«Բնածուխ» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն
No edit summary |
|||
| Տող 2. | Տող 2. | ||
== Պատմական տեղեկութիւններ == |
== Պատմական տեղեկութիւններ == |
||
Ածխածինը յայտնի է |
Ածխածինը յայտնի է հեռաւոր անցեալէն։ Փայտածուխն օգտագործուած է հանքերէն մետաղները վերականգնելու համար, իսկ ադամանդը՝ իբրեւ թանկագին քար։ [[1789 թուական]]ին [[ֆրանսա]]ցի քիմիագէտ [[Անթուան Լորան Լաւուազիէ]]ն հետեւութիւն կատարեց ածխածնի տարրային յատկութիւններու մասին։ |
||
== Բնագիտական յատկութիւներ == |
== Բնագիտական յատկութիւներ == |
||
| Տող 21. | Տող 21. | ||
== Քիմիական Յատկութիւններ == |
== Քիմիական Յատկութիւններ == |
||
Բնական ածխածինը բաղկացած է երկու կայուն զուգաթիւէ ''isotope''՝ <sup>12</sup>C (բնութեան մեջ հանդիպող զանգուածի 98.892%-ը) եւ ¹³C (զանգուածին 1.108%-ը)։ Արհեստական եղանակով <sup>10</sup>C, <sup>11</sup>C, <sup>14</sup>C, <sup>15</sup>C |
Բնական ածխածինը բաղկացած է երկու կայուն զուգաթիւէ ''isotope''՝ <sup>12</sup>C (բնութեան մեջ հանդիպող զանգուածի 98.892%-ը) եւ ¹³C (զանգուածին 1.108%-ը)։ Արհեստական եղանակով <sup>10</sup>C, <sup>11</sup>C, <sup>14</sup>C, <sup>15</sup>C եւ <sup>16</sup>C ռատիոաշխուժ զուգաթիւները կը ստացուին։ |
||
A խումբի տարր է։ [[Հիւլէ]]<nowiki/>իի հիմնական վիճակի արտաքին ելեկտրոնային մակերեւոյթի դասաւորում է 2s²p²։ Օքսիտացման կարեւորագոյն աստիճաններն են +2, +4, -4, հաւասարակշռութիւնները՝ 4 եւ 2։ Ածխածնի չեզոք հիւլէին շառաւիղը 0.077 նմ է։ C<sup>4+</sup> իոնի շառաւիղը՝ 0.029 նմ (համակերպող թիւը 4), 0.030 նմ (համակերպող թիւը 6)։ |
A խումբի տարր է։ [[Հիւլէ]]<nowiki/>իի հիմնական վիճակի արտաքին ելեկտրոնային մակերեւոյթի դասաւորում է 2s²p²։ Օքսիտացման կարեւորագոյն աստիճաններն են +2, +4, -4, հաւասարակշռութիւնները՝ 4 եւ 2։ Ածխածնի չեզոք հիւլէին շառաւիղը 0.077 նմ է։ C<sup>4+</sup> իոնի շառաւիղը՝ 0.029 նմ (համակերպող թիւը 4), 0.030 նմ (համակերպող թիւը 6)։ |
||
==== Ածխածինով Տարիքի Որոշում ==== |
==== Ածխածինով Տարիքի Որոշում ==== |
||
Ածխածինով տարիքի որոշման եղանակը ({{lang-en|Carbon-14 dating}}) կը կիրառուի կենսաբանական ծագում ունեցող առարկաներով եւ նիւթերով. տարիքը ատոնց մէջ, ածխածինի կայուն զուգաթիւներու համեմատ <sup>14</sup>C՝ իզոտոպի պարունակութիւնը չափելու միջոցաւ: Այս եղանակը [[1946 թուական]]ին առաջարկած է Ուիլիըրտ Ֆրէնք Լիպին ({{lang-en| |
Ածխածինով տարիքի որոշման եղանակը ({{lang-en|Carbon-14 dating}}) կը կիրառուի կենսաբանական ծագում ունեցող առարկաներով եւ նիւթերով. տարիքը ատոնց մէջ, ածխածինի կայուն զուգաթիւներու համեմատ <sup>14</sup>C՝ իզոտոպի պարունակութիւնը չափելու միջոցաւ: Այս եղանակը [[1946 թուական]]ին առաջարկած է Ուիլիըրտ Ֆրէնք Լիպին ({{lang-en|Williard Frank Libby}}): |
||
== Ծանօթագրութիւններ == |
== Ծանօթագրութիւններ == |
||
23:49, 20 Փետրուար 2020-ի տարբերակ
Ածխածին (լատ.՝ Carboneum), քիմիական նշանը՝ C, կարգային թիւն է 6, հիւլէական զանգուածը՝ 12.011[1]։
Պատմական տեղեկութիւններ
Ածխածինը յայտնի է հեռաւոր անցեալէն։ Փայտածուխն օգտագործուած է հանքերէն մետաղները վերականգնելու համար, իսկ ադամանդը՝ իբրեւ թանկագին քար։ 1789 թուականին ֆրանսացի քիմիագէտ Անթուան Լորան Լաւուազիէն հետեւութիւն կատարեց ածխածնի տարրային յատկութիւններու մասին։
Բնագիտական յատկութիւներ
Ածխածինը չի լուծուիր օրկանական եւ անօրկանական լուծիչներուն մէջ, կը լուծուի մետաղներուն մէջ (երկաթ, կոբաղդ եւ այլն)։ 1 մթնոլորտ ճնշման տակ (օդի բացակայութեամբ) կը ցնդի մօտ 3500 °C ջերմաստիճանին։ Կը հալի 3800±200 °C-ին 125 հազար մթնոլորտ ճնշումի տակ (հաշուած է տեսականօրէն)։
Քիմիական Յատկութիւններ
Բնական ածխածինը բաղկացած է երկու կայուն զուգաթիւէ isotope՝ 12C (բնութեան մեջ հանդիպող զանգուածի 98.892%-ը) եւ ¹³C (զանգուածին 1.108%-ը)։ Արհեստական եղանակով 10C, 11C, 14C, 15C եւ 16C ռատիոաշխուժ զուգաթիւները կը ստացուին։
A խումբի տարր է։ Հիւլէիի հիմնական վիճակի արտաքին ելեկտրոնային մակերեւոյթի դասաւորում է 2s²p²։ Օքսիտացման կարեւորագոյն աստիճաններն են +2, +4, -4, հաւասարակշռութիւնները՝ 4 եւ 2։ Ածխածնի չեզոք հիւլէին շառաւիղը 0.077 նմ է։ C4+ իոնի շառաւիղը՝ 0.029 նմ (համակերպող թիւը 4), 0.030 նմ (համակերպող թիւը 6)։
Ածխածինով Տարիքի Որոշում
Ածխածինով տարիքի որոշման եղանակը (անգլերէն՝ Carbon-14 dating) կը կիրառուի կենսաբանական ծագում ունեցող առարկաներով եւ նիւթերով. տարիքը ատոնց մէջ, ածխածինի կայուն զուգաթիւներու համեմատ 14C՝ իզոտոպի պարունակութիւնը չափելու միջոցաւ: Այս եղանակը 1946 թուականին առաջարկած է Ուիլիըրտ Ֆրէնք Լիպին (անգլերէն՝ Williard Frank Libby):
Ծանօթագրութիւններ
| ||||||
