«Ծիրան» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն

Content deleted Content added

Գծային

12:52, 23 Օգոստոս 2014-ի տարբերակ

Ծիրան (լատիներեն՝ Prunus armeniaca կամ Armenian plum, հոմանիշ՝ Armeniaca vulgaris Կաղապար:Լսել), Հայաստանի բնիկ պտուղներ էն է, որը դեպի Եվրոպա է տարածվել Հայաստանի միջոցով։

Ծիրանենի

Արդյունավետ ծառ է միջին չափի հասակը 2,3 մ. բայց տարիքոտ ծառերուն հասակը կը հասնի 8 մ.-ից ավելի։ Տերևները սրտի ցևի էն, տերևների հասակը 10~սմ. և լայնքի 3,4 սմ. ։Աշնան ծառերը տերևաթափ կ'ըլլան և կը բուսնին Գարնան իսկ Ամռան պտուղները կը հասուննան։ Ծաղիկնըրի գոյնը ճերմակ է վարդագոյնի մոտ։

Համառոտ պատմություն

Ծիրանին բուն բնավայրը Չինաստան է, որը կ'աճեր ցամաքաին Րուսիոյ սահմանի հետ։ Չինաստանի մէջ հայտնուեցաւ 3000 Ք.Ա., հետո փոխադրուեցաւ Հայաստան և ուրիշ երկրներ և ծիրանը Եւրոպա մտաւ Քրիստոսը ծնուելէն հետ։ Ծիրանի ցանելը տարածուեցաւ աշխարհի մէջ։Սիրիաի մէջ շատ մեծ գանակներով կը ցանուի ինչպէս նաև Թուրքիաում ։ Այս օրերուս Թուրքիան աշխարհի 85% կը արտահանէ չորացրած ծիրանից։ Ծիրանը կը գանուի պաղ և միջին պաղութիւան քաղաքների մէջ բայց ցանելու ամենալաւ տեղը ջորն է։

Աշխարհի արտադրութիւնը

Ամենաշատ 10 երկիրները ծիրանի արդյունավետ կողմից— 2009 (1,000 Դունա)
Կաղապար:TUR	695
Կաղապար:IRN	398
Կաղապար:UZB	290
Կաղապար:ITA	234
Կաղապար:ALG	203
Կաղապար:PAK	194
Կաղապար:FRA	190
Կաղապար:MAR	123
Կաղապար:UKR	116
Կաղապար:JPN	115
Կաղապար:EGY	100
Կաղապար:SYR	99
Համաշխարհային արտադրությունը	3800

Ցանքի աճման պայմանները

Ծիրանի ծառերը այն ծառեր են է որը կ'ազտուի օդեն մանավանդ ծաղկած ժամանակ երբ տաքութիւնը կը փարձրանայ բացասական ազտեցութիւն կ'ուտայ բերքին։ Ինչպես նաև խոնավութիւնը բարձրանալու դեպքում Սնկային հիւանդությունները կը շատանան։

Բժշկական գործարութիւններուը մէջ

Ծիրանը հարուստ է Վիտամիններով,կը բաղկանայ Վիտամին A-է որը մարդու օրվա պետքեր էն 18%-ն է, Վիտամին C, երկաթ և Կալիում և քանի դարմ ծիրանը շատ ժամանակ չի դիմանար կը չորացնեն կամ կը պահածոյացն էն ինչպես նաև Սուրիաի մէջ։ չորացած ծիրանը ավելի հարուստ է վետամիններով գան դարմը։ Ծիրանը տեսողութիւնը կը լաւացնէ, լյարդը կ'աշխուժացնէ, Օգտակար է սակավարյունիւթիւնի բուժման և կը Նվազեցնում է խոլեստերինի մակարդակը արյան մեջ, ինչպես նաև կը պաշտպան է սիրտը և երակները հիւանդութիւններէ։

Օգուտները

Կը բաղկանայ Վիտամին A,Վիտամին B1,Վիտամին B2 և Վիտամին C որորնք շատ կ'օգնեն մարսողութիւան,շատ հիւանդներուն կը բուժէ և Անքնություն հիւանդութիւնը կը բուժէ, ախորժակ կը բանայ, մարմնի պաշտպանութիւնը կը զորացնէ, երեխաներին աճումը կը աշխուժացնէ և շատ պետք է հղիներուն։

քաղցկեղի դեմ պայքարոմ

Նոր գիտութիւնը Չինաստանի մէջ բաստեց որ վետամինով ուտելիքներ ուտելը կը պահպանէ լիյարդի Խեցգետինից։

Մորդ

Նոր գիտութիւնը բաստեց որ չորացած ծիրանը կը պահէ մորդը կնճիռներ է, գանի կը պատկանի շատ մեծ ցևով ՎիտամինC ։

Սննդաին տեղեկություն

Ամեն 1 ծիրանը (35 կ.) կը պարունակի հետևիալները.

