«Շիքակօ» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն
Նոր էջ «{{ԱՀ}} մինի|աջից|Դրոշակը մինի|աջից|Զինանշանը Պ...»: |
(Տարբերութիւն չկայ)
|
16:08, 11 Հոկտեմբեր 2016-ի տարբերակ
Շիքակօ (անգլ.՝Chicago) Ամերիկայի Միացեալ Նահանգներու մեծ քաղաքներէն մէկը, որ կը գտնուի Իլինոյս նահանգը:
Քաղաքը երկրի երկրորդ խոշոր ֆինանսական կեդրոնն է (Նիու Եորքէն յետոյ) եւ Հիւսիւսային Ամերիկայի խոշորագոյն փոխադրամիջոցի հանգոյցը: Կը գտնուի Միջիկն լճի հարաւ-արեւմտեան ափին, Իլինոյս նահանգը: Վարչական կեդրոնը Կուկ շրջանն է:
Շիքակոյի բնակչութիւնը (2014 թուականին դրութեամբ) կը կազմէր 2,722,389 մարդ: Շիքակոյի ագլոմերացիան (տարբեր արուարձաններու հետ միասին) կը կոչուի «Մեծ Շիքակօ» կամ «Շիքակօ Երկիր» (անգլ. Chicagoland, անունը առաջարկուած է Chicago Tribune թերթը 20-րդ դարու սկզբին)։ Ագլոմերացիա կը բնակուին 9,551,031 մարդ: Այն բնակչութեան թւով երկրին 37-րդ տեղը կ'զբաղեցնէ:
Շիքակօն նաեւ կը համարուի Միջին Արեւմուտքի տնտեսական, արդիւնաբերական, փոխադրամիջոցական եւ մշակութային մայրաքաղաքը: Ոչ պաշտօնապէս այն նաեւ կ'անուանուի «Երկրորդ Քաղաք» եւ «Քամիներու Քաղաք»: Առաջին անգամ Շիքակօ անուանուած է «Քամիներու Քաղաք» 1858 թուականին «Chicago Tribune» թերթի յօդուածը:
Պատմութիւն
17-19-րդ դարեր
1674 թուականին ժամանակակից Շիքակոյի տեղը ֆրանսացի ճիզուիտ Ժակ Մարքետի կողմէն հիմնադրուած է միսիոներական կէտ:
Շիքակոյի քարտեսի վրայ յայտ եկած է 1833 թուականին, որպէս 350 բնակչութիւն ունեցող գիւղ[1]: «Շիքակօ» անունը իրենց կը ներկայացնէ ֆրանսացիներուն կողմէն տեղական հնդակացիներուն լեզուի «shikaakwa» բառի փոփոխուած բառ, որը թարգմանաբար կը նշանակէ «վայրի սոխ» կամ «սխտոր»[2][3][4][5]:
1837 թուականին Շիքակօն քաղաքի կարգավիճակ ստացած է, իսկ արդէն 1840 թուականին բնակչութիւնը կազմուած է աւելի քան 4 հազար մարդ: Գրաւելով հարմար աշխարհագրական դիրք ԱՄՆ-ի արեւմուտքի եւ արեւելքի միջեւ, Շիքակոյի շատ արագ կը դառնան երկրի փոխադրամիջոցի հանգոյցը, ինչն իր հերթին կը զարգանայ քաղաքի արդիւնաբերութիւնը, ոնչպէս նաեւ կը գրաւէ ներգաղթաղներու աճ: 1856 թուականին քաղաքային մունիցիպալիտետը հաւանութիւն տուած է Ամն-ը առաջին կոյուղը կառուցման նախագիծը[6]:
1871 թուականին քաղաքի մեծ մասն այրուած է Շիքակոյի մեծ հրդեհի ժամանակ: ԱՆ հնարաւորութիւն տուած վերակառուցած է քաղաքը եւ առիթ հանդիսացած է ԱՄՆ-ը նոր շինարարական բումի համար, ինչ հանգեցրեց անոր, որ քաղաքը դարձած է ԱՄՆ-ի ճարտարապետական կեդրոն[7]:
Ֆիզիկաաշխարհագրական բնութագիր
Աշխարհագրական դիրք
