«Հայոց Ձոր» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն
Չ →Ծանօթագրութիւններ: replaced: [[Կատեգորիա: → [[Ստորոգութիւն: (2) using AWB |
No edit summary |
||
Տող 1. | Տող 1. | ||
'''Երուանդունիք''' (նաեւ՝ '''Հայոց Ձոր'''), գաւառ [[Մեծ Հայք]]ի [[Վասպուրական]] նահանգի կազմին մէջ, [[Վանայ լիճ]]էն հարաւ-արեւելք, Հայոց ձոր (այժմ՝ Խոշաբ) գետի ընդարձակ |
'''Երուանդունիք''' (նաեւ՝ '''Հայոց Ձոր'''), գաւառ [[Մեծ Հայք]]ի [[Վասպուրական]] նահանգի կազմին մէջ, [[Վանայ լիճ]]էն հարաւ-արեւելք, Հայոց ձոր (այժմ՝ Խոշաբ) գետի ընդարձակ հովիտէն ներս<ref name="Կարապետյան">{{Գիրք:Կարապետյան:Հայոց Ձոր}}</ref>։ |
||
== Աշխարհագրութիւն == |
== Աշխարհագրութիւն == |
||
Վանայ լիճին |
Վանայ լիճին հարաւ-արեւելեան եզերքէն կը տարածուի մինչեւ [[Հայկական Տաւրոս]]ի լեռնաշղթան։ Հիմնականօրէն կը համապատասխանէ հին Երուանդունիք գաւառին։ Հիւսիսէն սահմանակից էր՝ Տոսպ, հարաւ-արեւելքէն՝ [[Ռշտունիք]], արեւելէն՝ Կուղանովիտ գաւառներուն։ Կլիման բարեխառն է, հողը՝ արգաւանդ։ Հարուստ է յատկապէս հացահատիկով։ |
||
== Պատմութիւն == |
== Պատմութիւն == |
||
Անունը ծագած է [[Երուանդունիներ|Երուանդունի]] արքայատոհմի անունէն։ Երուանդունիները սկզբնապէս Ք․Ա․ |
Անունը ծագած է [[Երուանդունիներ|Երուանդունի]] արքայատոհմի անունէն։ Երուանդունիները սկզբնապէս Ք․Ա․ 6-4 դարեր Երուանդունիքի մէջ եւ յարակից շրջաններուն մէջ ծաւալած են իրենց քաղաքական գործունէութիւնը։ |
||
Երուանդունիքի մէջ կը գտնուէր Հայք ամրոցը, որուն անունը կապուած է առաւելապէս [[Հայկ Նահապետ|Հայկ նահապետ]]ի հետ։ |
Երուանդունիքի մէջ կը գտնուէր Հայք ամրոցը, որուն անունը կապուած է առաւելապէս [[Հայկ Նահապետ|Հայկ նահապետ]]ի<nowiki/>ն հետ։ Հոս ըստ [[Մովսէս Խորենացի]]ի, Հայկը սպաննած է Տիտանեան [[Բելը]]։ |
||
Ըստ աւանդական պատմութեան, Հայոց |
Ըստ աւանդական պատմութեան, Հայոց ձորին մէջ տեղի ունեցած է հայոց նախահայր [[Հայկ Նահապետ|Հայկին]] յաղթական ճակատամարտը աշուրա-բաբելական աշխարհակալ Բելին դէմ։ Ճակատամարտին տեղը Հայկ կառուցած է Հայք կամ Հայկաբերդ դաստակերտը, որուն անունով այնուհետեւ գաւառը կոչուած է Հայոց ձոր։ Միջին դարերուն մտած է [[Վասպուրական]]ի իշխանութեան, ապա՝ թագաւորութեան մէջ։ Մինչեւ Ժթ. դարու վերջը գաւառը եղած է գրեթէ միատարր՝ հայաբնակ։ Քիւրտական ցեղերը հոն հաստատուած են յատկապէս [[1896]]-ի հայկական կոտորածներէն ետք։ Հայոց ձորի հայերը բնաջնջուած են, իսկ փրկուածները տեղահանուած են [[1915]]-ին՝ [[Հայոց Ցեղասպանութիւն|Մեծ Եղեռնի]] ատեն։ |
||
== Տե՛ս նաեւ == |
== Տե՛ս նաեւ == |
||
Տող 16. | Տող 16. | ||
== Գրականութիւն == |
== Գրականութիւն == |
||
* Թ.Խ. |
* Թ.Խ. Յակոբեան (1981). Հայաստանի պատմական աշխարհագրութիւն. Երեւան։ «Միտք»։ |
||
== Արտաքին յղումներ == |
== Արտաքին յղումներ == |
14:23, 3 Սեպտեմբեր 2020-ի տարբերակ
Երուանդունիք (նաեւ՝ Հայոց Ձոր), գաւառ Մեծ Հայքի Վասպուրական նահանգի կազմին մէջ, Վանայ լիճէն հարաւ-արեւելք, Հայոց ձոր (այժմ՝ Խոշաբ) գետի ընդարձակ հովիտէն ներս[1]։
Աշխարհագրութիւն
Վանայ լիճին հարաւ-արեւելեան եզերքէն կը տարածուի մինչեւ Հայկական Տաւրոսի լեռնաշղթան։ Հիմնականօրէն կը համապատասխանէ հին Երուանդունիք գաւառին։ Հիւսիսէն սահմանակից էր՝ Տոսպ, հարաւ-արեւելքէն՝ Ռշտունիք, արեւելէն՝ Կուղանովիտ գաւառներուն։ Կլիման բարեխառն է, հողը՝ արգաւանդ։ Հարուստ է յատկապէս հացահատիկով։
Պատմութիւն
Անունը ծագած է Երուանդունի արքայատոհմի անունէն։ Երուանդունիները սկզբնապէս Ք․Ա․ 6-4 դարեր Երուանդունիքի մէջ եւ յարակից շրջաններուն մէջ ծաւալած են իրենց քաղաքական գործունէութիւնը։
Երուանդունիքի մէջ կը գտնուէր Հայք ամրոցը, որուն անունը կապուած է առաւելապէս Հայկ նահապետին հետ։ Հոս ըստ Մովսէս Խորենացիի, Հայկը սպաննած է Տիտանեան Բելը։
Ըստ աւանդական պատմութեան, Հայոց ձորին մէջ տեղի ունեցած է հայոց նախահայր Հայկին յաղթական ճակատամարտը աշուրա-բաբելական աշխարհակալ Բելին դէմ։ Ճակատամարտին տեղը Հայկ կառուցած է Հայք կամ Հայկաբերդ դաստակերտը, որուն անունով այնուհետեւ գաւառը կոչուած է Հայոց ձոր։ Միջին դարերուն մտած է Վասպուրականի իշխանութեան, ապա՝ թագաւորութեան մէջ։ Մինչեւ Ժթ. դարու վերջը գաւառը եղած է գրեթէ միատարր՝ հայաբնակ։ Քիւրտական ցեղերը հոն հաստատուած են յատկապէս 1896-ի հայկական կոտորածներէն ետք։ Հայոց ձորի հայերը բնաջնջուած են, իսկ փրկուածները տեղահանուած են 1915-ին՝ Մեծ Եղեռնի ատեն։
Տե՛ս նաեւ
Գրականութիւն
- Թ.Խ. Յակոբեան (1981). Հայաստանի պատմական աշխարհագրութիւն. Երեւան։ «Միտք»։