«Մոլեռանդութիւն» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն

Content deleted Content added
Չ →‎Ծանօթագրութիւններ: clean up, replaced: [[Կատեգորիա: → [[Ստորոգութիւն: (4) using AWB
No edit summary
Տող 1. Տող 1.
'''Մոլեռանդութիւն''' (յունարէն.՝ Φανατισμός, լատիներէն՝ fanatismus — լատիներէն՝ fanaticus-էն, [[Մոլեռանդ|«մոլեռանդ»]] — լատիներէն՝ fanum-էն [[Տաճար|«տաճար»]]<ref>Օտար լեզուներու բառարան, 18-րդ հրատ., — Մ։ Русский язык, 1989. — էջ՝ 531</ref>) կոյր, համոզումի ծայրայեղութիւն, յատկապէս կրօնա-փիլիսոփայական շրջանին, ազգային եւ քաղաքական ոլորտներու մէջ. ծայրայեղութեան հասած կապուածութիւն որոշ գաղափարներու, հաւատալիքներու կամ տեսակէտներու, սովորաբար կը համադրուին օտար հայեացքներու եւ համոզմունքներու անհանդուրժողականութեան հետ։ [[Ինքնաքննադատութիւն|Սեփական համոզմունքներու ընկալման]] [[Քննադատական մտածելակերպ|քննադատութեան]] բացակայութիւն։ Մոլեռանդ՝ մոլեռանդ մարդ (ուղիղ եւ փոխաբերական իմաստներով)։
'''Մոլեռանդութիւն''' (յունարէն.՝ Φανατισμός, լատիներէն՝ fanatismus — լատիներէն՝ fanaticus-էն, [[Մոլեռանդ|«մոլեռանդ»]] — լատիներէն՝ fanum-էն [[Տաճար|«տաճար»]]<ref>Օտար լեզուներու բառարան, 18-րդ հրատ., — Մ։ Русский язык, 1989. — էջ՝ 531</ref>) կոյր, համոզումի ծայրայեղութիւն, յատկապէս կրօնա-փիլիսոփայական շրջանին, ազգային եւ քաղաքական ոլորտներու մէջ. ծայրայեղութեան հասած կապուածութիւն որոշ գաղափարներու, հաւատալիքներու կամ տեսակէտներու, սովորաբար կը համադրուին օտար հայեացքներու եւ համոզումներու անհանդուրժողականութեան հետ։ Անձնական համոզումներու ընկալման քննադատութեան բացակայութիւն։ Մոլեռանդ մարդ (ուղիղ եւ փոխաբերական իմաստներով)։


== Մոլեռանդութեան Ընկալումները==
== Մոլեռանդութեան Ընկալումները==
Մոլեռանդութիւնը, ինչպէս յուզական արտայայտութիւն, կը բնութագրուի չափէն դուրս մղումով, ոգեւորութեամբ, մոլեգնութեամբ, իր (աւելի յաճախ ծայրահեղ կրօնական կամ քաղաքական) համոզմունքներու կոյր հաւատքով, սեփական պաշտամունքի եւ իր հետեւորդներու, «յանձինս իրեն», առաւելութեամբ եւ բացառիկութեամբ։
Մոլեռանդութիւնը, ինչպէս յուզական արտայայտութիւնը, կը բնութագրուի չափէն դուրս մղումով, ոգեւորութեամբ, մոլեգնութեամբ, իր (աւելի յաճախ ծայրահեղ կրօնական կամ քաղաքական) համոզումներու կոյր հաւատքով, անձնական պաշտամունքի եւ իր հետեւորդներուն, «յանձինս իրեն», առաւելութեամբ եւ բացառիկութեամբ։

[[Պատկեր:Ֆանատիզմ.jpg|thumb|300px|right|Կրօնական մոլեռանդութեան դրսեւորում [[Աղանդաւորութիւն|աղանդաւորական]]ներու մօտ]]


