«Գիտութիւն» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն

Content deleted Content added
No edit summary
Տող 1. Տող 1.
{{ԱՀ}}
{{ԱՀ}}
[[File:Iceberg with hole near Sandersons Hope 2007-07-28 2.jpg|thumb|/Ղուրը իր երեք վիճակներուն մէջ՝ հեղուկ, պինդ եւ կազ]]
[[File:Iceberg with hole near Sandersons Hope 2007-07-28 2.jpg|thumb|'''Ջուրը իր երեք վիճակներուն մէջ՝ հեղուկ, պինդ եւ կազ''']]
'''Գիտութիւնը''' ճանաչողական գործունէութեան յատուկ տեսակ է՝ ուղղուած բնութեան, հասարակութեան եւ մտածելակերպի վերաբերեալ ''օպճեգթիւ'' համակարգուած գիտելիքներու ստացման, ճշդման եւ ստեղծման:
'''Գիտութիւնը''' ճանաչողական գործունէութեան յատուկ տեսակ է՝ ուղղուած բնութեան, հասարակութեան եւ մտածելակերպի վերաբերեալ ''օպճեգթիւ'' համակարգուած գիտելիքներու ստացման, ճշդման եւ ստեղծման:


== Ջուր ==
== Ջուր ==
[[Պատկեր:SnowflakesWilsonBentley.jpg|մինի|Ձիւնի Փաթիլներ]]
[[Պատկեր:SnowflakesWilsonBentley.jpg|մինի|'''Ձիւնի Փաթիլներ''']]
Ջուրը աշխարհին վրայ ամէնէն տարածուած բաղադրութիւնն է: Երկրագունդին մակերեսին 70 տոկոսը ծածկուած է ջուրով: Զուտ ջուրը անգոյն, անհոտ եւ անհամ հեղուկ մըն է: Մեր խմածը յաճախ թեթեւ համ մը ունի, որովհետեւ կը պարունակէ կարգ մը հանքային աղեր եւ լուծուած կազեր: Ջուրը սքանչելի լուծիչ մըն է. կարող է շատ մը հաստատուն մարմիններ իր մէջ լուծել:
Ջուրը աշխարհին վրայ ամէնէն տարածուած բաղադրութիւնն է: Երկրագունդին մակերեսին 70 տոկոսը ծածկուած է ջուրով: Զուտ ջուրը անգոյն, անհոտ եւ անհամ հեղուկ մըն է: Մեր խմածը յաճախ թեթեւ համ մը ունի, որովհետեւ կը պարունակէ կարգ մը հանքային աղեր եւ լուծուած կազեր: Ջուրը սքանչելի լուծիչ մըն է. կարող է շատ մը հաստատուն մարմիններ իր մէջ լուծել:


Տող 20. Տող 20.


=== Հիտրոելեկտրականութիւն ===
=== Հիտրոելեկտրականութիւն ===
[[Պատկեր:Lightning3.jpg|մինի|Կայծակը ելեկտրականութեան գերբնական պատճառն է]]
[[Պատկեր:Lightning3.jpg|մինի|'''Կայծակը ելեկտրականութեան գերբնական պատճառն է''']]


Ելեկտրականութիւն կարելի է արտադրել ջուրէն, շնորհիւ ջրանիւներու վրայ բանեցուած անոր մղումի ուժին. այս՝ հիտրոելեկտրականութիւն կոչուող ուժանիւթն է: Կը կառուցուի գետին հոսքը ընդմիջող հսկայական ամբարտակ մը: Ջուրը բարձունքէ մը գահավիժելով՝ կը դարձնէ ելեկտրակային ջրանիւները, որոնց շարժումը կը փոխանցուի ելեկտրականութիւն արտադրող սարքածներու:
Ելեկտրականութիւն կարելի է արտադրել ջուրէն, շնորհիւ ջրանիւներու վրայ բանեցուած անոր մղումի ուժին. այս՝ հիտրոելեկտրականութիւն կոչուող ուժանիւթն է: Կը կառուցուի գետին հոսքը ընդմիջող հսկայական ամբարտակ մը: Ջուրը բարձունքէ մը գահավիժելով՝ կը դարձնէ ելեկտրակային ջրանիւները, որոնց շարժումը կը փոխանցուի ելեկտրականութիւն արտադրող սարքածներու:


== Լոյս ==
== Լոյս ==
[[Պատկեր:Light dispersion conceptual waves350px.gif|մինի|Եռանկիւն ապակի, որուն մէջէն կ'անցնի լոյսը]]
[[Պատկեր:Light dispersion conceptual waves350px.gif|մինի|'''Եռանկիւն ապակի, որուն մէջէն կ'անցնի լոյսը''']]


