«Շահան Ռ. Պէրպէրեան» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն
No edit summary |
No edit summary |
||
Տող 6. | Տող 6. | ||
| չափ = |
| չափ = |
||
| նկարագրութիւն = |
| նկարագրութիւն = |
||
| ծնած է = 1 Յունուար, 1891 |
| ծնած է = [[1 Յունուար]], [[1891] |
||
| ծննդավայր = Կոստանդնուպոլիս |
| ծննդավայր = Կոստանդնուպոլիս |
||
| վախճանած է = |
| վախճանած է = [[9 Նոյեմբեր]], [[1956]] |
||
| վախճանի վայրը = |
| վախճանի վայրը = Փարիզ |
||
| քաղաքացիութիւն = |
| քաղաքացիութիւն = |
||
| հպատակութիւն = |
| հպատակութիւն = |
05:44, 5 Նոյեմբեր 2015-ի տարբերակ
Կաղապար:ԱՀ {{Տեղեկաքարտ Անձ (արեւմտահայերէն) | անուն ազգանուն = Շահան Ռ. Պէրպէրեան | բնագիր ԱԱՀ = | պատկեր = | չափ = | նկարագրութիւն = | ծնած է = 1 Յունուար, [[1891] | ծննդավայր = Կոստանդնուպոլիս | վախճանած է = 9 Նոյեմբեր, 1956 | վախճանի վայրը = Փարիզ | քաղաքացիութիւն = | հպատակութիւն = | ազգութիւն = | ալմա մատեր = | կրօնք = | ազդուած է = | ազդած է = | գրքեր = | աշխատանք = | կարողութիւն = | մասնագիտութիւն = | ամուսին = Դելլի Սիրագիան | ծնողներ = Ռեդիոս եւ Զարուհի | երեխաներ = Արտաւաստ եւ Պարետ | պարգեւներ և մրցանակներ = | կայքէջք = | ստորագրութիւն = }} Շահան Պէրպէրեան (1 Յունուար, 1891, 9 Նոյեմբեր, 1956) Ան եղած է Հայ փիլիսոփայ, երաժիշտ, մանկավարժ, հոգեբան, գեղագիտական, բանախոս եւ գրող:
Կենսագրութիւն
Վաղ տարիներ
Պէրպէրեան ծնած է Կոստանդնուպոլիս, ներկայիս Թուրքիոյ մէջ: Մի քանի տարի ետք Ան իր ծնողին, Ռեդիոսի[1] եւ Զարուհիի, ինչպէս նաեւ իր մեծ եղբօր Օննիկի հետ, փոխադրուեցաւ դէպի Ժնեւ, Զուիցարիոյ մէջ որպէսզի անոնք ազատին դաժանութիւններէ որ կը կատարուէր Սուլթան Ապտուլ Համիտի կողմէ 1894 էն մինչեւ 1896:
Վերադառնալով Կոստանդուպոլիս, Ան ընդունուեցաւ Պէրպէրեան դպրոցը որ գտնուած էր իր հօր կողմէ Քատիոյքի մէջ[2] : Այդ ժամանակ Ան սկսաւ անձնական Ջութակի դասեր առնել, բայց շուտով Ան միտքը փոխեց, փոխարեն Ան սկսաւ Դաշնամուր նուագել բայց նոյնիսկ այդ իրեն համար եղաւ ոչ յաջող:
1906-ին Ան աւարտեց իր դպրոցէն, եւ 15 տարեկանին Ան եղաւ ուսուցիչ գրականութեան եւ գիտական նիւթերու: 1908-ին, անցաւ դէպի Փարիզ եւ յաճախեց Սորպոն եւ Քոլեճ Տո Ֆրանս Համալսարանները ուսանելով Փիլիսոփայի եւ հոգեբանութեան ճիւղերը, Հենրի Պերսկոնի եւ Ճորճս Տումասի հետ, ապա ընկերաբանութիւն Էմիլ Տուրխէյմի հետ: Նոյն ժամանակ[3] Ան իր սէրը նուագի հանդէպ շարունակեց, երաժշտական համերգներ հաճախելով եւ ինքնիրեն դասեր տրամադրելով:
