Յօդաբորբ

Կաղապար:ԱՀ Յօրաբորբը (arthritis) յօդի մը բորբոքումն է, որուն պատճառը ընդհանրապէս ոչ-մանրէական է (infalmmation): Յօդաբորբը կը պատահի որեւէ տարիքի՝ առանց սեռի խտրութեան: Յօդաբորբը կրնայ անցողակի-ժամանակաւոր ըլլալ եւ կամ մնայուն-երկարատեւ:

Պատճառներ

Յօդաբորբ կը յառաջանայ հետեւեալ պատճառներով՝

• Մարմնի ինքնավարակամերժութեան հիւանդութիւն (autoimmune disease).
• Ոսկրային կոտրուածք.
• Յօդերու երկարատեւ գործածութիւն եւ ծանրաբեռնութիւն.
• մանրէական եւ ժահրային բորբոքում.

Ախտանշաններ

Յօդաբորբը կը յայտնուի տարբեր ախտանշաններով՝ տեղային եւ մարմնական ընդհանուր.

Տեղային ախտանշաններն են՝

• Յօդացաւ.
• Յօդի կարմրութիւն, ջերմութիւն, ուռեցք.
• Յօդին շուրջ ջրակուտակում եւ յօդաւիշային հեղուկի կուտակում՝ յօդախոռոչին մէջ.
• Յօդի անշարժութիւն կամ շարժումի նուազում.
• Յօդամկանային ցաւ եւ տկարութիւն.
• Յօդային այտաքին տարբեր ձեւաւորումներ, աղաւաղումներ եւ տձեւութիւններ.

Մարմնական ընդհանուր ախտանշաններն են՝

• յոգնածութիւն.
• Քալելու դժուարութիւն կամ բոլորովին անկարողութիւն.
• Ընդհանուր կարողութեան նուազում.
• Գիրութիւն՝ նստակեաց կեանքի հետեւանքով.
• Ընկճուածութիւն եւ անձկութիւն.

Տեսակներ

Յօդաբորբի տարբեր տեսակներ գոյութիւն ունին.

1. Ոսկրաբորբ (osteoarthritis) կամ հիւծիչ յօդաբորբ (degenerative arthritis), որ ծերոթենէն, յօդի վնասումէն եւ մանրէական յօդավարակումէն առաջ կու գայ.
2. Շարահիւսուածքային յօդաբորբ (rheumatoid arthritis).
3. Մանրէախտածին յօրաբորբ կամ մանրէայօդաբորբ (septic infectious arthritis).
4. Բորակածնային յօդաբորնբ (gout).

Ախտաճանաչում

Յօդաբորբի ախտաճանաչումը կը կատարուի յօդի զանազան նկարումներով եւ արեան ու ձուսպահեղուկի քննութիւններով:

Դարմանում

Յօդաբորբի դարմանումի հիմնական նպատակը կացութիւնը մեղմացնելն է, այսինքն չէզոքացնել կամ մեղմացնել յօդացաւը, կասեցնել յօդաբորբը եւ կանխել յօդի մաշումը եւ անշարժութիւնը: Յօդաբորբը հիմնական դարմանում չունի, սակայն կարելի է մեղմացնել կացութիւնը որոշ միջոցներով, օրինակ՝

1. Ջերմութիւն կամ պաղութիւն կիրարկել յօդին վրայ.
2. Մարզանք ընել.
3. Յօդը անշարժ պահել ոսկրակալի-բեկակալի (splint) գործածութեամբ.
4. Մարձում կատարել.
5. Լաւ եւ բաւարար քնանալ, այսինքն նուազագոյն 8 ժամ.
6. Երկար ժամանակի ընթացքին նոն ձեւով չնստիլ կամ ոտքի չկայնիլ.
7. Մտախոհութիւն կատարել.
8. Կանոնաւոր սննունդի հետեւեիլ, արատ պտուղ եւ բանչարեղէն ուտել.
9. E կենսանիւթ, կրածին եւ Օմեկա 3 գործածել.
10. Հակաբորբոքիչ եւ ցաւաբեկ դեղեր գործածել.
11. Վիրաբուժական միջոցառումներ կատարել, օրինակ՝ յօդի վերակենդանացում (arthroplasty), յօդի փոխարինում:

Աղբիւրներ

• «Բժիշկին Դ. Խօսքը», Բժիշկ Կարպիս Հապոյեան, Հրտրկ. Կաթողիկոսութեան Հայոց Մեծի Տանն Կիլիկիոյ, Անթիլիաս-Լիբանան, 30 Ապրիլ 2014 , էջ 45-46: