաքատնտեսութիւն, 1883
Ֆրանսերէն-Հայերէն Թարգմանչական Գիրք, 1885
Դաստիարակի Մը Խօսքերը, Վիեննա, 1901
Մտքեր Եւ Յիշողութիւններ, 1903
Դպրոց Եւ Գրականութիւն, 1907^[3]

Ծանօթագրութիւն

↑ Ռեթէոս Պէրպէրեան. Հայ Մտքի Եվ Հոգիի Մեծանուն Մշակը
↑ Ով ով է. Հայեր. Կենսագրական հանրագիտարան, հատոր երկրորդ, Երևան, 2007
↑ Ռեթէոս Յ. Պէրպէրեան

Տե՛ս նաեւ

Արտաքին Յղումեր

Reteos Berberian `The Armenian Jean Jacques Rousseau'

Կատեգորիա:Անձինք (արւմտ․) Կատեգորիա:Գրողներ (արւմտ․) Կատեգորիա:Թարգմանիչներ (արւմտ․) Կատեգորիա:Մանկավարժներ (արւմտ․) Կատեգորիա:1848 ծնունդներ (արւմտ․) Կատեգորիա:1907 մահեր (արւմտ․) Կատեգորիա:10 Հոկտեմբերի ծնածներ Կատեգորիա:6 Ապրիլի մահացածներ

[1] Ռեթէոս Պէրպէրեան. Հայ Մտքի Եվ Հոգիի Մեծանուն Մշակը

[2] Ով ով է. Հայեր. Կենսագրական հանրագիտարան, հատոր երկրորդ, Երևան, 2007

[3] Ռեթէոս Յ. Պէրպէրեան

[1]

[2]

[3]

@@ Տող 48. / Տող 48. @@
 ==Ստեղծագործութիւններ==
 * ''Փողը'', 1872
-* ''Առաջին Տերեւները'', Konstantinopel 1877
+* ''Առաջին Տերեւները'', Կ. Պոլիս, 1877
 * ''Առաջին Քոնֆերանսը'', 1880
 * ''Յայտնի Զուարճանքները'', 1880
@@ Տող 54. / Տող 54. @@
 * ''Քաղաքատնտեսութիւն'', 1883
 * ''Ֆրանսերէն-Հայերէն Թարգմանչական Գիրք'', 1885
-* ''Մանկավարժի Մը Խօսքերը'', Wien 1901
+* ''Դաստիարակի Մը Խօսքերը'', Վիեննա, 1901
 * ''Մտքեր Եւ Յիշողութիւններ'', 1903
 * ''Դպրոց Եւ Գրականութիւն'', 1907<ref>[http://www.bibliotheque-eglise-armenienne.fr/catalogues/am_auteur.php?cle=%D5%BA%D5%A7%D6%80%D5%BA%D5%A7%D6%80%D5%A5%D5%A1%D5%B6-%D5%BC%D5%A5%D5%A9%D5%A7%D5%B8%D5%BD Ռեթէոս Յ. Պէրպէրեան]</ref>