«Բնածուխ» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն

Դիտել պատմությունը

← Նախորդ խմբագրում Յաջորդ խմբագրում →

Content deleted Content added

ՏեսողականԵլատեքստ

Գծային

13:05, 20 Յուլիս 2021-ի տարբերակ

Պատկեր:Element 6.webm

Ածխածին

Ածխածին (լատ.՝ Carboneum), քիմիական նշանը՝ C, կարգային թիւն է 6, հիւլէական զանգուածը՝ 12.011^[1]։

Պատմական տեղեկութիւններ

Ածխածինը յայտնի է հեռաւոր անցեալէն։ Փայտածուխն օգտագործուած է հանքերէն մետաղները վերականգնելու համար, իսկ ադամանդը՝ իբրեւ թանկագին քար։ 1789 թուականին ֆրանսացի քիմիագէտ Անթուան Լորան Լաւուազիէն հետեւութիւն կատարեց ածխածնի տարրային յատկութիւններու մասին։

Բնագիտական յատկութիւներ

Ածխածինի երկու տարբեր դրսեորումները

Ածուխ

Ադամանդ

Ածխածինը չի լուծուիր օրկանական եւ անօրկանական լուծիչներուն մէջ, կը լուծուի մետաղներուն մէջ (երկաթ, կոբաղդ եւ այլն)։ 1 մթնոլորտ ճնշման տակ (օդի բացակայութեամբ) կը ցնդի մօտ 3500 °C ջերմաստիճանին։ Կը հալի 3800±200 °C-ին 125 հազար մթնոլորտ ճնշումի տակ (հաշուած է տեսականօրէն)։

Քիմիական Յատկութիւններ

Բնական ածխածինը բաղկացած է երկու կայուն զուգաթիւէ isotope՝ ¹²C (բնութեան մեջ հանդիպող զանգուածի 98.892%-ը) եւ ¹³C (զանգուածին 1.108%-ը)։ Արհեստական եղանակով ¹⁰C, ¹¹C, ¹⁴C, ¹⁵C եւ ¹⁶C ռատիոաշխուժ զուգաթիւները կը ստացուին։

A խումբի տարր է։ Հիւլէիի հիմնական վիճակի արտաքին ելեկտրոնային մակերեւոյթի դասաւորում է 2s²p²։ Օքսիտացման կարեւորագոյն աստիճաններն են +2, +4, -4, հաւասարակշռութիւնները՝ 4 եւ 2։ Ածխածնի չեզոք հիւլէին շառաւիղը 0.077 նմ է։ C⁴⁺ իոնի շառաւիղը՝ 0.029 նմ (համակերպող թիւը 4), 0.030 նմ (համակերպող թիւը 6)։

Ածխածինով Տարիքի Որոշում

Ածխածինով տարիքի որոշման եղանակը (անգլերէն՝ Carbon-14 dating) կը կիրառուի կենսաբանական ծագում ունեցող առարկաներով եւ նիւթերով. տարիքը ատոնց մէջ, ածխածինի կայուն զուգաթիւներու համեմատ ¹⁴C՝ իզոտոպի պարունակութիւնը չափելու միջոցաւ: Այս եղանակը 1946 թուականին առաջարկած է Ուիլիըրտ Ֆրէնք Լիպին (անգլերէն՝ Williard Frank Libby):

Ծանօթագրութիւններ

↑ «Physical Measurement Laboratory: Atomic Weights and Isotopic Compositions for All Elements» (անգլերեն)

[1] «Physical Measurement Laboratory: Atomic Weights and Isotopic Compositions for All Elements» (անգլերեն)

[1]

23:49, 20 Փետրուար 2020-ի տարբերակ խմբագրել Afarchant (քննարկել \| Ներդրումներ) 1 edit Չ →‎Պատմական տեղեկութիւններ Պիտակ: տեսողական խմբագրում ← Նախորդ խմբագրում		13:05, 20 Յուլիս 2021-ի տարբերակ խմբագրել Յետարկել Shihab1729 (քննարկել \| Ներդրումներ) 5 edits video added #WPWP #WPWPBN Պիտակ: Reverted տեսողական խմբագրում Յաջորդ խմբագրում →
Տող 1.		Տող 1.
			[[Պատկեր:Element 6.webm\|մինի\|Ածխածին]]
	'''Ածխածին''' ({{lang-la\|Carboneum}}), քիմիական նշանը՝ <big>'''C'''</big>, կարգային թիւն է 6, հիւլէական զանգուածը՝ 12.011<ref>{{citeweb\|url=http://physics.nist.gov/cgi-bin/Compositions/stand_alone.pl\|title=Physical Measurement Laboratory: Atomic Weights and Isotopic Compositions for All Elements\|language=en}}</ref>։		'''Ածխածին''' ({{lang-la\|Carboneum}}), քիմիական նշանը՝ <big>'''C'''</big>, կարգային թիւն է 6, հիւլէական զանգուածը՝ 12.011<ref>{{citeweb\|url=http://physics.nist.gov/cgi-bin/Compositions/stand_alone.pl\|title=Physical Measurement Laboratory: Atomic Weights and Isotopic Compositions for All Elements\|language=en}}</ref>։