Արեւուն լոյսը սպիտակ կ'երեւի, սակայն իրականութեան մէջ բազմաթիւ գոյներէ կը բաղկանայ: Լոյսը մեզի կը հայթայթէ անհրաժեշտ ջերմութիւն: Առանց լոյսի, կեանք գոյութիւն պիտի չունենար աշխարհի վրայ:
Արեւուն լոյսը սպիտակ կ'երեւի, սակայն իրականութեան մէջ բազմաթիւ գոյներէ կը բաղկանայ: Լոյսը մեզի կը հայթայթէ անհրաժեշտ ջերմութիւն: Առանց լոյսի, կեանք գոյութիւն պիտի չունենար աշխարհի վրայ:


=== Շուքեր ===
=== Շուքեր ===
[[Պատկեր:Looking down from The Eiffel Tower, Paris 8 April 2007.jpg|մինի|Մարդոց Շուքը]]
[[Պատկեր:Looking down from The Eiffel Tower, Paris 8 April 2007.jpg|մինի|'''Մարդոց Շուքը''']]


Երբ լոյսը իյնայ անթափանց մարմինի մը վրայ, շուք մը կը գոյանայ մարմինին ետեւը, հո՛ն, ուր լոյսը չի կրնար թափանցել:
Երբ լոյսը իյնայ անթափանց մարմինի մը վրայ, շուք մը կը գոյանայ մարմինին ետեւը, հո՛ն, ուր լոյսը չի կրնար թափանցել:
Տող 41. Տող 41.


=== Ծիածան կամ Ծիրանի Գօտի ===
=== Ծիածան կամ Ծիրանի Գօտի ===
[[Պատկեր:Rainbow 02.jpg|մինի|Ծիածան կամ Ծիրան]]
[[Պատկեր:Rainbow 02.jpg|մինի|'''Ծիածան կամ Ծիրան''']]
Արեւուն լոյսը, հակառակ ճերմակ երեւնալուն, կը պարունակէ Ծիածանին բոլոր գոյները: Երբ տեղ մը կ'անձրեւէ եւ մօտակայ շրջանի մը մէջ արեւը կ'երեւի, ճառագայթները կը տարբաղադրուին անցնելով կաթիլներու ընդմէջէն եւ կը ստանան կարմիր, նարնջագոյն, դեղին, կանաչ, կապոյտ, լեղկագոյն եւ մանիշակագոյն գոյները: Այսպէսով, երկինքի մէջ կը ստացուի գունաւոր գունաւոր հսկայ կամար մը, որ կը կոչուի Ծիածան կամ Ծիրանի գօտի:
Արեւուն լոյսը, հակառակ ճերմակ երեւնալուն, կը պարունակէ Ծիածանին բոլոր գոյները: Երբ տեղ մը կ'անձրեւէ եւ մօտակայ շրջանի մը մէջ արեւը կ'երեւի, ճառագայթները կը տարբաղադրուին անցնելով կաթիլներու ընդմէջէն եւ կը ստանան կարմիր, նարնջագոյն, դեղին, կանաչ, կապոյտ, լեղկագոյն եւ մանիշակագոյն գոյները: Այսպէսով, երկինքի մէջ կը ստացուի գունաւոր գունաւոր հսկայ կամար մը, որ կը կոչուի Ծիածան կամ Ծիրանի գօտի:


Տող 51. Տող 51.


== Աղբիւրներ ==
== Աղբիւրներ ==
* Մշակութային Իմ Առաջին Հանրագիտակս, Գիտութիւն, Արամ Սեփեթճեան եւ Լեւոն Թորոսեան, պԷՅՐՈՒԹ
* Մշակութային Իմ Առաջին Հանրագիտակս, Գիտութիւն, Արամ Սեփեթճեան եւ Լեւոն Թորոսեան, Պէյրութ:

10:50, 6 Օգոստոս 2015-ի տարբերակ

Կաղապար:ԱՀ

Ջուրը իր երեք վիճակներուն մէջ՝ հեղուկ, պինդ եւ կազ

Գիտութիւնը ճանաչողական գործունէութեան յատուկ տեսակ է՝ ուղղուած բնութեան, հասարակութեան եւ մտածելակերպի վերաբերեալ օպճեգթիւ համակարգուած գիտելիքներու ստացման, ճշդման եւ ստեղծման:

Ջուր

Ձիւնի Փաթիլներ

Ջուրը աշխարհին վրայ ամէնէն տարածուած բաղադրութիւնն է: Երկրագունդին մակերեսին 70 տոկոսը ծածկուած է ջուրով: Զուտ ջուրը անգոյն, անհոտ եւ անհամ հեղուկ մըն է: Մեր խմածը յաճախ թեթեւ համ մը ունի, որովհետեւ կը պարունակէ կարգ մը հանքային աղեր եւ լուծուած կազեր: Ջուրը սքանչելի լուծիչ մըն է. կարող է շատ մը հաստատուն մարմիններ իր մէջ լուծել:

Ջուրը շոգիի կը վերածուի 100°Cէն սկսեալ եւ սառոյցի՝ 0°Ckէն վար:

