«Շահան Ռ. Պէրպէրեան» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն

Content deleted Content added
No edit summary
Չ oգտվելով ԱՎԲ
Տող 32. Տող 32.
== Կենսագրութիւն ==
== Կենսագրութիւն ==
=== Վաղ տարիներ ===
=== Վաղ տարիներ ===
Պէրպէրեան ծնած է [[Կոստանդնուպոլիս]], ներկայիս [[Թուրքիոյ]] մէջ։ Քանի մը տարի անց ան իր ծնողներուն` Ռեդիոսի<ref>[[Ռեթէոս Պէրպէրեան]]</ref> եւ Զարուհիի, ինչպէս նաեւ իր մեծ եղբօր Օննիկին հետ, փոխադրուած է [[Ժնեւ]], [[Զուիցերիա]], ազատելու համար [[Սուլթան Ապտուլ Համիտին]] դաժանութիւններէ, [[1894]]-էն մինչեւ [[1896]]:
Պէրպէրեան ծնած է [[Կոստանդնուպոլիս]], ներկայիս [[Թուրքիոյ]] մէջ։ Քանի մը տարի անց ան իր ծնողներուն` Ռեդիոսի<ref>[[Ռեթէոս Պէրպէրեան]]</ref> եւ Զարուհիի, ինչպէս նաեւ իր մեծ եղբօր Օննիկին հետ, փոխադրուած է [[Ժնեւ]], [[Զուիցերիա]], ազատելու համար [[Սուլթան Ապտուլ Համիտին]] դաժանութիւններէ, [[1894]]-էն մինչեւ [[1896]]:


Վերադառնալով Կոստանդուպոլիս, ընդունուած է Պէրպէրեան դպրոց, որ հիմնած էր Քատըքեոյի մէջ <ref>Սահակ Վարդապետ ''Երաժիշտը''։ Հասկ, Antilias, 1956, pp 458-9.</ref>: Այդ ժամանակ ան սկսած է [[ջութակ]]ի անձնական դասեր առնել, բայց շուտով փոխած է միտքը, ատոր փոխարեն սկսելով [[դաշնամուր]] նուագել, բայց հոդ նոյնպէս չէ յաջողած։
Վերադառնալով Կոստանդուպոլիս, ընդունուած է Պէրպէրեան դպրոց, որ հիմնած էր Քատըքեոյի մէջ <ref>Սահակ Վարդապետ ''Երաժիշտը''։ Հասկ, Antilias, 1956, pp 458-9.</ref>: Այդ ժամանակ ան սկսած է [[ջութակ]]ի անձնական դասեր առնել, բայց շուտով փոխած է միտքը, ատոր փոխարեն սկսելով [[դաշնամուր]] նուագել, բայց հոդ նոյնպէս չէ յաջողած։
Տող 40. Տող 40.
=== Մասնագիտական ​​կարիերայ ===
=== Մասնագիտական ​​կարիերայ ===
=== Տնօրէնութիւն Պէրպէրեան դպրոցի ===
=== Տնօրէնութիւն Պէրպէրեան դպրոցի ===
[[1911]] թուականին Պէրպէրեան պարտաւոր էր վերադառնալու Կոստանդուպոլիս, ստանձնելու համար Պէրպէրեան դպրոցի տնօրէնին պաշտօնը և չէ ըռցած շարունակել մասնագիտութիւնը։ Աւելի ուշ խորացած է հայկական մշակութային կեանքին եւ մթնոլորտին մէջ։ Այս ժամանակ ծանօթացած է [[Կոմիտաս]]ին եւ անոր հետ յաճախակի զրոյցներ ունեցած է արուեստի հարցերու շուրջ։
[[1911]] թուականին Պէրպէրեան պարտաւոր էր վերադառնալու Կոստանդուպոլիս, ստանձնելու համար Պէրպէրեան դպրոցի տնօրէնին պաշտօնը և չէ ըռցած շարունակել մասնագիտութիւնը։ Աւելի ուշ խորացած է հայկական մշակութային կեանքին եւ մթնոլորտին մէջ։ Այս ժամանակ ծանօթացած է [[Կոմիտաս]]ին եւ անոր հետ յաճախակի զրոյցներ ունեցած է արուեստի հարցերու շուրջ։


[[1918]]-ին Շահան Պէրպէրեան որոշած է տնօրինել Ուսուցիչներու Խնամակալ Յանձնաժողովը եւ մասնակցել Կեդրոնական Ուսման Խորհուրդին։ Ան յօդուածներ հրատարակած է թերերու մէջ։ [[1922]] թուականին [[Գեղամ Գաւաֆեան]]ի, [[Վահան Թեքեան]]ի<ref>''Seven Songs from Vahan Tekeyan - Music by Schahan Berberian.'' New York, St. Vartan Press, 1981. ISBN 0-934728-05-4</ref>, [[Յակոբ Օշական]]ի<ref>http://www.littlearmenia.com/html/history/detail.asp?id=212</ref> եւ Կոստան Զարեանի հետ խմբագրած է Բարձրավանք ամսաթերթը, որ կը բաղկանար արուեստի եւ գրականութեան բաժիններէ։
[[1918]]-ին Շահան Պէրպէրեան որոշած է տնօրինել Ուսուցիչներու Խնամակալ Յանձնաժողովը եւ մասնակցել Կեդրոնական Ուսման Խորհուրդին։ Ան յօդուածներ հրատարակած է թերերու մէջ։ [[1922]] թուականին [[Գեղամ Գաւաֆեան]]ի, [[Վահան Թեքեան]]ի<ref>''Seven Songs from Vahan Tekeyan - Music by Schahan Berberian.'' New York, St. Vartan Press, 1981. ISBN 0-934728-05-4</ref>, [[Յակոբ Օշական]]ի<ref>http://www.littlearmenia.com/html/history/detail.asp?id=212</ref> եւ Կոստան Զարեանի հետ խմբագրած է Բարձրավանք ամսաթերթը, որ կը բաղկանար արուեստի եւ գրականութեան բաժիններէ։


[[1921]]-ին ամուսնացած է Դելլի Սիրագեանի հետ և ունեցած է երկու մանչ զաւակ` Արտաւազդ եւ Պարետ։ Պարետ մահացած է 20 տարեկանին ինքնաշարժի արկածով, իսկ Արտաւազդ անցած է Փարիզ եւ զբաղուած է արուեստով։ Մահացած է 79 տարեկանին [[2002]] թուականին։
[[1921]]-ին ամուսնացած է Դելլի Սիրագեանի հետ և ունեցած է երկու մանչ զաւակ` Արտաւազդ եւ Պարետ։ Պարետ մահացած է 20 տարեկանին ինքնաշարժի արկածով, իսկ Արտաւազդ անցած է Փարիզ եւ զբաղուած է արուեստով։ Մահացած է 79 տարեկանին [[2002]] թուականին։


Պէրպէրեանի ձեռագիրները կը գտնուին Երուսաղեմի գրադարանի մէջ։
Պէրպէրեանի ձեռագիրները կը գտնուին Երուսաղեմի գրադարանի մէջ։


=== Մահ ===
=== Մահ ===
Կը մահանայ Փարիզ ի մէջ, երբ կ'այցելէր իր զաւակը, Արտաւաստը. Ան հիւանդացաւ ու Նոյեմբեր 9-ին 1956 թուականին կը մահանայ։
Կը մահանայ Փարիզ ի մէջ, երբ կ'այցելէր իր զաւակը, Արտաւաստը. Ան հիւանդացաւ ու Նոյեմբեր 9-ին 1956 թուականին կը մահանայ։


== Հրատարակուած գործեր ==
== Հրատարակուած գործեր ==
Տող 102. Տող 102.
* Տէր Խաչատուրեան, Ա։ Շահան Ռ. Պէրպէրեան (1891–1956)։ Beirut, 1969
* Տէր Խաչատուրեան, Ա։ Շահան Ռ. Պէրպէրեան (1891–1956)։ Beirut, 1969


{{DEFAULTSORT:Պէրպէրեան, Շահան}}
{{DEFAULTSORT:Պէրպէրեան, Շահան}}

17:00, 14 Ապրիլ 2016-ի տարբերակ

Կաղապար:ԱՀ Կաղապար:Տեղեկաքարտ Անձ (արեւմտահայերէն) Շահան Պէրպէրեան (1 Յունուար, 1891, 9 Նոյեմբեր, 1956) Ան եղած է Հայ փիլիսոփայ, երաժիշտ, մանկավարժ, հոգեբան, գեղագիտական, բանախոս եւ գրող։

Կենսագրութիւն

Վաղ տարիներ

Պէրպէրեան ծնած է Կոստանդնուպոլիս, ներկայիս Թուրքիոյ մէջ։ Քանի մը տարի անց ան իր ծնողներուն` Ռեդիոսի[1] եւ Զարուհիի, ինչպէս նաեւ իր մեծ եղբօր Օննիկին հետ, փոխադրուած է Ժնեւ, Զուիցերիա, ազատելու համար Սուլթան Ապտուլ Համիտին դաժանութիւններէ, 1894-էն մինչեւ 1896:

Վերադառնալով Կոստանդուպոլիս, ընդունուած է Պէրպէրեան դպրոց, որ հիմնած էր Քատըքեոյի մէջ [2]: Այդ ժամանակ ան սկսած է ջութակի անձնական դասեր առնել, բայց շուտով փոխած է միտքը, ատոր փոխարեն սկսելով դաշնամուր նուագել, բայց հոդ նոյնպէս չէ յաջողած։