Կալորիա-17
Ճարպեր-0.14
Գարպոհիտրադ-3.89
Թաղանթանիւթ-0.7
Սպիտակուց-0.49
Խոլեստերին-0

Ծիրանի հիւթ

Կարելիա խարնել ծիրանը շաքարով և ջուրով հիւթագամիջի մէջ և ստանալ ծիրանի հիւթ։ Ծիրանի հիւթը շատ հարուստ է Վիտամիններով և Սպիտակուցներով որը կ'օգնէ մարսողութիւան։

Գրականություն

Loudon, J.C. (1838). Arboretum Et Fruticetum Britannicum. Vol. II. London։ Longman, Orme, Brown, Green and Longmans. pp. 681–684.

Կատեգորիա:Մրգեր Կատեգորիա:Պտուղներ Կատեգորիա:Ծիրաններ Կատեգորիա:Վիքիպեդիա:Արևմտահայերեն հոդվածներ

@@ Տող 27. / Տող 27. @@
 '''Ծիրան''' ([[լատիներեն]]՝ ''Prunus armeniaca'' կամ ''Armenian plum'', [[հոմանիշ]]՝ ''Armeniaca vulgaris'' {{լսել|Hy֊abricot.ogg}}), [[Հայաստան]]ի բնիկ պտուղներ էն է, որը դեպի [[Եվրոպա]] է տարածվել  [[Հայաստան]]ի միջոցով։
 ==Ծիրանենի==
-Արդյունավետ ծառ է միջին չափի հասակը 2,3 մ. բայց տարիքոտ ծառերուն հասակը կը հասնի 8 մ.-ից ավելի ։ Տերևները սրտի ցևի էն, տերևների հասակը 10~սմ. և լայնքի 3,4 սմ. ։[[Աշուն (արեւմտահայերէն)|Աշնան]] ծառերը [[տերևաթափ]] կ'ըլլան և կը բուսնին [[Գարուն (արեւմտահայերէն)|Գարնան]] իսկ [[Ամառ (արեւմտահայերէն)|Ամռան]] պտուղները կը հասուննան ։ Ծաղիկնըրի գոյնը ճերմակ է վարդագոյնի մոտ ։
+Արդյունավետ ծառ է միջին չափի հասակը 2,3 մ. բայց տարիքոտ ծառերուն հասակը կը հասնի 8 մ.-ից ավելի։ Տերևները սրտի ցևի էն, տերևների հասակը 10~սմ. և լայնքի 3,4 սմ. ։[[Աշուն (արեւմտահայերէն)|Աշնան]] ծառերը [[տերևաթափ]] կ'ըլլան և կը բուսնին [[Գարուն (արեւմտահայերէն)|Գարնան]] իսկ [[Ամառ (արեւմտահայերէն)|Ամռան]] պտուղները կը հասուննան։ Ծաղիկնըրի գոյնը ճերմակ է վարդագոյնի մոտ։
 ==Համառոտ պատմություն==
-Ծիրանին բուն բնավայրը [[Չինաստան]] է, որը կ'աճեր ցամաքաին Րուսիոյ սահմանի հետ ։ Չինաստանի մէջ հայտնուեցաւ 3000 Ք.Ա., հետո փոխադրուեցաւ [[Հայաստան]] և ուրիշ երկրներ և ծիրանը Եւրոպա մտաւ [[Քրիստոս]]ը ծնուելէն հետ ։ Ծիրանի ցանելը տարածուեցաւ աշխարհի մէջ ։[[Սիրիա]]ի մէջ շատ մեծ գանակներով կը ցանուի  ինչպէս նաև [[Թուրքիա]]ում ։
+Ծիրանին բուն բնավայրը [[Չինաստան]] է, որը կ'աճեր ցամաքաին Րուսիոյ սահմանի հետ։ Չինաստանի մէջ հայտնուեցաւ 3000 Ք.Ա., հետո փոխադրուեցաւ [[Հայաստան]] և ուրիշ երկրներ և ծիրանը Եւրոպա մտաւ [[Քրիստոս]]ը ծնուելէն հետ։ Ծիրանի ցանելը տարածուեցաւ աշխարհի մէջ։[[Սիրիա]]ի մէջ շատ մեծ գանակներով կը ցանուի  ինչպէս նաև [[Թուրքիա]]ում ։
 Այս օրերուս [[Թուրքիա]]ն աշխարհի 85% կը արտահանէ չորացրած ծիրանից։
-Ծիրանը կը գանուի պաղ և միջին պաղութիւան քաղաքների մէջ բայց ցանելու ամենալաւ տեղը ջորն է ։
+Ծիրանը կը գանուի պաղ և միջին պաղութիւան քաղաքների մէջ բայց ցանելու ամենալաւ տեղը ջորն է։
 === Աշխարհի արտադրութիւնը ===
@@ Տող 69. / Տող 69. @@
 ==Ցանքի աճման պայմանները==
 [[Պատկեր:Apricot tree flowers.jpg|մինի|Ծաղկած ծիրանենի]]
-Ծիրանի ծառերը այն ծառեր են է որը կ'ազտուի օդեն մանավանդ ծաղկած ժամանակ երբ տաքութիւնը կը փարձրանայ բացասական ազտեցութիւն կ'ուտայ բերքին։ Ինչպես նաև խոնավութիւնը բարձրանալու դեպքում Սնկային հիւանդությունները կը շատանան ։
+Ծիրանի ծառերը այն ծառեր են է որը կ'ազտուի օդեն մանավանդ ծաղկած ժամանակ երբ տաքութիւնը կը փարձրանայ բացասական ազտեցութիւն կ'ուտայ բերքին։ Ինչպես նաև խոնավութիւնը բարձրանալու դեպքում Սնկային հիւանդությունները կը շատանան։
 ==Բժշկական գործարութիւններուը մէջ==
 [[Պատկեր:Dried apricot 01 Pengo.jpg|մինի|չորացուած ծիրան]]
 Ծիրանը հարուստ է [[Վիտամին]]ներով,կը բաղկանայ  [[Վիտամին A]]-է որը  մարդու օրվա  պետքեր էն 18%-ն է, [[Վիտամին C]], [[երկաթ]] և [[Կալիում]] և քանի դարմ ծիրանը շատ ժամանակ չի դիմանար կը չորացնեն  կամ կը պահածոյացն էն ինչպես նաև [[Սիրիա|Սուրիա]]ի մէջ։
-չորացած ծիրանը ավելի հարուստ է վետամիններով գան դարմը։ Ծիրանը տեսողութիւնը կը լաւացնէ, [[լյարդ]]ը կ'աշխուժացնէ, Օգտակար է [[Սակավարյունություն|սակավարյունիւթիւն]]ի բուժման և կը Նվազեցնում է [[Խոլեսթերին|խոլեստերին]]ի մակարդակը արյան մեջ, ինչպես նաև կը պաշտպան է [[սիրտ]]ը և երակները հիւանդութիւններէ ։
+չորացած ծիրանը ավելի հարուստ է վետամիններով գան դարմը։ Ծիրանը տեսողութիւնը կը լաւացնէ, [[լյարդ]]ը կ'աշխուժացնէ, Օգտակար է [[Սակավարյունություն|սակավարյունիւթիւն]]ի բուժման և կը Նվազեցնում է [[Խոլեսթերին|խոլեստերին]]ի մակարդակը արյան մեջ, ինչպես նաև կը պաշտպան է [[սիրտ]]ը և երակները հիւանդութիւններէ։
 ==Օգուտները==
-[[Պատկեր:Turkey.Pasa_Baglari005.jpg|մինի|ծիրանի ծառ]]
+[[Պատկեր:Turkey.Pasa Baglari005.jpg|մինի|ծիրանի ծառ]]
 [[Պատկեր:Apricotfresh.JPG|մինի|Թարմ ծիրան]]
 Կը բաղկանայ [[Վիտամին A]],[[Վիտամին B1]],[[Վիտամին B2]] և [[Վիտամին C]] որորնք շատ կ'օգնեն մարսողութիւան,շատ հիւանդներուն կը բուժէ և Անքնություն հիւանդութիւնը կը բուժէ, ախորժակ կը բանայ, մարմնի պաշտպանութիւնը կը զորացնէ, երեխաներին աճումը կը աշխուժացնէ և շատ պետք է հղիներուն։
@@ Տող 85. / Տող 85. @@
 ===Մորդ===
-Նոր գիտութիւնը բաստեց որ չորացած  ծիրանը կը պահէ մորդը կնճիռներ է, գանի կը պատկանի շատ մեծ ցևով ՎիտամինC :
+Նոր գիտութիւնը բաստեց որ չորացած  ծիրանը կը պահէ մորդը կնճիռներ է, գանի կը պատկանի շատ մեծ ցևով ՎիտամինC ։
 ===Սննդաին տեղեկություն===
@@ Տող 97. / Տող 97. @@
 ==Ծիրանի հիւթ==
-Կարելիա խարնել ծիրանը շաքարով և ջուրով հիւթագամիջի մէջ և ստանալ ծիրանի հիւթ ։ Ծիրանի հիւթը շատ հարուստ է Վիտամիններով և Սպիտակուցներով որը կ'օգնէ մարսողութիւան ։
+Կարելիա խարնել ծիրանը շաքարով և ջուրով հիւթագամիջի մէջ և ստանալ ծիրանի հիւթ։ Ծիրանի հիւթը շատ հարուստ է Վիտամիններով և Սպիտակուցներով որը կ'օգնէ մարսողութիւան։
 == Գրականություն ==
-* Loudon, J.C. (1838). Arboretum Et Fruticetum Britannicum. Vol. II. London: Longman, Orme, Brown, Green and Longmans. pp. 681–684.
+* Loudon, J.C. (1838). Arboretum Et Fruticetum Britannicum. Vol. II. London։ Longman, Orme, Brown, Green and Longmans. pp.&nbsp;681–684.
 [[Կատեգորիա:Մրգեր]]