«Հայաստանի Հանրապետութեան Վարչատարածքային Բաժանում» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն

Դիտել պատմությունը
← Նախորդ խմբագրումՅաջորդ խմբագրում →
Content deleted Content added
ՏեսողականԵլատեքստ
No edit summary
Տող 1. Տող 1.
{{կը խմբագրեմ}}
{{ԱՀ}}
{{ԱՀ}}
{{Արևելահայերեն|ՀՀ վարչատարածքային բաժանում}}
{{Արևելահայերեն|ՀՀ վարչատարածքային բաժանում}}
Տող 49. Տող 48.
* [http://www.arlis.am/documentview.aspx?docID=1 Հայաստանի Հանրապետութեան Սահմանադրութիւն, 05.07.1995 թ. փոփոխութիւններով:]
* [http://www.arlis.am/documentview.aspx?docID=1 Հայաստանի Հանրապետութեան Սահմանադրութիւն, 05.07.1995 թ. փոփոխութիւններով:]
* [http://www.mta.gov.am/region/dispatcher Օրէնքներ, հրամանագիրեր, որոշումներ, նախագիծեր:]
* [http://www.mta.gov.am/region/dispatcher Օրէնքներ, հրամանագիրեր, որոշումներ, նախագիծեր:]

== Երեւան ==
[[Պատկեր:Yerevan%27s_districts-hy.svg|մինի|250px|Երեւանի վարչական շրջանները]]
Հայաստանի Հանրապետութեան մայրաքաղաքը Երեւանն է։<ref>Հայաստանի Հանրապետութեան Սահմանադրութիւն, 06.12.2015 թ. փոփոխութիւններով: Յօդուած 22:</ref> ''[[Երեւան]] քաղաքը'' [[Հայաստան (արեւմտահայերէն)|Հայաստան]]ի վարչատարածքային բաժանման բնակչութեամբ ամենամեծ միաւորն է։ Մայրաքաղաք Երեւանին մէջ կ'իրականացուի տեղական ինքնակառավարում, որուն մարմիններն են Երեւանի աւագանին եւ [[Երեւանի Քաղաքապետը|քաղաքապետը]]։ Ըստ [[1995]]-ի [[Հայաստան (արեւմտահայերէն)|Հայաստան]]ի սահմանադրութեան, [[Երեւանի Քաղաքապետ|Երեւանի քաղաքապետ]]ը կը նշանակուէր [[Հայաստանի Հանրապետութեան Վարչապետ|վարչապետի]] ներկայացմամբ նախագահի հրամանագրով, սակայն ըստ սահմանադրութեան [[2005]] թուականի փոփոխութիւններուն, Երեւան քաղաքի տեղական ինքնակառավարման առանձնահատկութիւնները կը սահմանուին «Երեւան քաղաքի տեղական ինքնակառավարման մասին» օրէնքով։ Համաձայն Հայաստանի Հանրապետութեան գործող Սահմանադրութեան (06.12.2015 թ. փոփոխութիւններով՝ «Երեւանը համայնք է։ Երեւանի տեղական ինքնակառավարման առանձնահատկութիւնները կը սահմանուին օրէնքով»։<ref>Հայաստանի Հանրապետութեան Սահմանադրութիւն, 06.12.2015 թ. փոփոխութիւններով: Յօդուած 187:</ref>

[[Երեւան Քաղաքի Աւագանի|Երեւան քաղաքի աւագանին]] բաղկացած է 65 անդամներէ եւ կ'ընտրուի Երեւան քաղաքի բնակիչներուն կողմէ՝ համամասնական ընտրակարգով։ Երեւանի քաղաքապետ կ'ընտրուի կուսակցութեան մը ընտրական ցուցակին առաջին թեկնածուն, որ ստացած է աւագանիի տեղերուն 40 տոկոսը եւ աւելին։ Եթէ այդպիսի կուսակցութիւն չկայ, ապա քաղաքապետը կ'ընտրուի աւագանիին կողմէ։ Ներկայիս, Երեւանի քաղաքապետն է [[Տարօն Մարգարեան]]ը (ընտրուած է 15.11.2011 թ.)։

Երեւանը իր հերթին բաժնուած է 12 վարչական շրջաններու<ref>http://www.yerevan.am/main.php?lang=1&page_id=117</ref>։ Անոնք են.
# [[Աջափնեակ]]
# [[Աւան]]
# [[Արաբկիր (արեւմտահայերէն)|Արաբկիր]]
# [[Դաւիթաշէն]]
# [[Էրեբունի (արեւմտահայերէն)|Էրեբունի]]
# [[Կեդրոն (Երեւանի վարչական շրջան)|Կենտրոն]]
# [[Մալաթիա-Սեբաստիա (վարչական շրջան)|Մալաթիա-Սեբաստիա]]
# [[Նոր Նորք (վարչական շրջան)|Նոր Նորք]]
# [[Նորք-Մարաշ (վարչական շրջան)|Նորք-Մարաշ]]
# [[Նուպարաշէն (վարչական շրջան)|Նուպարաշէն]]
# [[Շէնգաւիթ (վարչական շրջան)|Շէնգաւիթ]]
# [[Քանաքեռ-Զէյթուն (վարչական շրջան)|Քանաքեռ-Զէյթուն]]

{|class="wikitable sortable"
|-bgcolor="#efefef"
! Երեւան մայրաքաղաք
! Բնակչութիւն<br/>(2011 թ. մարդահամար)
! ՀՀ բնակչութեան մէջ մասնաբաժինը՝ %
! Տարածքի մակերես (քմ<sup>2</sup>)
! Բնակչութեան խտութիւն (մարդ/քմ<sup>2</sup>)
! Քաղաքային<br/>համայնքներ
! Գիւղական<br/>համայնքներ
! Երեւան մայրաքաղաք
|-
|[[Երեւան]] մայրաքաղաք
|1,060,138
|35.1%
|223
|4754
|1
|ո/կ
|ո/կ
|-
|}

== Մարզեր ==
{{Հայաստանի վարչական բաժանում քարտեզ|float=right}}
Հայաստանի Հանրապետութեան վարչատարածքային միաւորներն են '''մարզերը''' եւ '''համայնքները''': Վարչատարածքային բաժանումը, կառավարութեան ներկայացմամբ, կը սահմանուի օրէնքով<ref name="ReferenceA"/>։ Մարզերուն մէջ կ'իրականացուին պետական կառավարում [[Հայաստանի Հանրապետութեան Մարզպետ|մարզպետին]] կողմէ։ Ըստ սահմանադրութեան, մարզպետները կը նշանակուին Հայաստանի հանրապետութեան կառավարութեան որոշմամբ։ Կառավարութեան այդ որոշումները կը վաւերացուին Հանրապետութեան նախագահին կողմէ։ Մարզպետները կ'իրականացնեն [[Հայաստան (արեւմտահայերէն)|Հայաստան]]ի կառավարութեան տարածքային քաղաքականութիւնը, կը համակարգեն գործադիր մարմիններու տարածքային ծառայութիւններու գործունէութիւնը, բացառութեամբ օրէնքով նախատեսուած դէպքերուն եւ հաշուետու են կառավարութեան<ref>http://www.gov.am/am/regions/</ref>։

Ստորեւ՝ մարզպետներուն ցուցակը [[2016]] թուականի դրութեամբ.

# [[Արագածոտնի Մարզ|Արագածոտն]] - մարզպետ՝ [[Գաբրիէլ Կիոզալեան]]
# [[Արարատի Մարզ|Արարատ]] - մարզպետ՝ [[Ռուպիք Աբրահամեան]]
# [[Արմաւիրի Մարզ|Արմաւիր]] - մարզպետ՝ [[Աշոտ Ղահրամանեան]]
# [[Գեղարքունիքի Մարզ|Գեղարքունիք]]- մարզպետ՝ [[Ռաֆիկ Գրիգորեան]]
# [[Լոռիի Մարզ|Լոռի]] - մարզպետ՝ [[Արթիւր Նալպանտեան]]
# [[Կոտայքի Մարզ|Կոտայք]]- մարզպետ՝ [[Կարապետ Գուլոյեան]]
# [[Շիրակի Մարզ|Շիրակ]] - մարզպետ՝ [[Յովսէփ Սիմոնեան]]
# [[Սիւնիքի Մարզ|Սիւնիք]] - մարզպետ՝ [[Սուրիք Խաչատրեան]]
# [[Վայոց Ձորի Մարզ|Վայոց Ձոր]]- մարզպետ՝ [[Յարութիւն Սարգսեան]]
# [[Տաւուշի Մարզ|Տաւուշ]]- մարզպետ՝ [[Յովիկ Աբովեան]]

Ստորեւ կը ներկայացուի Հայաստանի հանրապետութեան մարզերու ցուցակը՝ աղիւսակի տեսքով։ Ներառուած են տուեալները տարածքի մակերեսի, բնակչութեան թիւի եւ տարաբնակեցման խտութեան՝ 2011 թուականի դրութեամբ։ Մարդահամարի տուեալները վերցուած են Հայաստանի հանրապետութեան պետական վիճակագրական ծառայութեան պաշտօնական կայքէջէն<ref>[http://www.armstat.am/file/doc/99475033.pdf Provinces: area, population and density]</ref> Գեղարքունիք մարզի տարածքի մեջ ներառուած է [[Սեւանայ լիճ|Սեւանայ լիճի]] ջրային մակերեսը, որ կը կազմէ 1278 քմ<sup>2</sup>։

{|class="wikitable sortable"
|-bgcolor="#efefef"
! Մարզ
! Բնակչութիւն<br/>(2011 թ. մարդահամար)
! ՀՀ բնակչութեան մէջ մասնաբաժինը՝ %
! Տարածքի մակերես (քմ<sup>2</sup>)
! Բնակչութեան խտութիւն (մարդ/քմ<sup>2</sup>)
! Քաղաքային<br/>համայնքներ
! Գիւղական<br/>համայնքներ
! Մարզկեդրոն
|-
||[[Արագածոտնի Մարզ||Արագածոտն]]
|132,925
|4.4%
|2,756
|48
|3
|111
|[[Աշտարակ (արեւմտահայերէն)||Աշտարակ]]
|-
||[[Արարատի Մարզ|Արարատ]]
|260,367
|8.6%
|2,090
|125
|4
|93
|[[Արտաշատ (արեւմտահայերէն)|Արտաշատ]]
|-
||[[Արմաւիրի Մարզ|Արմաւիր]]
|265,770
|8.8%
|1,242
|214
|3
|94
|[[Արմաւիրի Մարզ|Արմաւիր]]
|-
||[[Գեղարքունիքի Մարզ|Գեղարքունիք]]
|235,075
|7.8%
|5,349
|44
|5
|87
|[[Գաւառ]]
|-
||[[Կոտայքի Մարզ|Կոտայք]]
|254,397
|8.4%
|2,086
|122
|7
|60
|[[Հրազդան (արեւմտահայերէն)|Հրազդան]]
|-
||[[Լոռիի Մարզ|Լոռի]]
|235,537
|7.8%
|3,799
|62
|8
|105
|[[Վանաձոր (արեւմտահայերէն)|Վանաձոր]]
|-
||[[Շիրակի Մարզ|Շիրակ]]
|251,941
|8.3%
|2,680
|94
|3
|116
|[[Գիւմրի]]
|-
||[[Սիւնիքի Մարզ|Սիւնիք]]
|141,771
| 4.7%
|4,506
|32
|7
|102
|[[Կապան (արեւմտահայերէն)|Կապան]]
|-
||[[Տաւուշի Մարզ|Տաւուշ]]
|128,609
|4.3%
|2,704
|48
|5
|57
|[[Իջեւան]]
|-
||[[Վայոց Ձորի Մարզ|Վայոց Ձոր]]
|52,324
|1.7%
|2,308
|23
|3
|41
|[[Եղեգնաձոր (արեւմտահայերէն)|Եղեգնաձոր]]
|-
|}



== Ծանօթագրութիւններ ==
== Ծանօթագրութիւններ ==

21:29, 23 Մարտ 2017-ի տարբերակ

Կաղապար:ԱՀ

Հայաստանի վարչատարածքային բաժանումը

Մայրաքաղաք եւ մարզեր
Վարչատարածքային
միաւոր		 Մարզկեդրոն
Երեւան ո/կ
Արագածոտն Աշտարակ
Արարատ Արտաշատ
Արմաւիր Արմաւիր
Գեղարքունիք Գաւառ
Կոտայք Հրազդան
Լոռի Վանաձոր
Շիրակ Գիւմրի
Սիւնիք Կապան
Տաւուշ Իջեւան
Վայոց Ձոր Եղեգնաձոր

Հայաստանի Հանրապետութեան վարչատարածքային միաւորներն են մարզերը եւ համայնքները։ Հայաստանի Հանրապետութեան վարչատարածքային միաւորներն են մարզերը եւ համայնքները:[1] Վարչատարածքային բաժանումը, կառավարութեան ներկայացմամբ, կը սահմանուի օրէնքով։[2]

Կառավարութիւնը մարզերուն մէջ իր տարածքային քաղաքականութիւնը կ'իրագործէ մարզպետներու միջոցաւ։ Մարզպետներուն կը նշանակէ կառավարութիւնը։ Մարզպետները կը համակարգեն պետական կառավարման մարմիններու տարածքային ստորաբաժանումներու գործունէութիւնը, բացառութեամբ օրէնքով սահմանուած դէպքերը։[3]

Երեւանի մէջ տարածքային կառավարման առանձնահատկութիւնները կը սահմանուին օրէնքով։[4]

Մարզերուն մէջ կ'իրականացուի պետական կառավարում, իսկ համայնքներուն մէջ՝ տեղական ինքնակառավարում՝ Հայաստանի սահմանադրութեամբ սահմանուած կարգով։

Արտաքին յղումներ

Երեւան

Երեւանի վարչական շրջանները

Հայաստանի Հանրապետութեան մայրաքաղաքը Երեւանն է։[5] Երեւան քաղաքը Հայաստանի վարչատարածքային բաժանման բնակչութեամբ ամենամեծ միաւորն է։ Մայրաքաղաք Երեւանին մէջ կ'իրականացուի տեղական ինքնակառավարում, որուն մարմիններն են Երեւանի աւագանին եւ քաղաքապետը։ Ըստ 1995-ի Հայաստանի սահմանադրութեան, Երեւանի քաղաքապետը կը նշանակուէր վարչապետի ներկայացմամբ նախագահի հրամանագրով, սակայն ըստ սահմանադրութեան 2005 թուականի փոփոխութիւններուն, Երեւան քաղաքի տեղական ինքնակառավարման առանձնահատկութիւնները կը սահմանուին «Երեւան քաղաքի տեղական ինքնակառավարման մասին» օրէնքով։ Համաձայն Հայաստանի Հանրապետութեան գործող Սահմանադրութեան (06.12.2015 թ. փոփոխութիւններով՝ «Երեւանը համայնք է։ Երեւանի տեղական ինքնակառավարման առանձնահատկութիւնները կը սահմանուին օրէնքով»։[6]

Երեւան քաղաքի աւագանին բաղկացած է 65 անդամներէ եւ կ'ընտրուի Երեւան քաղաքի բնակիչներուն կողմէ՝ համամասնական ընտրակարգով։ Երեւանի քաղաքապետ կ'ընտրուի կուսակցութեան մը ընտրական ցուցակին առաջին թեկնածուն, որ ստացած է աւագանիի տեղերուն 40 տոկոսը եւ աւելին։ Եթէ այդպիսի կուսակցութիւն չկայ, ապա քաղաքապետը կ'ընտրուի աւագանիին կողմէ։ Ներկայիս, Երեւանի քաղաքապետն է Տարօն Մարգարեանը (ընտրուած է 15.11.2011 թ.)։

Երեւանը իր հերթին բաժնուած է 12 վարչական շրջաններու[7]։ Անոնք են.

  1. Աջափնեակ
  2. Աւան
  3. Արաբկիր
  4. Դաւիթաշէն
  5. Էրեբունի
  6. Կենտրոն
  7. Մալաթիա-Սեբաստիա
  8. Նոր Նորք
  9. Նորք-Մարաշ
  10. Նուպարաշէն
  11. Շէնգաւիթ
  12. Քանաքեռ-Զէյթուն
Երեւան մայրաքաղաք Բնակչութիւն
(2011 թ. մարդահամար) 		ՀՀ բնակչութեան մէջ մասնաբաժինը՝ % Տարածքի մակերես (քմ2) Բնակչութեան խտութիւն (մարդ/քմ2) Քաղաքային
համայնքներ 		Գիւղական
համայնքներ 		Երեւան մայրաքաղաք
Երեւան մայրաքաղաք 1,060,138 35.1% 223 4754 1 ո/կ ո/կ

Մարզեր

Կաղապար:Հայաստանի վարչական բաժանում քարտեզ Հայաստանի Հանրապետութեան վարչատարածքային միաւորներն են մարզերը եւ համայնքները: Վարչատարածքային բաժանումը, կառավարութեան ներկայացմամբ, կը սահմանուի օրէնքով[2]։ Մարզերուն մէջ կ'իրականացուին պետական կառավարում մարզպետին կողմէ։ Ըստ սահմանադրութեան, մարզպետները կը նշանակուին Հայաստանի հանրապետութեան կառավարութեան որոշմամբ։ Կառավարութեան այդ որոշումները կը վաւերացուին Հանրապետութեան նախագահին կողմէ։ Մարզպետները կ'իրականացնեն Հայաստանի կառավարութեան տարածքային քաղաքականութիւնը, կը համակարգեն գործադիր մարմիններու տարածքային ծառայութիւններու գործունէութիւնը, բացառութեամբ օրէնքով նախատեսուած դէպքերուն եւ հաշուետու են կառավարութեան[8]։

Ստորեւ՝ մարզպետներուն ցուցակը 2016 թուականի դրութեամբ.