1906-ին Պերպերեան աւարտած է դպրոցը, եւ 15 տարեկանէն սկսեալ աւանդած է գրականութիւն եւ գիտութիւն։ 1908-ին անցած է Փարիզ եւ յաճախած է Սորպոն եւ Քոլեճ Տո Ֆրանս համալսարանները ուսանելով փիլիսոփաիւթիւն եւ հոգեբանութիւն Հենրի Պերսկոնի եւ Ճորճս Թումասի հետ, ապա ընկերաբանութիւն` Էմիլ Տուրնhէյմի հետ։ Նոյն ժամանակ [3] Պէրպէրեան շարունակած է իր սէրը նուագի հանդէպ, յաճախելով համերգներու եւ երաժշտութեան դասեր տալով։

Մասնագիտական ​​կարիերայ

Տնօրէնութիւն Պէրպէրեան դպրոցի

1911 թուականին Պէրպէրեան պարտաւոր էր վերադառնալու Կոստանդուպոլիս, ստանձնելու համար Պէրպէրեան դպրոցի տնօրէնին պաշտօնը և չէ ըռցած շարունակել մասնագիտութիւնը։ Աւելի ուշ խորացած է հայկական մշակութային կեանքին եւ մթնոլորտին մէջ։ Այս ժամանակ ծանօթացած է Կոմիտասին եւ անոր հետ յաճախակի զրոյցներ ունեցած է արուեստի հարցերու շուրջ։

1918-ին Շահան Պէրպէրեան որոշած է տնօրինել Ուսուցիչներու Խնամակալ Յանձնաժողովը եւ մասնակցել Կեդրոնական Ուսման Խորհուրդին։ Ան յօդուածներ հրատարակած է թերերու մէջ։ 1922 թուականին Գեղամ Գաւաֆեանի, Վահան Թեքեանի[4], Յակոբ Օշականի[5] եւ Կոստան Զարեանի հետ խմբագրած է Բարձրավանք ամսաթերթը, որ կը բաղկանար արուեստի եւ գրականութեան բաժիններէ։

1921-ին ամուսնացած է Դելլի Սիրագեանի հետ և ունեցած է երկու մանչ զաւակ` Արտաւազդ եւ Պարետ։ Պարետ մահացած է 20 տարեկանին ինքնաշարժի արկածով, իսկ Արտաւազդ անցած է Փարիզ եւ զբաղուած է արուեստով։ Մահացած է 79 տարեկանին 2002 թուականին։

Պէրպէրեանի ձեռագիրները կը գտնուին Երուսաղեմի գրադարանի մէջ։

Մահ

Կը մահանայ Փարիզ ի մէջ, երբ կ'այցելէր իր զաւակը, Արտաւաստը. Ան հիւանդացաւ ու Նոյեմբեր 9-ին 1956 թուականին կը մահանայ։

Հրատարակուած գործեր

  • Բարձրացում
  • Փափաք
  • Պոլիս
  • Քու յիշատակդ
  • Իւսկիւտար
  • Կ՚անձրեւէ տղաս
  • Գիշերերգ
  • Աստուածածնին ու խաչին
  • Հրաւէր լուսնի տակ
  • Դուն աղբիւրն ես
  • Գարուն բացուաւ
  • Հօյ Հելինէ
  • Արազին
  • Հովին երգը
  • Զարոյի երգը
  • Կարօտի երգ
  • Ես ունէի
  • Ամպի փէշով
  • Ձմեռն անցաւ
  • Լուսաւորչի կանթեղը
  • Հասուն արտ
  • Գիւղիս ճամբան
  • Գիշերն անուշ է
  • Սէրով, սէրով
  • Ահաւասիկ
  • Թող դէմքդ տժգունի
  • Հսկում
  • Երգ երջանկութեան
  • Անձրեւին հետ
  • Իրիկունն իջաւ
  • Ձեռագիր
  • Վարդանանց քայլերգ
  • Ովսաննա
  • Ալէլուիա
  • Այսօր տօն է
  • Ետեւէս եկուր
  • Մի՛ մերձենար յիս
  • Անառակը
  • Եկուր վիշտ
  • Օրերն անդարձ
  • Իղձ
  • Ջուրին վրայ

Ծանօթագրութիուններ

  1. Ռեթէոս Պէրպէրեան
  2. Սահակ Վարդապետ Երաժիշտը։ Հասկ, Antilias, 1956, pp 458-9.
  3. Գ. Վ. [Գարեգին Վարդապետ]։ Շահան Պէրպէրեան (1891-1956). Հասկ։ Antelias, 1956, pp 455-8.
  4. Seven Songs from Vahan Tekeyan - Music by Schahan Berberian. New York, St. Vartan Press, 1981. ISBN 0-934728-05-4
  5. http://www.littlearmenia.com/html/history/detail.asp?id=212

Գրականութիուն

  • Տէր Խաչատուրեան, Ա։ Շահան Ռ. Պէրպէրեան (1891–1956)։ Beirut, 1969