«Մեծ Պահք» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն

Content deleted Content added

Գծային

16:08, 11 Մարտ 2016-ի տարբերակ

Մեծ Պահք-ը եւ Պահեցողութեան Արժէքը, պահքի գաղափարին առաջին անգամ կը հանդիպինք հրեայ ժողովուրդին կրօնական կեանքին մէջ։ Երբ կարդանք Ղուկասու Աւետարանը` այնտեղ Փարիսեցիին եւ Մաքսաւորին առակին մէջ կը տեսնենք թէ Փարիսեցին շաբաթը երկու անգամ ծոմ կը պահէր։

Մեծ Պահքի Նպատակը

Մեծ Պահքը «Սուգի» շրջան մըն է, ինքզինքին տրուած կամաւոր պատիժ մը, որուն գլխաւոր նպատակն է նախապատրաստել հաւատացեալը Աւագ Շաբթուան, ուրախութեամբ տօնելու համար Ս. Յարութեան տօնը։

Քրիստոնէութեան մէջ, պահքի գաղափարը առաջին անգամ կը տեսնենք մեր Տիրոջ Յիսուս Քրիստոսի մօտ, երբ իր մկրտութենէն ետք անապատ քաշուեցաւ եւ 40 օրեր ծոմ պահեց։

Հայաստանեայց Առաքելական Ս. եկեղեցին պահքը հաստատած է երկու նպատակներով`

Հոգեւոր զօրութեան
Մարմնական առողջութեան

Հոգեւոր զօրութեան

Պահեցողութիւնը մարդ արարածի հոգիին եւ հոգեկան առողջութեան կը նպաստէ։ Եթէ ինքնազրկումը չխախտենք եւ դիմանանք ըստ պատշաճի պահելով պահքը` մեր կամքին զօրացման համար մարզանք ըրած եւ օգուտ բերած կ’ըլլանք։ Ուժեղ կամքի տէր անձն է ան, որ կրնայ պահել պահքը, հեռու պահել իր հոգիէն չար մտածումները եւ կիրքերը։

Մարմնական առողջութեան

Արդարեւ պահք պահելով, հոգ տարած կ’ըլլանք մեր մարմնի եւ հոգիի առողջութեան հաւասարապէս։ Մեր մարմինը առողջ կ’ըլլայ, հաւատքը` ամուր, խիղճը` հանգիստ, կամքը` պինդ։ Մեր ուշադրութիւնը կը դարձնենք մարդկային, հոգեւոր եւ Աստուածային ճշմարտութիւններու եւ արժէքներու վրայ։

Մեծ պահքը ունի 8 ութ յիշարժան կիրակիներ

Բուն Բարեկենդան, Արտաքսման Կիրակի, Անառակ Որդիի Կիրակի, Անիրաւ Տնտեսի Կիրակի, Անիրաւ Դատաւորի Կիրակի, Գալստեան Կիրակի, Ծաղկազարդ։

Մեծ Պահքի բարեկենդանը կը կոչուի՝ Բուն Բարեկենդան

Քանի որ կը նախորդէ ամենակարեւոր պահքին։ Բարեկենդանը, կենդանական եւ ճոխ ուտելիք գործածելու վերջին օրն է, մարդու երջանկութեան յիշատակն է, ուր դրախտի մէջ Ադամն ու Եւան վայելած էին։ Այն նաեւ դրախտային կեանքի օրինակ է, ուր մարդուն արտօնուած էր, ճաշակել բոլոր պտուղները. Բարեկենդանը՝ առաքինութիւններու արտայաայտութիւնն է, այդ օրը մարդիկ սուգէն կ’անցնին ուրախութեան, չարչարանքէն խաղաղութեան։ Այս ընկալումով է, որ իւրաքանչիւր Քրիստոնեայ անհատի համար, խոնարհումով, ապաշխարութեամբ, պահքով եւ ողորմութեան յոյսով կը սկսի Մեծ Պահքի ճանապարհը, եւ այն կը տեւէ 48 օր, Բարեկենդանէն մինջեւ Սուրբ Յարութեան ( Սուրբ Զատիկի) տօնը։