Ըստ ամերիկացի փիլիսոփայ [[Ճորճ Սանթայանա]]յի՝ «Մոլեռանդութեան էութիւնը կը կայանայ ջանքերու կրկնապատկման մէջ, երբ մոռցուած է նպատակը»<ref>Santayana, George. Life of Reason: Reason in Common Sense. (New York: Charles Scribner’s Sons)</ref>. ըստ [[Ուինսթըն Չըրչիլ]]ի՝ «Մոլեռանդը ան է, որ ի վիճակի չէ փոխել իր որոշումը եւ երբեք չի փոխեր թեման»։ Այս երկու բնորոշումներն ալ կը նախատեսեն ծայրայեղ խիստ պահանջներու ներկայացման եւ անհանդուրժողականութիւն որեւէ շեղումներու հանդէպ։
Ըստ ամերիկացի փիլիսոփայ [[Ճորճ Սանթայանա]]յի՝ «Մոլեռանդութեան էութիւնը կը կայանայ ջանքերու կրկնապատկման մէջ, երբ մոռցուած է նպատակը»<ref>Santayana, George. Life of Reason: Reason in Common Sense. (New York: Charles Scribner’s Sons)</ref>. ըստ [[Ուինսթըն Չըրչիլ]]ի՝ «Մոլեռանդը ան է, որ ի վիճակի չէ փոխել իր որոշումը եւ երբեք չի փոխեր թեման»։ Այս երկու բնորոշումներն ալ կը նախատեսեն ծայրայեղ խիստ պահանջներու ներկայացման եւ անհանդուրժողականութիւն որեւէ շեղումներու հանդէպ։


''Մոլեռանդի'' եւ ''երկրպագուի'' տարբերությունը այն է, որ մոլեռանդի վարքը կը դիտարկուի որպէս ընդունուած ընկերային վիճակներու խախտում այն պարագային, երբ երկրպագուն այդ վիճակները չի խախտեր (չնայած որ վարքը կարելի է տարօրինակ թուիլ)<ref>{{cite journal|last=Thorne|first=Scott|last2=Bruner|first2=Gordon C.|title=An exploratory investigation of the characteristics of consumer fanaticism|url=http://www.emeraldinsight.com/Insight/ViewContentServlet?Filename=Published/EmeraldFullTextArticle/Articles/2160090104.html|journal=Qualitative Market Research: An International Journal|publication-date=2006|volume=9|issue=1|pages=51-72|doi=10.1108/13522750610640558|issn=1352-2752}}</ref>։ Երկրպագուները եւ մոլեռանդները կը միաւորէ իրենց կլանող ցանկութիւնը, սէրը այս կամ գործունէութեան ոլորտի, զբաղմունի, հակուածութեան, մարդու նկատմամբ։
''Մոլեռանդին'' եւ ''երկրպագուին'' տարբերութիւնը այն է, որ մոլեռանդին վարքը կը դիտարկուի որպէս ընդունուած ընկերային վիճակներու խախտում այն պարագային, երբ երկրպագուն այդ վիճակները չի խախտեր (հակառակ անոր, որ վարքը կարելի է տարօրինակ թուիլ)<ref>{{cite journal|last=Thorne|first=Scott|last2=Bruner|first2=Gordon C.|title=An exploratory investigation of the characteristics of consumer fanaticism|url=http://www.emeraldinsight.com/Insight/ViewContentServlet?Filename=Published/EmeraldFullTextArticle/Articles/2160090104.html|journal=Qualitative Market Research: An International Journal|publication-date=2006|volume=9|issue=1|pages=51-72|doi=10.1108/13522750610640558|issn=1352-2752}}</ref>։ Երկրպագուները եւ մոլեռանդները կը միաւորէ զիրենք կլանող ցանկութիւնը, սէրը այս կամ այն գործունէութեան ոլորտին, զբաղումին, հակուածութեան, ինչպէս նաեւ մարդու նկատմամբ։


Այսպէս կոչուած ''տարօրինակ մարդիկ'' ''մոլեռանդներէն'' կը տարբերին գաղափարներով, որոնք իրենք կը դաւանեն եւ զբաղմուններով, որոնցմով իրենք կը զբաղին, սովորաբար անվնաս են, բայց խիստ կը տարբերին համընդհանուր պատկերացումներէն կամ շրջապատող մարդոց կենսակերպի սովորական պահուածքէն։ Իսկ այն ինչ կը վերաբերի ''մոլեռանդներուն'', ապա իրենց երկրպագութեան առարկան կամ հետաքրքրութիւնները իրենք իրենցմով կրնան դիտարկուիլ որպէս «բնական», եւ միայն մոլեռանդութեան աստիճանը շրջապատողներուն կը թուի չափէն աւելի կամ «անբնական»։
Այսպէս կոչուած ''տարօրինակ մարդիկ'' ''մոլեռանդներէն'' կը տարբերին գաղափարներով, որոնց իրենք կը դաւանին ինչպէս նաեւ զբաղումներով, որոնցմով իրենք կը զբաղին, սովորաբար անվնաս են, բայց խիստ կը տարբերին համընդհանուր պատկերացումներէն կամ շրջապատող մարդոց կենսակերպի սովորական պահուածքէն։ Իսկ այն ինչ կը վերաբերի ''մոլեռանդներուն'', ապա իրենց երկրպագութեան առարկան կամ հետաքրքրութիւնները իրենք իրենցմով կրնան դիտարկուիլ որպէս «բնական», եւ միայն մոլեռանդութեան աստիճանը շրջապատողներուն կը թուի չափէն աւելի կամ «անբնական»։
== Մոլեռանդութեան Դասակարգում ==
== Մոլեռանդութեան Դասակարգում ==
Մոլեռանդութեան միասնական դասակարգումը կը բացակայի։ Գոյութիւն ունեցող դասակարգումներուն մէջ ալ կ'օգտագործուին համակարգման տարբեր սկզբունքներ եւ անոնցմէ իւրաքանչիւրը կը գործածուի կախուած հետազօտութեան նպատակէն։
Մոլեռանդութեան միասնական դասակարգումը կը բացակայի։ Գոյութիւն ունեցող դասակարգումներուն մէջ ալ կ'օգտագործուին համակարգման տարբեր սկզբունքներ եւ անոնցմէ իւրաքանչիւրը կը գործածուի հետազօտութեան նպատակէն մեկնելով։

== Գրականութիւն ==
* Беляев, И. А. [http://elibrary.ru/item.asp?id=17273689 Религиозный фанатизм как иллюзорная компенсация недостаточности духовно-душевных составляющих целостного мироотношения] / И. А. Беляев // Вестник Челябинской государственной академии культуры и искусств. — 2011. — № 4 (28).— С. 68-71.
* [http://yro.narod.ru/bibliotheca/Berdiaev.htm Бердяев Н. А. О фанатизме, ортодоксии и истине/ «Человек», № 9, 1997 г.]
* [http://ec-dejavu.ru/f-2/Fanaticism.html В. Ким. Некоторые аспекты формирования фанатизма: на примере религий // Международный сборник научных трудов. Вып 10 / ВолгГТУ. — Волгоград, 2006, с. 29-35]
* [http://yro.narod.ru/bibliotheca/Religioved/fanatizm/fanatizm.htm Священник Георгий (Чистяков). Философские и психологические основы фанатизма]
* [http://evolkov.iatp.ru/rpec/books/True_Believer/index.html Хоффер Э. Истинно верующий: Мысли о природе массовых движений]


== Ծանօթագրութիւններ ==
== Ծանօթագրութիւններ ==

17:33, 15 Նոյեմբեր 2020-ի տարբերակ

Մոլեռանդութիւն (յունարէն.՝ Φανατισμός, լատիներէն՝ fanatismus — լատիներէն՝ fanaticus-էն, «մոլեռանդ» — լատիներէն՝ fanum-էն «տաճար»[1]) կոյր, համոզումի ծայրայեղութիւն, յատկապէս կրօնա-փիլիսոփայական շրջանին, ազգային եւ քաղաքական ոլորտներու մէջ. ծայրայեղութեան հասած կապուածութիւն որոշ գաղափարներու, հաւատալիքներու կամ տեսակէտներու, սովորաբար կը համադրուին օտար հայեացքներու եւ համոզումներու անհանդուրժողականութեան հետ։ Անձնական համոզումներու ընկալման քննադատութեան բացակայութիւն։ Մոլեռանդ մարդ (ուղիղ եւ փոխաբերական իմաստներով)։

Մոլեռանդութեան Ընկալումները

Մոլեռանդութիւնը, ինչպէս յուզական արտայայտութիւնը, կը բնութագրուի չափէն դուրս մղումով, ոգեւորութեամբ, մոլեգնութեամբ, իր (աւելի յաճախ ծայրահեղ կրօնական կամ քաղաքական) համոզումներու կոյր հաւատքով, անձնական պաշտամունքի եւ իր հետեւորդներուն, «յանձինս իրեն», առաւելութեամբ եւ բացառիկութեամբ։

Ըստ ամերիկացի փիլիսոփայ Ճորճ Սանթայանայի՝ «Մոլեռանդութեան էութիւնը կը կայանայ ջանքերու կրկնապատկման մէջ, երբ մոռցուած է նպատակը»[2]. ըստ Ուինսթըն Չըրչիլի՝ «Մոլեռանդը ան է, որ ի վիճակի չէ փոխել իր որոշումը եւ երբեք չի փոխեր թեման»։ Այս երկու բնորոշումներն ալ կը նախատեսեն ծայրայեղ խիստ պահանջներու ներկայացման եւ անհանդուրժողականութիւն որեւէ շեղումներու հանդէպ։

Մոլեռանդին եւ երկրպագուին տարբերութիւնը այն է, որ մոլեռանդին վարքը կը դիտարկուի որպէս ընդունուած ընկերային վիճակներու խախտում այն պարագային, երբ երկրպագուն այդ վիճակները չի խախտեր (հակառակ անոր, որ վարքը կարելի է տարօրինակ թուիլ)[3]։ Երկրպագուները եւ մոլեռանդները կը միաւորէ զիրենք կլանող ցանկութիւնը, սէրը այս կամ այն գործունէութեան ոլորտին, զբաղումին, հակուածութեան, ինչպէս նաեւ մարդու նկատմամբ։

Այսպէս կոչուած տարօրինակ մարդիկ մոլեռանդներէն կը տարբերին գաղափարներով, որոնց իրենք կը դաւանին ինչպէս նաեւ զբաղումներով, որոնցմով իրենք կը զբաղին, սովորաբար անվնաս են, բայց խիստ կը տարբերին համընդհանուր պատկերացումներէն կամ շրջապատող մարդոց կենսակերպի սովորական պահուածքէն։ Իսկ այն ինչ կը վերաբերի մոլեռանդներուն, ապա իրենց երկրպագութեան առարկան կամ հետաքրքրութիւնները իրենք իրենցմով կրնան դիտարկուիլ որպէս «բնական», եւ միայն մոլեռանդութեան աստիճանը շրջապատողներուն կը թուի չափէն աւելի կամ «անբնական»։

Մոլեռանդութեան Դասակարգում

Մոլեռանդութեան միասնական դասակարգումը կը բացակայի։ Գոյութիւն ունեցող դասակարգումներուն մէջ ալ կ'օգտագործուին համակարգման տարբեր սկզբունքներ եւ անոնցմէ իւրաքանչիւրը կը գործածուի հետազօտութեան նպատակէն մեկնելով։

Ծանօթագրութիւններ

  1. Օտար լեզուներու բառարան, 18-րդ հրատ., — Մ։ Русский язык, 1989. — էջ՝ 531
  2. Santayana, George. Life of Reason: Reason in Common Sense. (New York: Charles Scribner’s Sons)
  3. Thorne Scott, Bruner Gordon C. (2006)։ «An exploratory investigation of the characteristics of consumer fanaticism»։ Qualitative Market Research: An International Journal 9 (1): 51–72։ ISSN 1352-2752։ doi:10.1108/13522750610640558