Զօրաւոր Սուրբ Աստուածածին Եկեղեցի

Կաղապար:ԱՀ Սուրբ Զօրաւոր Աստուածածին եկեղեցի, Հայ Առաքելական եկեղեցի տաճար Երեւանի մէջ։

Պատմութիւն

Այս եկեղեցին կից մատուռ մըն է ամփոփուած Քրիստոսի 72 առաքեալներէն մէկուն՝ Սուրբ Անանիայի սրբասուն մասունքները (Գործք 9։1-22)։ Երեւանի հնագոյն եկեղեցիներէն է։ Սկիզբը կոչուած է Սուրբ Աստուածածին, այնուհետեւ վերանուանուած Սուրբ Զօրաւոր Աստուածածին, քանի որ այնտեղ պահուած է հրաշագործ «Զօրաւոր» աւետարանը։ Եկեղեցին հին Երեւանի Շահար թաղամասի մէջ էր։ Եկեղեցիին մէջ գտնուած է Սուրբ Անանիա առաքեալի մատուռ - դամբարանը, որ նշանաւոր սրբավայր կը համարուէր։ Երեւանցիներու նիւթական օժանդակութեամբ Մովսէս Սիւնեցի վարդապետը կառուցած է վանքային համալիր՝ բաղկացած եկեղեցիէ, մատուռէ, միաբանական խցերէ, առաջնորդարանէ եւ պարսպապատած է։ Այստեղ հիմնուած է անապատ եւ վանական դպրոց։ Այս վանքին մէջ Մովսէս վարդապետը ձեռնադրուած է եպիսկոպոս, իսկ 1620 թուականին օծուած է որպէս Ամենայն Հայոց Հայրապետ։ Վանքը կառուցուած է Փիլիպոս կաթողիկոսի օրով (1632-1635 թթ), սակայն նորակառույց վանքը նոյնպէս երկար չի գոյատեւեց. 1679 թ երկրաշարժի ժամանակ կործանուած է։ Այժմեան Սուրբ Զօրաւոր եկեղեցին կառուցուած է նոյն տեղը 1693 թ՝ Երեւանի մեծահարուստ Խոջա Փանոսի նուիրատուութեամբ։ 1793 թ արձանագրութեան մէջ նշուած է, որ Ս. Զօրաւոր եկեղեցին նորոգուած է Գաբրիել հարիւրապետի կողմէ՝ Ղուկաս կաթողիկոսի օրով։ 17-18 րդ դարերուն Սուրբ Անանիայի վանքը հռչակուեցաւ որպէս գրչութեան կենդրոն, որու մշակներէն էին Զաքարէ գրիչը, Եսայի սարկավագը, Մկրտիչ քահանան (1621 թ.), Ոսկան Երեւանցին, Մինասը, Գրիգոր Երեւանցին (1686 թ.) եւ Կիրակոս քահանան (1776 թ.)։ Այստեղ կրթութիւն ստացած է նաեւ Սիմեոն Երեւանցի կաթողիկոսը։ 1679 թուականին ավերիչ երկրաշարժէն վնասուեցաւ վանքը, որու փլատակներու տակ իր հաւատաւոր եղբայրներու հետ զոհուեցաւ համբաւաւոր վարդապետ, սուրբ Գեղարդի վանահայր Ստեփաննոսը։ Խորհրդային տարիներուն, տարբեր նպատակներու ծառայելէ յետոյ, Ս. Զօրաւոր եկեղեցին վերադարձուեցաւ հաւատացեալներուն եւ սկսած է գործել։ Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնի հովանաւորութեամբ 1974-78 թթ եկեղեցին հիմնանորոգուած է, հատակը՝ մարմարապատուած, երգչախումբի համար կառուցուած է վերնատուն ու երիցատան նոր շէնք։ Նորոգուած է նաեւ Սուրբ Անանիա առաքեալի մատուռը։ Սուրբ Անանիայի մատուռը մեծ հռչակ կը վայել է ինչպէս Հայաստանին պէս, այնպէս անոր սահմաններէն դուրս։ Ռուս եւ Ֆին ուղղափառ եւ կաթոլիկ եկեղեցիներու տարբեր համայնքներ պարբերաբար կ'այցելեն Սուրբ Անանիայի մատուռ՝ այն համարելով կարեւոր ուխտատեղի։

Պատկերասրահ

• 
  Սուրբ Անանիա առաքեալի մատուռը եւ Սուրբ Զօրաւոր Աստուածածին եկեղեցին
• 
  Եկեղեցի զանգակատունը
• 
  Համալիրի արտաքին մուտքը
• 
  Սրբապատկերներ եկեղեցի մուտքի ճակատէն
• 
  Աւագ խորանը
• 
  Խաչքար

Ծանօթագրութիւններ

Զօրաւոր Սուրբ Աստուածածին Եկեղեցի էջը Ուիքիպահեստին մէջ

Արտաքին հղումներ

• Սուրբ Զօրաւոր Աստուածածին եկեղեցի պաշտօնական կայք