Պահքի կամ պասի շրջանին բուսական ծագում ունեցող սննդամթերք

Այս ընթացքին, կամաւ կը հրաժարի ի յանուն հոգւոյ զօրացման, ոչ միայն որոշակի կերակուրներէն, այլ նաեւ աշխարհիկ հաճոյքներէն, շատախօսութիւնէն, ստախօսութիւնէն, մոլի սովորութիւններէն, եւ այլ մեղքերէն։

Պահքի 40 օրուան խորհրդանշումը

Քրիստոսի քառասունօրեայ անապատի մէջի աղօթքը, ծոմապահութեան եւ ապաշխարհութեան շրջանը, 40 քառասունօրեայ պահքին կը յաջորդէ մէկ շաբթուայ պահքի շրջան մը որն է «Աւագ Շաբաթ»ը, որ կ’ընդգրէ , Փրկիչի երկրային կեանքի վերջին կարեւորագոյն իրողութիւնները, Յաղթական Մուտքը Երուսաղէմ (Ծաղկազարդ), Վերջին Ընթրիքը , Մատնութիւնը, Չարչարանքը, Խաղաղութիւնը, Մահը, Թաղումը, եւ ի վերջոյ հրաշափառ Յարութիւնը, Սուրբ Զատիկը:

Մեծ Պահքի Շարականներ

Մեծ Պահքի ընթացքին կը կատարուի՝ ամէն օր հիմնականօրէն խաղաղական ժամերգութեան ժամանակ «Շնորհեայ մեզ Տէր» շարական երգը, որուն հեղինակը Սուրբ Ներսէս Շնորհալի կաթողիկոսն է։

Շնորհեա' մեզ, Տէ'ր, ի գիշերի զերկնային զխաղաղութիւն քո եւ պահեա' զմեզ ի պատրանաց թշնամւոյն ամենայաղթ զօրութեամբ սուրբ խաչի քոյ։ Տէ'ր Աստուած փրկութեան իմոյ, ի տուէ կարդացի եւ գիշերի առաջի քոյ։ Մտցեն աղօթք իմ առաջի քոյ, Տէ'ր, խոնարհեսցի ունկն քո ի խնդրուածս իմ։

Եկեսցէ առ մեզ, Տէ'ր, պահապան ի քէն եւ պահեսցէ զմեզ յամենայն ժամ։ Առաքեա' ի մեզ, Տէ'ր, զզօրութիւն սրբոյ խաչին, որ պահեսցէ զմեզ յամենայն ժամ։

Արժանի' արա, Տէ'ր, զերեկս զայս խաղաղութեամբ եւ առանց փորձութեան անցո' զմեօք։ Արժանաւորեա', Տէ'ր, զգիշերս զայս խաղաղութեամբ եւ առանց մեղաց պահելով զմեզ։

Ընդ մեզ Տէր Աստուած, գիտասջի'ք, հեթանո'սք, եւ պարտեցարուք, զի Աստուած ընդ մեզ է։ Եւ լուարո'ւք զայս ի ծագաց մինչեւ ի ծագս երկրի, զի։ Եւ հզօրացեալքդ պարտեցարուք, զի։

Եւ զի թէպէտեւ դարձեալ զօրանայք, դարձեալ ի պարտութիւն մատնեսջիք, զի։ Եւ զխորհուրդն, զոր խորհիք, խափանէ Տէր, զի։ Եւ զբանն, զոր խօսիք, մի' մնասցէ առ ձեզ, զի։

Եւ քանզի յերկիւղէ ձերմէ մեք ո'չ երկիցուք եւ ո'չ խռովիցուք, զի։ Եւ զՏէր Աստուած մեր փառաւոր արասցուք, եւ նա եղիցի մեզ յերկիւղ, զի։

Եւ յուսացեալ եղիցուք մեք ի նա, եւ նա եղիցի մեզ ի սրբութիւն, զի։ Եւ յուսացեալ եղիցուք մեք ի նա, եւ նա եղիցի մեզ ի փրկութիւն, զի։

Եւ ահաւասիկ ես եւ մանկունք իմ, զոր ետ ինձ Աստուած, զի։ Եւ ժողովուրդ, որ նստէր ի խաւարի, ետես զլոյս մեծ զի։

Եւ որ բնակեալդ էք ի խաւարի եւ ի ստուերս մահու, լոյս ծագեսցի առ ձեզ, զի։ Եւ քանզի մանուկ ծնաւ, Որդի եւ տուաւ մեզ, զի։

Եւ որոյ իշխանութիւն իւր ի վերայ ուսոց իւրոց, զի։ Եւ որ կոչի անուն նորա մեծի խորհրդոյ հրեշտակ, զի։

Եւ սքանչելի խորհրդակից, զի։ Եւ Աստուած հզօր իշխան, զի։ Եւ իշխան խաղաղութեան, Հայր հանդերձելոյ յաւիտենին Տէր Աստուած ընդ մեզ է։

Եւ փառք Հօր եւ Որդւոյ եւ Հոգւոյն Սրբոյ այժմ եւ միշտ եւ յաւիտեանս յաւիտենից. ամէն։

ՄԵԾ ՊԱՀՔԸ իր Արարողութիւններով: Արեւագալ, Հսկում, Միջինք

Դարերէն մեզի փոխանցուած` Հայաստանեայց առաքելական եկեղեցւոյ արարողութիւններուն հոգեթով ներշնչումով կը շարունակուին Մեծ պահոց յատուկ արարողութիւնները։

Արեւագալի Արարողութիւն

Առաւօտեան ժամերուն մեր եկեղեցիներուն տեղի կ՛ունենայ վեց շաբաթներու վրայ, շաբաթական երկու ժամերգութիւններով եւ մեղքերէ հեռու մնալու «Հրաժարիմք» աղօթքով:

Միջնադարեան մեր սրբազան գրականութիւնը կը հնչէ Մեծ պահոց շաբաթներուն, Արեւագալի լոյսին փառաբանանքով. «Լոյս, Արարիչ լուսոյ, առաջին լոյս»: Ի՜նչ խորհրդաւոր, հոգեշունչ, մարդը Աստուծոյ միացնող տրամադրութիւն, 21-րդ դարու գիտութեամբ յագեցած այս դարուն, գիտութիւն, որուն բարիքին կը խառնուի չարիքը, որ մեզ կը հեռացնէ աստուածայինէն, բնութեան բարիքէն եւ անոր շնորհքէն։

Հսկումի Արարողութիւն

Նոյնպէս շաբաթական երկու երեկոներ` Չորեքշաբթի եւ Ուրբաթ երեկոները յատուկ ժամերգութեամբ կը փառաւորուին մեր սուրբ հայրերուն ստեղծագործած աղօթքները։

Մեր ժողովուրդին սիրած աղօթքի պահն է, Աստուծոյ հետ զրուցելու ժամը, մանաւանդ երբ Գրիգոր Նարեկացին է յիշեցնողը «Ընկալ քաղցրութեամբ, Տէր Աստուած հզօր, զդառնացողիս զաղաչանս»: Նարեկացիին խնդրանքները կը շարունակուին։ Քիչ ետք Ներսէս Շնորհալին կը խօսի իր «Հաւատով խոստովանիմ» 24 տուներէ բաղկացած սքանչելի աղօթքով։

ՄԻՋԻՆՔԸ

Մեծ պահոց եօթը շաբաթներուն կէսը` մէջտեղը յիշեցնող օրն է, որ կը զուգադիպի Չորեքշաբթի օրուան։ Եկեղեցական տօն մը չէ, չունի յատուկ արարողութիւն, որովհետեւ պարզապէս թուական մը կը յիշեցնէ^[1]:

Ծանօթագրութիւններ

↑ ՄԵԾ ՊԱՀՔԸ ԻՐ ԱՐԱՐՈՂՈՒԹԻՒՆՆԵՐՈՎ. ԱՐԵՒԱԳԱԼ, ՀՍԿՈՒՄ, ՄԻՋԻՆՔ

Կատեգորիա:Քրիստոնէական ծիսակատարութիւններ

[1] ՄԵԾ ՊԱՀՔԸ ԻՐ ԱՐԱՐՈՂՈՒԹԻՒՆՆԵՐՈՎ. ԱՐԵՒԱԳԱԼ, ՀՍԿՈՒՄ, ՄԻՋԻՆՔ

[1]

@@ Տող 24. / Տող 24. @@
 ===== Մեծ Պահքի բարեկենդանը կը կոչուի՝ Բուն Բարեկենդան =====
-Քանի որ կը նախորդէ ամենակարեւոր պահքին։ Բարեկենդանը , կենդանական եւ ճոխ ուտելիք գործածելու վերջին օրն է, մարդու երջանկութեան յիշատակն է, ուր դրախտի մէջ Ադամն ու Եւան վայելած էին։ Այն նաեւ [[Դրախտ (արեւմտահայերէն)|դրախտ]]ային կեանքի օրինակ է, ուր մարդուն արտօնուած էր, ճաշակել բոլոր պտուղները. Բարեկենդանը՝ առաքինութիւններու արտայաայտութիւնն է, այդ օրը մարդիկ սուգէն կ’անցնին ուրախութեան , չարչարանքէն խաղաղութեան։ Այս ընկալումով է, որ իւրաքանչիւր [[Քրիստոնէութիւն|Քրիստոնեայ]]  անհատի համար ,խոնարհումով , ապաշխարութեամբ, պահքով եւ ողորմութեան յոյսով կը սկսի Մեծ Պահքի ճանապարհը, եւ այն կը տեւէ 48 օր, Բարեկենդանէն մինջեւ Սուրբ Յարութեան ( Սուրբ Զատիկի) տօնը։
+Քանի որ կը նախորդէ ամենակարեւոր պահքին։ Բարեկենդանը, կենդանական եւ ճոխ ուտելիք գործածելու վերջին օրն է, մարդու երջանկութեան յիշատակն է, ուր դրախտի մէջ Ադամն ու Եւան վայելած էին։ Այն նաեւ [[Դրախտ (արեւմտահայերէն)|դրախտ]]ային կեանքի օրինակ է, ուր մարդուն արտօնուած էր, ճաշակել բոլոր պտուղները. Բարեկենդանը՝ առաքինութիւններու արտայաայտութիւնն է, այդ օրը մարդիկ սուգէն կ’անցնին ուրախութեան, չարչարանքէն խաղաղութեան։ Այս ընկալումով է, որ իւրաքանչիւր [[Քրիստոնէութիւն|Քրիստոնեայ]]  անհատի համար, խոնարհումով, ապաշխարութեամբ, պահքով եւ ողորմութեան յոյսով կը սկսի Մեծ Պահքի ճանապարհը, եւ այն կը տեւէ 48 օր, Բարեկենդանէն մինջեւ Սուրբ Յարութեան ( Սուրբ Զատիկի) տօնը։
 ===== Պահքի կամ պասի շրջանին բուսական ծագում ունեցող սննդամթերք =====
@@ Տող 30. / Տող 30. @@
 ===== Պահքի 40 օրուան խորհրդանշումը =====
-Քրիստոսի քառասունօրեայ անապատի մէջի աղօթքը,ծոմապահութեան եւ ապաշխարհութեան շրջանը, 40 քառասունօրեայ պահքին կը յաջորդէ մէկ շաբթուայ  պահքի շրջան մը որն է «Աւագ Շաբաթ»ը, որ կ’ընդգրէ , Փրկիչի  երկրային կեանքի վերջին կարեւորագոյն իրողութիւնները, Յաղթական Մուտքը [[Երուսաղէմ]] ([[Ծաղկազարդ (արեւմտահայերէն)|Ծաղկազարդ]]), Վերջին Ընթրիքը , Մատնութիւնը, Չարչարանքը, Խաղաղութիւնը, [[Մահ (արեւմտահայերէն)|Մահ]]ը, Թաղումը, եւ ի վերջոյ հրաշափառ Յարութիւնը, [[Սուրբ Զատիկ (արեւմտահայերէն)|Սուրբ Զատիկ]]ը:
+Քրիստոսի քառասունօրեայ անապատի մէջի աղօթքը, ծոմապահութեան եւ ապաշխարհութեան շրջանը, 40 քառասունօրեայ պահքին կը յաջորդէ մէկ շաբթուայ  պահքի շրջան մը որն է «Աւագ Շաբաթ»ը, որ կ’ընդգրէ , Փրկիչի  երկրային կեանքի վերջին կարեւորագոյն իրողութիւնները, Յաղթական Մուտքը [[Երուսաղէմ]] ([[Ծաղկազարդ (արեւմտահայերէն)|Ծաղկազարդ]]), Վերջին Ընթրիքը , Մատնութիւնը, Չարչարանքը, Խաղաղութիւնը, [[Մահ (արեւմտահայերէն)|Մահ]]ը, Թաղումը, եւ ի վերջոյ հրաշափառ Յարութիւնը, [[Սուրբ Զատիկ (արեւմտահայերէն)|Սուրբ Զատիկ]]ը:
 ===== Մեծ Պահքի Շարականներ =====
-Մեծ Պահքի ընթացքին կը կատարուի՝ ամէն օր հիմնականօրէն խաղաղական ժամերգութեան ժամանակ «Շնորհեայ մեզ Տէր» շարական երգը , որուն հեղինակը Սուրբ Ներսէս Շնորհալի կաթողիկոսն է։
+Մեծ Պահքի ընթացքին կը կատարուի՝ ամէն օր հիմնականօրէն խաղաղական ժամերգութեան ժամանակ «Շնորհեայ մեզ Տէր» շարական երգը, որուն հեղինակը Սուրբ Ներսէս Շնորհալի կաթողիկոսն է։
 Շնորհեա' մեզ, Տէ'ր, ի գիշերի զերկնային զխաղաղութիւն քո եւ պահեա' զմեզ ի պատրանաց թշնամւոյն ամենայաղթ զօրութեամբ սուրբ խաչի քոյ։
-Տէ'ր Աստուած փրկութեան իմոյ, ի տուէ կարդացի եւ գիշերի առաջի քոյ։Մտցեն աղօթք իմ առաջի քոյ, Տէ'ր, խոնարհեսցի ունկն քո ի խնդրուածս իմ։
+Տէ'ր Աստուած փրկութեան իմոյ, ի տուէ կարդացի եւ գիշերի առաջի քոյ։ Մտցեն աղօթք իմ առաջի քոյ, Տէ'ր, խոնարհեսցի ունկն քո ի խնդրուածս իմ։
-Եկեսցէ առ մեզ, Տէ'ր, պահապան ի քէն եւ պահեսցէ զմեզ յամենայն ժամ։Առաքեա' ի մեզ, Տէ'ր, զզօրութիւն սրբոյ խաչին, որ պահեսցէ զմեզ յամենայն ժամ։
+Եկեսցէ առ մեզ, Տէ'ր, պահապան ի քէն եւ պահեսցէ զմեզ յամենայն ժամ։ Առաքեա' ի մեզ, Տէ'ր, զզօրութիւն սրբոյ խաչին, որ պահեսցէ զմեզ յամենայն ժամ։
-Արժանի' արա, Տէ'ր, զերեկս զայս խաղաղութեամբ եւ առանց փորձութեան անցո' զմեօք։Արժանաւորեա', Տէ'ր, զգիշերս զայս խաղաղութեամբ եւ առանց մեղաց պահելով զմեզ։
+Արժանի' արա, Տէ'ր, զերեկս զայս խաղաղութեամբ եւ առանց փորձութեան անցո' զմեօք։ Արժանաւորեա', Տէ'ր, զգիշերս զայս խաղաղութեամբ եւ առանց մեղաց պահելով զմեզ։
-Ընդ մեզ Տէր Աստուած, գիտասջի'ք, հեթանո'սք, եւ պարտեցարուք, զի Աստուած ընդ մեզ է։Եւ լուարո'ւք զայս ի ծագաց մինչեւ ի ծագս երկրի, զի։Եւ հզօրացեալքդ պարտեցարուք, զի։
+Ընդ մեզ Տէր Աստուած, գիտասջի'ք, հեթանո'սք, եւ պարտեցարուք, զի Աստուած ընդ մեզ է։ Եւ լուարո'ւք զայս ի ծագաց մինչեւ ի ծագս երկրի, զի։ Եւ հզօրացեալքդ պարտեցարուք, զի։
-Եւ զի թէպէտեւ դարձեալ զօրանայք, դարձեալ ի պարտութիւն մատնեսջիք, զի։Եւ զխորհուրդն, զոր խորհիք, խափանէ Տէր, զի։Եւ զբանն, զոր խօսիք, մի' մնասցէ առ ձեզ, զի։
+Եւ զի թէպէտեւ դարձեալ զօրանայք, դարձեալ ի պարտութիւն մատնեսջիք, զի։ Եւ զխորհուրդն, զոր խորհիք, խափանէ Տէր, զի։ Եւ զբանն, զոր խօսիք, մի' մնասցէ առ ձեզ, զի։
-Եւ քանզի յերկիւղէ ձերմէ մեք ո'չ երկիցուք եւ ո'չ խռովիցուք, զի։Եւ զՏէր Աստուած մեր փառաւոր արասցուք, եւ նա եղիցի մեզ յերկիւղ, զի։
+Եւ քանզի յերկիւղէ ձերմէ մեք ո'չ երկիցուք եւ ո'չ խռովիցուք, զի։ Եւ զՏէր Աստուած մեր փառաւոր արասցուք, եւ նա եղիցի մեզ յերկիւղ, զի։
-Եւ յուսացեալ եղիցուք մեք ի նա, եւ նա եղիցի մեզ ի սրբութիւն, զի։Եւ յուսացեալ եղիցուք մեք ի նա, եւ նա եղիցի մեզ ի փրկութիւն, զի։
+Եւ յուսացեալ եղիցուք մեք ի նա, եւ նա եղիցի մեզ ի սրբութիւն, զի։ Եւ յուսացեալ եղիցուք մեք ի նա, եւ նա եղիցի մեզ ի փրկութիւն, զի։
-Եւ ահաւասիկ ես եւ մանկունք իմ, զոր ետ ինձ Աստուած, զի։Եւ ժողովուրդ, որ նստէր ի խաւարի, ետես զլոյս մեծ զի։
+Եւ ահաւասիկ ես եւ մանկունք իմ, զոր ետ ինձ Աստուած, զի։ Եւ ժողովուրդ, որ նստէր ի խաւարի, ետես զլոյս մեծ զի։
-Եւ որ բնակեալդ էք ի խաւարի եւ ի ստուերս մահու, լոյս ծագեսցի առ ձեզ, զի։Եւ քանզի մանուկ ծնաւ, Որդի եւ տուաւ մեզ, զի։
+Եւ որ բնակեալդ էք ի խաւարի եւ ի ստուերս մահու, լոյս ծագեսցի առ ձեզ, զի։ Եւ քանզի մանուկ ծնաւ, Որդի եւ տուաւ մեզ, զի։
-Եւ որոյ իշխանութիւն իւր ի վերայ ուսոց իւրոց, զի։Եւ որ կոչի անուն նորա մեծի խորհրդոյ հրեշտակ, զի։
+Եւ որոյ իշխանութիւն իւր ի վերայ ուսոց իւրոց, զի։ Եւ որ կոչի անուն նորա մեծի խորհրդոյ հրեշտակ, զի։
-Եւ սքանչելի խորհրդակից, զի։Եւ Աստուած հզօր իշխան, զի։Եւ իշխան խաղաղութեան, Հայր հանդերձելոյ յաւիտենին Տէր Աստուած ընդ մեզ է։
+Եւ սքանչելի խորհրդակից, զի։ Եւ Աստուած հզօր իշխան, զի։ Եւ իշխան խաղաղութեան, Հայր հանդերձելոյ յաւիտենին Տէր Աստուած ընդ մեզ է։
 Եւ փառք Հօր եւ Որդւոյ եւ Հոգւոյն Սրբոյ այժմ եւ միշտ եւ յաւիտեանս յաւիտենից. ամէն։