  1. Արագածոտն - մարզպետ՝ Գաբրիէլ Կիոզալեան
  2. Արարատ - մարզպետ՝ Ռուպիք Աբրահամեան
  3. Արմաւիր - մարզպետ՝ Աշոտ Ղահրամանեան
  4. Գեղարքունիք- մարզպետ՝ Ռաֆիկ Գրիգորեան
  5. Լոռի - մարզպետ՝ Արթիւր Նալպանտեան
  6. Կոտայք- մարզպետ՝ Կարապետ Գուլոյեան
  7. Շիրակ - մարզպետ՝ Յովսէփ Սիմոնեան
  8. Սիւնիք - մարզպետ՝ Սուրիք Խաչատրեան
  9. Վայոց Ձոր- մարզպետ՝ Յարութիւն Սարգսեան
  10. Տաւուշ- մարզպետ՝ Յովիկ Աբովեան

Ստորեւ կը ներկայացուի Հայաստանի հանրապետութեան մարզերու ցուցակը՝ աղիւսակի տեսքով։ Ներառուած են տուեալները տարածքի մակերեսի, բնակչութեան թիւի եւ տարաբնակեցման խտութեան՝ 2011 թուականի դրութեամբ։ Մարդահամարի տուեալները վերցուած են Հայաստանի հանրապետութեան պետական վիճակագրական ծառայութեան պաշտօնական կայքէջէն[9] Գեղարքունիք մարզի տարածքի մեջ ներառուած է Սեւանայ լիճի ջրային մակերեսը, որ կը կազմէ 1278 քմ2։

Մարզ Բնակչութիւն
(2011 թ. մարդահամար) 		ՀՀ բնակչութեան մէջ մասնաբաժինը՝ % Տարածքի մակերես (քմ2) Բնակչութեան խտութիւն (մարդ/քմ2) Քաղաքային
համայնքներ 		Գիւղական
համայնքներ 		Մարզկեդրոն
[[Արագածոտնի Մարզ Արագածոտն]] 132,925 4.4% 2,756 48 3 111 [[Աշտարակ (արեւմտահայերէն) Աշտարակ]]
Արարատ 260,367 8.6% 2,090 125 4 93 Արտաշատ
Արմաւիր 265,770 8.8% 1,242 214 3 94 Արմաւիր
Գեղարքունիք 235,075 7.8% 5,349 44 5 87 Գաւառ
Կոտայք 254,397 8.4% 2,086 122 7 60 Հրազդան
Լոռի 235,537 7.8% 3,799 62 8 105 Վանաձոր
Շիրակ 251,941 8.3% 2,680 94 3 116 Գիւմրի
Սիւնիք 141,771 4.7% 4,506 32 7 102 Կապան
Տաւուշ 128,609 4.3% 2,704 48 5 57 Իջեւան
Վայոց Ձոր 52,324 1.7% 2,308 23 3 41 Եղեգնաձոր


Ծանօթագրութիւններ

  1. ↑ Հայաստանի Հանրապետութեան Սահմանադրութիւն, 06.12.2015 թ. փոփոխութիւններով: Յօդուած 121.
  2. ↑ 2,0 2,1 Հայաստանի Հանրապետութեան Սահմանադրութիւն, 06.12.2015 թ. փոփոխութիւններով: Յօդուած 121:
  3. ↑ Հայաստանի Հանրապետութեան Սահմանադրութիւն, 06.12.2015 թ. փոփոխութիւններով: Յօդուած 160, մաս 1, մաս 2:
  4. ↑ Հայաստանի Հանրապետութեան Սահմանադրութիւն, 06.12.2015 թ. փոփոխութիւններով: Յօդուած 160, մաս 3:
  5. ↑ Հայաստանի Հանրապետութեան Սահմանադրութիւն, 06.12.2015 թ. փոփոխութիւններով: Յօդուած 22:
  6. ↑ Հայաստանի Հանրապետութեան Սահմանադրութիւն, 06.12.2015 թ. փոփոխութիւններով: Յօդուած 187:
  7. ↑ http://www.yerevan.am/main.php?lang=1&page_id=117
  8. ↑ http://www.gov.am/am/regions/
  9. ↑ Provinces: area, population and density

Կաղապար:Հայաստանի վարչական բաժանում

Կատեգորիա:ՀՀ վարչատարածքային բաժանում

Վերցուած է «https://hyw.wikipedia.org/w/index.php?title=Հայաստանի_Հանրապետութեան_Վարչատարածքային_Բաժանում&oldid=41178» էջէն