Ջուրի մոլեկուլը կազմուած է երկու ջրածինի եւ մէկ թթուածինի հիւլեներէ:

Տարօրինակօրէն՝ ջուրը սառելով կ'ընդլայնի, հակառակ որ միւս նիւթերու մեծամասնութիւնը աւելի կը խտանայ, երբ հաստատուն մարմինի վերածուի: Այսպէսով, սառոյցը ջուրէն աւելի թեթեւ կ'ըլլայ եւ կը ծփայ:

Ջուրը անհրաժեշտ է կեանքի բոլոր տեսակներուն համար: Անձ մը առանց ուտելու կրնայ բազմաթիւ օրեր ապրիլ, սակայն առանց ջուրի՝ միայն քանի մը օր:

Ջուրի Շրջանառութիւն

Անձրեւին ջուրը կը թափանցէ հողին մէջ՝ սնուցանելով բոյսերը կամ հոսելով կը թափի առուակի կամ գետի մը մէջ: Արեւուն ճառագայթներու ազդեցութեան տակ ջուրը կը շոգիանայ: Մթնոլորտին մէջ կը խտանայ եւ կը կազմէ ամպերը, որոնցմէ կը ստացուի վերստին անձրեւ: Ամպերու մէջ խտացած ջուրը կու գայ գետակներէն, լիճերէն, գետերէն, ծովերէն, ինչպէս նաեւ բոյսերէն եւ անասուններէն:

Հիտրոելեկտրականութիւն

Կայծակը ելեկտրականութեան գերբնական պատճառն է

Ելեկտրականութիւն կարելի է արտադրել ջուրէն, շնորհիւ ջրանիւներու վրայ բանեցուած անոր մղումի ուժին. այս՝ հիտրոելեկտրականութիւն կոչուող ուժանիւթն է: Կը կառուցուի գետին հոսքը ընդմիջող հսկայական ամբարտակ մը: Ջուրը բարձունքէ մը գահավիժելով՝ կը դարձնէ ելեկտրակային ջրանիւները, որոնց շարժումը կը փոխանցուի ելեկտրականութիւն արտադրող սարքածներու:

Լոյս

Եռանկիւն ապակի, որուն մէջէն կ'անցնի լոյսը

Արեւուն լոյսը սպիտակ կ'երեւի, սակայն իրականութեան մէջ բազմաթիւ գոյներէ կը բաղկանայ: Լոյսը մեզի կը հայթայթէ անհրաժեշտ ջերմութիւն: Առանց լոյսի, կեանք գոյութիւն պիտի չունենար աշխարհի վրայ:

Շուքեր

Մարդոց Շուքը

Երբ լոյսը իյնայ անթափանց մարմինի մը վրայ, շուք մը կը գոյանայ մարմինին ետեւը, հո՛ն, ուր լոյսը չի կրնար թափանցել:

Պրիսմակ

Սպիտակ երեւցող լոյսը իրականութեան մէջ կը պարունակէ Ծիածանին բոլոր գոյները: երբ սպիտակ լոյսի ճառագայթախուրձ մը պրիսմակ մը մէջէն կ'անցնի, կը տարբաղադրուի զայն կազմող բոլոր գոյներուն մէջէն:

Գունաւոր առարկաները կը ներծծեն որոշ գոյներ եւ կը ցոլացնեն իրենց գոյնը: Օրինակի համար, կանաչ բոյս մը կը ներծծէ արեւու լոյսին մէջ գտնուող կարմիրն ու կապոյտը եւ կը ցոլացնէ կանաչը:

Ծիածան կամ Ծիրանի Գօտի

Պատկեր:Rainbow 02.jpg
Ծիածան կամ Ծիրան

Արեւուն լոյսը, հակառակ ճերմակ երեւնալուն, կը պարունակէ Ծիածանին բոլոր գոյները: Երբ տեղ մը կ'անձրեւէ եւ մօտակայ շրջանի մը մէջ արեւը կ'երեւի, ճառագայթները կը տարբաղադրուին անցնելով կաթիլներու ընդմէջէն եւ կը ստանան կարմիր, նարնջագոյն, դեղին, կանաչ, կապոյտ, լեղկագոյն եւ մանիշակագոյն գոյները: Այսպէսով, երկինքի մէջ կը ստացուի գունաւոր գունաւոր հսկայ կամար մը, որ կը կոչուի Ծիածան կամ Ծիրանի գօտի:

Գոյներ

Մութին մէջ բոլոր գոյները մոխրագոյն կ'երեւին:

Լոյսի ներկայութեան կը տեսնենք բոլոր գոյները: Առարկաները տեսանելի են, որովհետեւ լոյսը կը ցոլացնեն: Օդը անտեսանելի է, որովհետեւ լոյսը չի ցոլացներ:

Աղբիւրներ

  • Մշակութային Իմ Առաջին Հանրագիտակս, Գիտութիւն, Արամ Սեփեթճեան եւ Լեւոն Թորոսեան, Պէյրութ: