«Ճէյմս Պաղեան» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն
No edit summary |
No edit summary |
||
Տող 1. | Տող 1. | ||
{{Կը խմբագրեմ|Ալիսիա}} |
|||
{{Արևելահայերեն|Ջեյմս Բաղյան}} |
{{Արևելահայերեն|Ջեյմս Բաղյան}} |
||
{{ԱՀ}} |
{{ԱՀ}} |
||
Տող 82. | Տող 81. | ||
{{Commonscat|STS-40|«Կոլումբիա» (STS-40)}} |
{{Commonscat|STS-40|«Կոլումբիա» (STS-40)}} |
||
[[Պատկեր:STS-40 crew.jpg|մինի|ձախից|[[Պատկեր:Sts-40-patch.png|20px|«Քոլումպիա» (STS-40)]] «Քոլումպիա» (STS-40),<br />(ձախէն-աջ՝) Է, Կեֆֆնի, Պ. Օ' Քոննոր, Մ. Հիւզ-Ֆուլֆորտ, Թ. Ճերնիգան, Մ. Սետտոն, Ս. Կուտիերրես եւ Ճէյմս Պաղեան]] |
[[Պատկեր:STS-40 crew.jpg|մինի|ձախից|[[Պատկեր:Sts-40-patch.png|20px|«Քոլումպիա» (STS-40)]] «Քոլումպիա» (STS-40),<br />(ձախէն-աջ՝) Է, Կեֆֆնի, Պ. Օ' Քոննոր, Մ. Հիւզ-Ֆուլֆորտ, Թ. Ճերնիգան, Մ. Սետտոն, Ս. Կուտիերրես եւ Ճէյմս Պաղեան]] |
||
Թռիչք՝ |
Թռիչք՝ [[5 Յունիս]], [[1991]] թուականին 13։24։51 UTC<br /> |
||
Վայրէջք՝ |
Վայրէջք՝ [[14 Յունիս]], [[1991]] թուականին 15։39։11 UTC |
||
:::'''Անձնակազմ''' |
:::'''Անձնակազմ''' |
20:24, 27 Ապրիլ 2016-ի տարբերակ
Կաղապար:ԱՀ Կաղապար:Տեղեկաքարտ Անձ (արեւմտահայերէն)
Ճէյմս Ֆիլիփ Պաղեան (անգլ.՝ James Philipp Bagian, ծնած է՝ 1952, 22 Փետրուար, Ֆիլատելֆիա, Փենսիլուանիա նահանգ, ԱՄՆ), Ամերիկահայ երկրաչափ, մարզիկ, ուսանած է բժշկագիտութիւն, Հայազգին համար եղած է առաջին տիեզերագնացը։
Կենսագրութիւն
Ծագում
Ճէյմս Ֆիլիփ Պաղեանը ծնած է 1952 թուական, 22 փետրուարին՝ ԱՄՆ-ի Փենսիլուանիա նահանգի Ֆիլատելֆիա քաղաքին մէջ։ Անոր նախնիներուն ազգանունը եղած է Կունտեպաղեան, բայց ԱՄՆ-ու ներգաղթային ծառայութեան աշխատակիցները կրճատածեն եւ իրենց ազգանունը դարձած է Պաղեան[1]։
Ճէյմս Պաղեանի հօր պապը՝ Նազարեթ Կունտեպաղեանը, Միացեալ Նահանգներ գաղթած է 1913 թուականին Արաբկիրէն։ Ան մէջ ամուսնացած է ԱՄՆ-ի Մալատիա նահանգին մէջ, աւելի շուտ՝ (1908-ին), գաղթած Սաթենիկի հետ։ Ճէյմս Պաղեանի հայրը՝ Ֆիլիփը, ինչպէս նաեւ անոր եղբայրներն ու քոյրերը հարիւր տոկոսով հայ են, ծնած ԱՄՆ-ուն մէջ։ Ճէյմսի մայրը Գերմանուհի է[1]։ Հայրը նոյնպէս օդաչու եղած է։
Կրթութիւն
Հաճախած է Ֆիլատելֆիայի կեդրոնական միջնակարգ դպրոցը։ 1969-73 թուականներուն սորված է «Drexel» համալսարանին մէջ՝ ստանալով երկրաչափի դիրքը։ Ապա ուսումը շարունակած է «Thomas Jefferson» համալսարանին մէջ եւ 1977 թուականին, ստացած է բժշկական գիտութիւններու բժիշկի կոչումը։
Աշխատանքային գործունէութիւն
1974-78 թուականներուն մասնակած է բազմաթիւ մրցոյթներու, իսկ 1982 թուականին ընդգրկած է ԱՄՆ տիեզերագնացներու խումբի կազմումը։
1973 թուականին որպէս երկրաչափ աշխատանքի անցած է Պրիսդոլ քաղաքի «3Մ» գործարանին մէջ։ 1976-78 թուականներուն ԱՄՆ ռազմածովային փորձարարական կեդոնի (Մերիլենտ նահանգ) երկրաչափը եղած է։ 1978 թուականին որպէս վիրաբոյժ եւ բժիշկ, աշխատած է Լէոնիտ Ճեքսոնի անուան կեդրոնին մէջ՝ միաժամանակ ուսանելով ԱՄՆ Ռազմական ուժերու թռիչքային վիրաբուժութեան եւ ԱՄՆ Ռազմական ուժերու տիեզերական բժշկութեան դպրոցներուն մէջ։
1986 թուականին ստացած է մասնագիտական երկրաչափի դիրքը, իսկ 1987 թուականին՝ տիեզերանաւի բժիշկի վկայագրեր դիրքը։ 1980 թուականին Յուլիսին որպէս տիեզերագնաց սկսած է աշխատիլ ՆԱՍԱ-ին մէջ (Ամերիկեան ազգային տիեզերական գործակալութիւն)։
Պաղեանը ունեցած է տիեզերական բժշկութեան տիտղոսը, եղած է ՆԱՍԱ-ի Օդաչու-վիրաբոյժներու միութեան, Ամեիկացի երկրաչափ միութեան, Ալֆա եւ օմեկա Տիեզերագնացներուն եւ այլ կազմակերպութիւններու անդամ։
Թռիչք տիեզերանաւով
1989 թուականին Մարտ 13-18-ին, որպէս բժշկակենսաբանական մասնագէտ, առաջին անգամ թռիչք կատարած է ամերիկեան տիեզերանաւով։
Ան մարդկային գործութիններու, շրջակայ միջավայրի եւ տիեզերանաւի բժշկութեան վերաբերեալ բազմաթիւ աշխատութիւններու հեղինակն է։ Ճէյմսը 337 ժամ անցուցած է տիեզերքին մէջ։
Այժմ Պաղեանը կը զբաղի ասնագիտական կենսաբժշկական աշխատանքներով եւ կը ղեկավարէ «բուսակերներու առողջութեան պահպանման» ազգային կեդրոնը։
Ընտանիք
Հայ տիեզերագնացը ամուսնացած է Ամերիկացի Թանդ Բենսոնի հետ։ Անոնք ունին 4 երեխաներ։
Պարգեւներ
Իր գործունեութեան համար Պաղեանը պարգեւատրուած է ՆԱՍԱ-ի մետալով, տիեզերագնացութեան միջազգային վկայականով, տիեզերական հիւանդութիւններու բուժման ձեւերու մշակման մետալով, ինչպէս նաեւ 1989 եւ 1991 թուականներուն դէպի տիեզերք կատարած թռիչքներուն համար՝ ՆԱՍԱ-ի մրցանակներով։
«Դիսքաւերի» (STS-29)
Թռիչք՝ 13 Մարտ, 1989 թուակնին 14։57։00 UTC
Վայրէջք՝ 18 Մարտ, 1989 թուականին 14։35։51 UTC
- Անձնակազմ
- ԱՄՆ (ՆԱՍԱ)։ Մայքլ Կոուտս (2) — հրամանատար;
- ԱՄՆ (ՆԱՍԱ)։ Ճոն Պլահա (1) — օդաչու;
- ԱՄՆ (ՆԱՍԱ)։ Ճէյմս Պաղեան (1) — թռիչքի ծրագրի մասնագէտ - №1;
- ԱՄՆ (ՆԱՍԱ)։ Ճէյմս Պակլի (3) — թռիչքի ծրագրի մասնագէտ - №2;
- ԱՄՆ (ՆԱՍԱ)։ Ռոպերթ Սպինկեր (1) — թռիչքի ծրագրի մասնագէտ - №3.
STS-29 ի անձնակազմը լրիւ յանձնուած էր 61-H արշաւախումբի կազմին, բայց 1988, 17 Մարտ թուականին, ՆԱՍԱ-ն յայտարարեց անձնակազմի անդամներուն թէ՝ Աննա Ֆիշերի փոխարէն, թռիչքի ծրագրի №1 մասնագէտ նշանակուեցաւ Ճէյմս Պաղեանը։
«Քոլումպիա» (STS-40)
Թռիչք՝ 5 Յունիս, 1991 թուականին 13։24։51 UTC
Վայրէջք՝ 14 Յունիս, 1991 թուականին 15։39։11 UTC
- Անձնակազմ
- ԱՄՆ (ՆԱՍԱ)։ Պրայըն Օ' Քոննըր (2) — հրամանատար;
- ԱՄՆ (ՆԱՍԱ)։ Սիտնի Կուտիերրես (1) — օդաչու;
- ԱՄՆ (ՆԱՍԱ)։ Ճէյմս Պաղեան (2) — թռիչքի ծրագրի մասնագէտ - №1;
- ԱՄՆ (ՆԱՍԱ)։ Թամարա Ճերնիգան (1) — թռիչքի ծրագրի մասնագէտ - №2;
- ԱՄՆ (ՆԱՍԱ)։ Մարկարեդ Սետտոն (2) — թռիչքի ծրագրի մասնագէտ - №3;
- ԱՄՆ (ՆԱՍԱ)։ Էնտրիւ Կեֆֆնի (1) — օգտակար բեռնվածության մասնագէտ - №1;
- ԱՄՆ (ՆԱՍԱ)։ Միլլի Հիւզ-Ֆուլֆորտ (1) — օգտակար բեռնվածության մասնագէտ - №2;
Ծանօթագրութիւններ
- ↑ 1,0 1,1 Ջեյմս Բաղյան. «Երջանիկ եմ, որ տիեզերք թռած առաջին հայն եմ» (Արծվի Բախչինյանի հարցազրույցը տիեզերագնացի հետ)
Արտաքին յղումներ
- Ջեյմս Բաղյանի կենսագրությունը (անգլերէն)
- ՆԱՍԱ-ի պաշտոնական կայք. կենսագրություն (անգլերէն)
Կատեգորիա:1952 ծնունդներ
Կատեգորիա:Ամերիկացի տիեզերագնացներ
Կատեգորիա:Փետրվարի 22 ծնունդներ
Կատեգորիա:Ամերիկահայ բժիշկներ
Կատեգորիա:Ամերիկահայ մարզիկներ
Կատեգորիա:Ամերիկահայ գիտնականներ
Կատեգորիա:Բժշկական գիտությունների դոկտորներ