Շիքակօ տեղակայուած է Իլինոյս նահանգի հիւսիս- արեւելքը, Միջիկն լճի հարաւ-արեւմտեան ափին: Քաղաքը կը գտնուի Շիքակոյի գետի Կալումետ գետի ափերուն: Շիքակոյի սանիտարա-նաւային ջրանցքը կը միացնէ Շիքակոյի գետը Դես Փլեյնս գետի հետ, որ կը հոսի քաղաքի միջոցով: Նախկին նաւարկութեան համար կ'օգտագործուէր Շիքակօ գետը, իսկ այժմ այդ նպատակներով հիմնականը կ'օգտագործուի Միջիկան լիճը:
Կլիմա
Շիքակօ կը գտնուի խոնաւ ցամաքային կլիմայական գոտիի վրայ (ըստ Կիոպենի կլիմաներու դասակարգման՝ Dfa)։ Ամառը երկարատեւ է եւ անձրեւոտ, խոնաւ եւ շոգ, ձմեռը համեմատաբար ցուրտ է, բայց կարճատեւ եւ փոփոխական: Յուլիսի օրեկան միջին ջերմաստիճանը կը կազմուի 23.3˚C, Յունուարին՝ -4.6˚C։
- Տեղումներու տարեկան քանակը կը կազմէ 940 մմ։
- Օդի տարեկան միջին քանակութիւնը՝ 9.9˚C
- Քամու միջին արագութիւնը՝ 4,3 մ/վ
- Օդի հարաբերական խոնավութիւնը՝ 71%
Քոյր քաղաքներ
Շիքակոն ունի 27 քոյր-քաղաք.[8]
- Կաղապար:Դրոշավորում/Գանա Աքրա (անգլերէն՝ Accra), Կանա (1989)
- Կաղապար:Դրոշավորում/Հորդանան Ամման (արաբերէն՝ عمان), Յորդանան (2004)
- Աթենք (յուն․՝ Αθήνα), Յունաստան (1997)
- Կաղապար:Դրոշավորում/Սերբիա Պելգրատ (սերպ.՝ Београд), Սերպիա (2005)
Ուիքիփետիայի՝ ազատ հանրագիտարանի կողմէն
Առաջարկուած է ջնջել այս յօդուածը։
Ուիքիփետիայի մէկ կամ քանի մը մասնակիցներ առաջարկած են ջնջել ։ Մանրամասնութիւններուն ծանօթանալու, ինչպէս նաեւ Ձեր կարծիքը յայտնելու համար այցելեցէք Ջնջման ներկայացուած յօդուածների քննարկման էջը։
Ուշադրութիւն, այս կաղապարը պէտք չէ հեռացնել նախքան վերոյիշեալ քննարկման էջին մէջ համաձայնութեան հասնիլը։ Եթէ համաձայն չէք առաջարկուած ջնջումին, կրնաք քննարկման ընթացքին սրբագրել եւ բարեփոխել այս յօդուածը, այսպիսով նպաստելով անոր պահպանման։
Պիրմինկհեմ (անգլերէն՝ Birmingham), Մեծ ՊրիԴանիա (1993)
- Կաղապար:Դրոշավորում/Թուրքիա Անթալիա (թրք.՝ Antalya), Թուրքիա (2002)
- Կաղապար:Դրոշավորում/Կոլումբիա Պոկոդա (սպ.՝ Bogotá), Գոլումպիա (2009)
- Կաղապար:Դրոշավորում/Հարավային Կորեա Բուսան (անգլերէն՝ Busan), Հարաւային Քորիա (2007)
- Կաղապար:Դրոշավորում/Մարոկո Կասաբլանկա (արաբերէն՝ الدار البيضاء), Մարոկո (1982)
- Կաղապար:Դրոշավորում/Հնդկաստան Նիւ Տելի (անգլերէն՝ New Delhi), Հնդկաստան (2001)
- Կաղապար:Դրոշավորում/Հարավաֆրիկյան Հանրապետություն ՏուրՊան (Կաղապար:Lang-zu, անգլերէն՝ Durban), Հարաւափրիկեան Հանրապետութիւն (1997)
- Կաղապար:Դրոշավորում/Իռլանդիա Գոլուէյ (անգլերէն՝ Galway), Իրլանտա (1997)
- Կաղապար:Դրոշավորում/Շվեդիա Գյոտեբորգ (շուէտ.՝ Göteborg), Շուէտ (1987)
Ուիքիփետիայի՝ ազատ հանրագիտարանի կողմէն
Առաջարկուած է ջնջել այս յօդուածը։
Ուիքիփետիայի մէկ կամ քանի մը մասնակիցներ առաջարկած են ջնջել ։ Մանրամասնութիւններուն ծանօթանալու, ինչպէս նաեւ Ձեր կարծիքը յայտնելու համար այցելեցէք Ջնջման ներկայացուած յօդուածների քննարկման էջը։
Ուշադրութիւն, այս կաղապարը պէտք չէ հեռացնել նախքան վերոյիշեալ քննարկման էջին մէջ համաձայնութեան հասնիլը։ Եթէ համաձայն չէք առաջարկուած ջնջումին, կրնաք քննարկման ընթացքին սրբագրել եւ բարեփոխել այս յօդուածը, այսպիսով նպաստելով անոր պահպանման։
Հեմպըրկ (գերմաներէն՝ Hamburg), Գերմանիա (1994)
- Կաղապար:Դրոշավորում/Ուկրաինա Կիև (ուքր.՝ Київ), Ուքրանիա (1991)
|| ||
- Կաղապար:Դրոշավորում/Պակիստան Լահոր (ուրդու՝ لاهور), Բագիստան (2007)
- Կաղապար:Դրոշավորում/Շվեյցարիա Լիւսեռն (գերմաներէն՝ Luzern, ֆրանսերէն՝ Lucerne), Շուիցերիա (1998)
- Կաղապար:Դրոշավորում/Մեքսիկա Մեխիկո (սպ.՝ Ciudad de México), Մեքսիքա (1991)
- Կաղապար:Դրոշավորում/Իտալիա Միլան (իտալ.՝ Milano), Իտալիա (1973)
- Մոսկուա, Ռուսաստան (1997)
- Կաղապար:Դրոշավորում/Ճապոնիա Օսակա (ճափ.՝ 大阪市), Ճաբոն (1973)
- Կաղապար:Դրոշավորում/Իսրայել Բետախ-Տիկուա (եբր.՝ פֶּתַח תִּקְוָה), Իսրայէլ (1994)
- Կաղապար:Դրոշավորում/Չեխիա Բրահա (չեխ․՝ Praha), Չեխիա (1990)
- Կաղապար:Դրոշավորում/Չինաստան Շենյան (瀋陽|沈阳|Shěnyáng), Չինաստան (1985)
- Կաղապար:Դրոշավորում/Չինաստան Շանհայ (|上海|Shànghǎi), Չինաստան (1985)
- Թորոնթո (անգլերէն՝ Toronto), Գանատա (1991)
- Կաղապար:Դրոշավորում/Լիտվա Վիլնիւս (լիթ.՝ Vilnius), Լիտուա (1993)
- Կաղապար:Դրոշավորում/Լեհաստան Վարշաուա (լեհ.՝ Warszawa), Լեհաստան (1960)
|}
Քաղաք-գործընկերներ
Շիքակոյի համայնապատկերներ
Ծանօթագրութիւններ
- ↑ «Timeline: Early Chicago History»։ Chicago: City of the Century։ WGBH Educational Foundation And Window to the World Communications, Inc.։ 2003։ արխիւացուած է բնօրինակէն-էն՝ 2009-05-26-ին։ արտագրուած է՝ 2009-05-26
- ↑ "Origin of the word Chicago"// History of Chicago, A. T. Andreas, Chicago (1884) pp 37–38.
- ↑ Swenson, John F. (Winter 1991)։ «Chicagoua/Chicago: The origin, meaning, and etymology of a place name»։ Illinois Historical Journal 84 (4): 235–248։ ISSN 0748-8149։ OCLC 25174749
- ↑ McCafferty, Michael (December 21, 2001)։ «"Chicago" Etymology»։ The LINGUIST List։ արտագրուած է՝ 2009-10-22
- ↑ McCafferty Michael (Summer 2003)։ «A Fresh Look at the Place Name Chicago»։ Journal of the Illinois State Historical Society (Illinois State Historical Society) 96 (2)։ ISSN 1522-1067։ արտագրուած է՝ 2009-10-22[յղումը չկայ]
- ↑ «Chicago Daily Tribune, Thursday Morning, February 14»։ Jonathanriley.net։ արխիւացուած է բնօրինակէն-էն՝ 2013-07-31-ին։ արտագրուած է՝ 2009-05-04
- ↑ Bruegmann, Robert (2004—2005). Built Environment of the Chicago Region. Encyclopedia of Chicago (online version).
- ↑ Chicago Sister Cities (անգլերէն)
- ↑ Փարիզի քաղաք-գործընկերները (ֆր.)