Մասնագիտական կարիերայ
Տնօրէնութիւն Պէրպէրեան դպրոցի
1911 թուականին Պէրպէրեան պարտաւորէր վերադառնալու Կոստանդուպոլիս որպէսզի ըլլայ Պէրպէրեան դպրոցի տնօրէնը, եւ չկարողացաւ շարունակել իր մասնագիտութիւնը: Ետքը Ան խորացաւ իր Հայկական մշակութային կեանքին եւ մթնոլորտին: Այս ժամանակ Ան ծանօթացաւ Կոմիտասի եւ իրեն հետ ժամանակ անցուց խօսելով արուեստի մասին:
1918-ին Շահան Պէրպէրեան որոշուածէր որ ըլլայ տնօրէնը Ուսուցիչներու Խնամակալ Յանձնաժողովի եւ մասնկից մը Կեդրոնական Ուսման Խորհուրդի: Ան յօդուածներ հրատարակեց թերթիներու մէջ: 1922 թուականին Ան Գեղամ Գաւաֆեանի, Վահան Թեքեանի[4], Յակոբ Օշակեանի[5] եւ Կոսդան Զարեանի հետ Բարձրավանք Ամսաթերթը, որ կը բաղկանար Արուեստէ եւ գրականութիւնէ:
1921-ին Ան ամուսնացաւ Դելլի Սիրագիանի հետ, ունեցան երկու մանչ զաւակ: Արտաւաստ եւ Պարետ: Պարետ մահացաւ 20 տարեկանին ինքնամարժի արկածով, իսկ Արտաւաստ անցաւ դէպի Փարիզ եւ սպաղեցաւ Արուեստով, եւ մահացաւ 79 տարեկանին 2002 թուականին:
Պէրպէրեանի ձեռագիրերը կը գտնուին Երուսաղեմի գրադարանի մէջ:
Մահ
Կը մահանայ Փարիզ ի մէջ, երբ կ'այցելէր իր զաւակը, Արտաւաստը. Ան հիւանդացաւ ու Նոյեմբեր 9-ին 1956 թուականին կը մահանայ:
Հրատարակուած գործեր
- Բարձրացում
- Փափաք
- Պոլիս
- Քու յիշատակդ
- Իւսկիւտար
- Կ՚անձրեւէ տղաս
- Գիշերերգ
- Աստուածածնին ու խաչին
- Հրաւէր լուսնի տակ
- Դուն աղբիւրն ես
- Գարուն բացուաւ
- Հօյ Հելինէ
- Արազին
- Հովին երգը
- Զարոյի երգը
- Կարօտի երգ
- Ես ունէի
- Ամպի փէշով
- Ձմեռն անցաւ
- Լուսաւորչի կանթեղը
- Հասուն արտ
- Գիւղիս ճամբան
- Գիշերն անուշ է
- Սէրով, սէրով
- Ահաւասիկ
- Թող դէմքդ տժգունի
- Հսկում
- Երգ երջանկութեան
- Անձրեւին հետ
- Իրիկունն իջաւ
- Ձեռագիր
- Վարդանանց քայլերգ
- Ովսաննա
- Ալէլուիա
- Այսօր տօն է
- Ետեւէս եկուր
- Մի՛ մերձենար յիս
- Անառակը
- Եկուր վիշտ
- Օրերն անդարձ
- Իղձ
- Ջուրին վրայ
Ծանօթագրութիուններ
- ↑ Ռեթէոս Պէրպէրեան
- ↑ Սահակ Վարդապետ։ Երաժիշտը։ Հասկ։ Antelias, 1956, pp 458-9.
- ↑ Գ. Վ. [Գարեգին Վարդապետ]։ Շահան Պէրպէրեան (1891-1956). Հասկ։ Antelias, 1956, pp 455-8.
- ↑ Seven Songs from Vahan Tekeyan - Music by Schahan Berberian. New York, St. Vartan Press, 1981. ISBN 0-934728-05-4
- ↑ http://www.littlearmenia.com/html/history/detail.asp?id=212
Գրականութիուն
- Տէր Խաչատուրեան, Ա։ Շահան Ռ. Պէրպէրեան (1891–1956)։ Beirut, 1969