«Անթոնին Տվորժաք» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն

Խմբագրել յղումները
Դիտել պատմությունը
← Նախորդ խմբագրումՅաջորդ խմբագրում →
Content deleted Content added
ՏեսողականԵլատեքստ
No edit summary
No edit summary
Տող 29. Տող 29.
}}
}}


'''Անթոնին Լեոփոլտ Տվորժաք''' (չեխ.՝ Antonín Leopold Dvořák, [[8 Սեպտեմբեր]] 1841, Նելահոզևես, Քլադնոյի շրջան, Central Bohemian Region, Չեխիա - [[1 Մայիս]] 1904, Փրահա, Ավստրո-Հունգարիա), նշանավոր չեխ (բոհեմիացի) երգահան, չեխական դասական երաժշտութեան եւ ազգային սիմֆոնիայի հիմնադիրներէն մէկը։{{Sfn | Clapham | 1980 | p = 765}}
'''Անթոնին Լեոփոլտ Տվորժաք''' (չեխ.՝ Antonín Leopold Dvořák, [[8 Սեպտեմբեր]] 1841, Նելահոզևես, Քլադնոյի շրջան, Central Bohemian Region, Չեխիա - [[1 Մայիս]] 1904, Փրահա, Ավստրո-Հունգարիա), նշանավոր չեխ (բոհեմիացի) երգահան, չեխական դասական երաժշտութեան եւ ազգային սիմֆոնիայի հիմնադիրներէն մէկը{{Sfn | Clapham | 1980 | p = 765}}:


== Կենսագրութիւն ==
== Կենսագրութիւն ==
Տող 35. Տող 35.
=== առաջին տարիները ===
=== առաջին տարիները ===
[[Պատկեր:Nelahozeves, Dvořákův dům - celek.jpg|մինի|Անթոնին Տվորժաքի ծննդավայրը, Նելահոզեւես:]]
[[Պատկեր:Nelahozeves, Dvořákův dům - celek.jpg|մինի|Անթոնին Տվորժաքի ծննդավայրը, Նելահոզեւես:]]
Տվորժաքը ծնած է Փրահայի Նելահոզեւես գիւղին մէջ, իր մեծ որդին է Ֆրանթիսէք Տվորժաքը (1814-94) որ հետաքային դարձաւ աշխարհահրչակ գծագրիչ, իսկ անոր կինը՝ Աննան ,(1820–82)<ref name=Clap66p295>Clapham 1966, p. 295; also gives further partial ascending and descending family trees</ref> կ'աշխատէր որպէս պանդոկապետ, նա մասնագիտացած էր նաեւ երաժշտութեան մէջ՝ հատկապէս կը սիրէր Զիտէր եւ պուչըր նուագել (այդ գործիքները քանոնին հին տեսակներէն են): Աննան Եոզետենեքի դստերն է՝ մատակարարը Լոպքոուիզի իշխանի{{Sfn|Hughes|1967|p=24}}: Աննան եւ Տվորժաքը ամուսացած են 17 Նոյեմբեր 1840 թուին{{Sfn | Clapham | 1979a | p = 3}}: Տվորժաքը առաջին զավակն է 14 զաուակներէն, որոնցմէ ութն մահացած են մանուկութեան ընթացքին:<ref>[[#{{harvid|Burghauser|1960}}|Burghauser 1966]], pp. 49–50.</ref>
Տվորժաքը ծնած է Փրահայի Նելահոզեւես գիւղին մէջ, իր մեծ որդին է Ֆրանթիսէք Տվորժաքը (1814-94) որ հետաքային դարձաւ աշխարհահրչակ գծագրիչ, իսկ անոր կինը՝ Աննան ,(1820–82)<ref name=Clap66p295>Clapham 1966, p. 295; also gives further partial ascending and descending family trees</ref> կ'աշխատէր որպէս պանդոկապետ, նա մասնագիտացած էր նաեւ երաժշտութեան մէջ՝ հատկապէս կը սիրէր Զիտէր եւ պուչըր նուագել (այդ գործիքները քանոնին հին տեսակներէն են): Աննան Եոզետենեքի դստերն է՝ մատակարարը Լոպքոուիզի իշխանի{{Sfn|Hughes|1967|p=24}}: Աննան եւ Տվորժաքը ամուսացած են 17 Նոյեմբեր 1840 թուին{{Sfn | Clapham | 1979a | p = 3}}: Տվորժաքը առաջին զավակն է 14 զաուակներէն, որոնցմէ ութն մահացած են մանուկութեան ընթացքին<ref>[[#{{harvid|Burghauser|1960}}|Burghauser 1966]], pp. 49–50.</ref>:
[[Պատկեր:Dvorak 1868.jpg|մինի|ձախից|Տվորժաքը 1868 թուականին]] Տվորժաքը մկրտուած է որպէս Հռոմի կաթոլիկ, իր գիւղի Ս. Անտրեու եկեղեցուոյ մէջ:
[[Պատկեր:Dvorak 1868.jpg|մինի|ձախից|Տվորժաքը 1868 թուականին]] Տվորժաքը մկրտուած է որպէս Հռոմի կաթոլիկ, իր գիւղի Ս. Անտրեու եկեղեցուոյ մէջ:
Ան երգեհոնի, դաշնամուրի եւ ջութակի դասերու հաճախեց իր գերմաներէն լեզուի պարոնին՝ Անթոն Լիհմաննին քով: Լիհմանը նաեւ սորվեցուց այդ փոքրիկին երաժշտական տեսութիւնը եւ նրան ծանօթացուց այդ թուականի ժամանակակից երաժիշտներուն եւ հեղինակներուն: Լեհմանը Զլոնիս քաղաքի եկեղեցուոյ երգտհոնահարն էր եւ երբեմն Լեհմանը Տվորժաքին թոյլ կ'ուտար որ երգեհոնային պատարագները նուագէր {{Sfn | Clapham | 1979b|p=12}}: Գերմաներէնը բարելաւելու համար ան 1856 թուին մեկնեց Քասքա Քամենիսէ քաղաք 1 տարով, եւ այնտէղ գտնուելու ընդացքին ան շարունաքեց երաժշտական դասերը Ֆրանց Հանքին քով{{Sfn | Burghauser | 1960 | p = 468}}: Միայն 16 տարեկանին Լիհմանի եւ Զտենեքի հորդորանքով Ֆրանթիզէքը իր որդուն մէկ պայմանով ցգեց երաժիշտ դառնալ՝ պայմանն հետեւեալն էր որ Տվորժաքը պէտք է աշխատի որպէս երգեհոնահար: {{Sfn|Honolka|2004|pp=14–16}}
Ան երգեհոնի, դաշնամուրի եւ ջութակի դասերու հաճախեց իր գերմաներէն լեզուի պարոնին՝ Անթոն Լիհմաննին քով: Լիհմանը նաեւ սորվեցուց այդ փոքրիկին երաժշտական տեսութիւնը եւ նրան ծանօթացուց այդ թուականի ժամանակակից երաժիշտներուն եւ հեղինակներուն: Լեհմանը Զլոնիս քաղաքի եկեղեցուոյ երգտհոնահարն էր եւ երբեմն Լեհմանը Տվորժաքին թոյլ կ'ուտար որ երգեհոնային պատարագները նուագէր {{Sfn | Clapham | 1979b|p=12}}: Գերմաներէնը բարելաւելու համար ան 1856 թուին մեկնեց Քասքա Քամենիսէ քաղաք 1 տարով, եւ այնտէղ գտնուելու ընդացքին ան շարունաքեց երաժշտական դասերը Ֆրանց Հանքին քով{{Sfn | Burghauser | 1960 | p = 468}}: Միայն 16 տարեկանին Լիհմանի եւ Զտենեքի հորդորանքով Ֆրանթիզէքը իր որդուն մէկ պայմանով ցգեց երաժիշտ դառնալ՝ պայմանն հետեւեալն էր որ Տվորժաքը պէտք է աշխատի որպէս երգեհոնահար {{Sfn|Honolka|2004|pp=14–16}}:
Փրահա վերադառնալէն ետք 1857 թուի Սեպտեմբերին Տվորժաքը ընդունուեցաւ քաղաքի երգեհոնի դպրոցը, սկսաւ երգել սորուիլ Յոզեֆ Զվոնարի հետ, տեսութիւնը Ֆրանդիզեք Բլազեքի հետ եւ երգեհոնը Եոզեֆ Ֆոսթերի հետ: Վերջինս ոչ միայն Փրահայի կոնսերվատորիայի դասախօս էր այլ նաեւ հեղինակ երգեհոնային ստեղծագործութիւններու: <ref>{{Britannica|214019|Josef Bohuslav Förster}}.</ref><ref>{{Citation | contribution-url = http://czechmusic.net/klasika/foerster_e.htm | contribution = Foerster | title = Kasika | publisher = Czech music}}.</ref><ref>Smaczny, Jan, "Foerster, Josef Bohuslav", in ''Oxford Companion to Music'', Alison Latham, Ed., Oxford University Press, 2002, pp. 468–69.</ref>
Փրահա վերադառնալէն ետք 1857 թուի Սեպտեմբերին Տվորժաքը ընդունուեցաւ քաղաքի երգեհոնի դպրոցը, սկսաւ երգել սորուիլ Յոզեֆ Զվոնարի հետ, տեսութիւնը Ֆրանդիզեք Բլազեքի հետ եւ երգեհոնը Եոզեֆ Ֆոսթերի հետ: Վերջինս ոչ միայն Փրահայի կոնսերվատորիայի դասախօս էր այլ նաեւ հեղինակ երգեհոնային ստեղծագործութիւններու <ref>{{Britannica|214019|Josef Bohuslav Förster}}.</ref><ref>{{Citation | contribution-url = http://czechmusic.net/klasika/foerster_e.htm | contribution = Foerster | title = Kasika | publisher = Czech music}}.</ref><ref>Smaczny, Jan, "Foerster, Josef Bohuslav", in ''Oxford Companion to Music'', Alison Latham, Ed., Oxford University Press, 2002, pp. 468–69.</ref>:
Տվորժաքը նաեւ լրացուցիչ դասեր սկսաւ անցնիլ Գերմաներէնը աւելի բարելաւելու համար եւ սկսաւ աշխատիլ որպես «արտակարգ» ջութակահար բազմաթիւ խբերու եւ նուագախբերու մէջ:{{Sfn|Schönzeler|1984|pp=36–38}} Տվորժաքը ավարտեց երգեհոնային դպրոցը 1859 թուականին, իր դասարանի երկրորդը ըլլալով: <ref>Smaczny 2002, p. 391</ref>Ան անհաջող կերպով դիմեց Սեն Հենրիի եկեղեցի որպէս երգեհոնահար, սակայն միեւնոյնն է, մնաց անկայուն երաժշտական ընթացքով: {{Sfn|Schönzeler|1984|p=39}}
Տվորժաքը նաեւ լրացուցիչ դասեր սկսաւ անցնիլ Գերմաներէնը աւելի բարելաւելու համար եւ սկսաւ աշխատիլ որպես «արտակարգ» ջութակահար բազմաթիւ խբերու եւ նուագախբերու մէջ{{Sfn|Schönzeler|1984|pp=36–38}}: Տվորժաքը ավարտեց երգեհոնային դպրոցը 1859 թուականին, իր դասարանի երկրորդը ըլլալով <ref>Smaczny 2002, p. 391</ref>: Ան անհաջող կերպով դիմեց Սեն Հենրիի եկեղեցի որպէս երգեհոնահար, սակայն միեւնոյնն է, մնաց անկայուն երաժշտական ընթացքով {{Sfn|Schönzeler|1984|p=39}}:


1858 թուականին ան անդամ դարձաւ Քարել Քոմզաքի անուան նուագախումբէն ներս, այդ խումբով ան ելոյթներ ունեցաւ Փրահայի ճաշարաններէն ներս պարային խնճոյքներու ժամանակ:{{Sfn | Clapham | 1979b|p=20}}{{Sfn | Clapham | 1979a | p = 5}} Տվորժաքը 1862 թուին նուագախումբէն ներս սկսաւ որպես ալտահար ներկայանալ: Նուագախումբին մէջ նուագելը իրեն օգնեց լսելու երաժշտութիւն, մասնավորապէս օպերաներ: {{Sfn | Clapham | 1979b|pp=21–22}} Նա 1863 թուականի Յուլիսին ներկայացաւ Գերմանացի յեղինակ՝ Ռիչարտ Վակների ստեղծագործութիւններու ներգոյ, ով ելոյթի ժամանակ ղեկավարեց նուագախումբը: Տվորժաքը անսահման կը հիանար Վակներով դեռ 1857 թուականէն: {{Sfn | Clapham | 1979b|p=17}} 1862 թուին Տվորժաքը սկսաւ ստեղծագործել եւ անոր առաջին ստեղծաքործութիւնը լարային քառեակի համար էր: {{Sfn| Clapham | 1979b|p=21}} իսկ 1864 թուականին Տվորժաքը համաձայնեցաւ կիսել Փրահայի Զիզաքով թաղամասէն ներս գտնուող բնակարանի վարձը հինգ այլ մարդոց հետ, այդ խումբէն էին նաեւ ջութակահար Մորիք Անգերը եւ Քարել Քեչը,որը հետագային դարձաւ երգիչ: .{{Sfn|Hughes|1967|p=35}}{{Sfn | Clapham | 1979b|p=23}} Տվորժաքը ամսական կը վաստակէր մօտ 7.50$: Անոր եկամուտը բարելաւելու համար Ժան Նեբոմուք Մայրը որ 1866 թուականին փոխարինեց Սմըթանային եւ դառձաւ գլխավոր նուագախմբի ղեկավարը, նրան հրաուիրեց դաշնամուրի դասեր տալու: Այդ դաշնամուրի դասերուն շնորհիւ էր որ ան հանդիպեցաւ իր ապագայ կնոջ հետ: Ան ի սկզբանէ սիրահարուած էր առժամեայ թատրոնէն իր աշակերտուհու եւ գործընկերոջը Ժոզեֆինա Գերմաքովային, որուն համար գրեց « Նոճու Ծառերը» երգ-շրջանը: {{Sfn|Clapham|1979b|p=23}} ինչեւէ, նա երբէք չէ վերադառձած իր սիրուն, եւ ստիպուած ամուսնացեր է ուրիշ տղու հետ:
1858 թուականին ան անդամ դարձաւ Քարել Քոմզաքի անուան նուագախումբէն ներս, այդ խումբով ան ելոյթներ ունեցաւ Փրահայի ճաշարաններէն ներս պարային խնճոյքներու ժամանակ{{Sfn | Clapham | 1979b|p=20}}{{Sfn | Clapham | 1979a | p = 5}}: Տվորժաքը 1862 թուին նուագախումբէն ներս սկսաւ որպես ալտահար ներկայանալ: Նուագախումբին մէջ նուագելը իրեն օգնեց լսելու երաժշտութիւն, մասնավորապէս օպերաներ {{Sfn | Clapham | 1979b|pp=21–22}}: Նա 1863 թուականի Յուլիսին ներկայացաւ Գերմանացի յեղինակ՝ Ռիչարտ Վակների ստեղծագործութիւններու ներգոյ, ով ելոյթի ժամանակ ղեկավարեց նուագախումբը: Տվորժաքը անսահման կը հիանար Վակներով դեռ 1857 թուականէն {{Sfn | Clapham | 1979b|p=17}}: 1862 թուին Տվորժաքը սկսաւ ստեղծագործել եւ անոր առաջին ստեղծաքործութիւնը լարային քառեակի համար էր {{Sfn| Clapham | 1979b|p=21}}: իսկ 1864 թուականին Տվորժաքը համաձայնեցաւ կիսել Փրահայի Զիզաքով թաղամասէն ներս գտնուող բնակարանի վարձը հինգ այլ մարդոց հետ, այդ խումբէն էին նաեւ ջութակահար Մորիք Անգերը եւ Քարել Քեչը,որը հետագային դարձաւ երգիչ{{Sfn|Hughes|1967|p=35}}{{Sfn | Clapham | 1979b|p=23}}: Տվորժաքը ամսական կը վաստակէր մօտ 7.50$: Անոր եկամուտը բարելաւելու համար Ժան Նեբոմուք Մայրը որ 1866 թուականին փոխարինեց Սմըթանային եւ դառձաւ գլխավոր նուագախմբի ղեկավարը, նրան հրաուիրեց դաշնամուրի դասեր տալու: Այդ դաշնամուրի դասերուն շնորհիւ էր որ ան հանդիպեցաւ իր ապագայ կնոջ հետ: Ան ի սկզբանէ սիրահարուած էր առժամեայ թատրոնէն իր աշակերտուհու եւ գործընկերոջը Ժոզեֆինա Գերմաքովային, որուն համար գրեց « Նոճու Ծառերը» երգ-շրջանը {{Sfn|Clapham|1979b|p=23}}: ինչեւէ, նա երբէք չէ վերադառձած իր սիրուն, եւ ստիպուած ամուսնացեր է ուրիշ տղու հետ:
1873 թուականին Տվորժաքը ամուսնացաւ Ժոզեֆինայի փոքր քրոջ հետ՝ Աննա Քերմաքովայի (1854–1931): Նրան ունեցան իննը երեխայ որոնցմէ երեքը մահացան մանութեան տարիներուն:
1873 թուականին Տվորժաքը ամուսնացաւ Ժոզեֆինայի փոքր քրոջ հետ՝ Աննա Քերմաքովայի (1854–1931): Նրան ունեցան իննը երեխայ որոնցմէ երեքը մահացան մանութեան տարիներուն:


Տող 169. Տող 169.
=== Այլ ստեղծագործութիւններ===
=== Այլ ստեղծագործութիւններ===
[[File:Dvořák_-_Humoresque_Op._101_No._7.ogg]]
[[File:Dvořák_-_Humoresque_Op._101_No._7.ogg]]
Այլ կարեւոր աշխարտանքներէն, որոնք նաեւ ցոյց կ'ուտան Չեխական ազգային երաժշտութիւնը, եւ ռիթմիք, եւ մեղեդային առումները, այնուամենայնիւ ամենայայտնի օրինակները երկու հատորով Սլավոնիք Պարերն են: Առաջին գիրքը, օփ. 46 (1878), ստեղծագործութեան կաղապարին մէջ արտայայտուծ է չեխերէնը:<ref>Clapham 1966, p. 137</ref> Ատոնք գրուած ենԴաշնամուրային զուգանուագի համար (մէկ դաշնամուր, չորս ձեռք), բայց Տվորժաքը այս ժողովածուն վերափոխեց նուագախումբի համար, աւարելով այն նոյն տարւայ են ընթացքին: Երկրորդ գիրքը, օփ. (նոյնպէս բնօրինակը գրուած է դաշնամուրային զուգանուագի համար չորս ձեռքով):
Այլ կարեւոր աշխարտանքներէն, որոնք նաեւ ցոյց կ'ուտան Չեխական ազգային երաժշտութիւնը, եւ ռիթմիք, եւ մեղեդային առումները, այնուամենայնիւ ամենայայտնի օրինակները երկու հատորով Սլավոնիք Պարերն են: Առաջին գիրքը, օփ. 46 (1878), ստեղծագործութեան կաղապարին մէջ արտայայտուծ է չեխերէնը<ref>Clapham 1966, p. 137</ref>: Ատոնք գրուած ենԴաշնամուրային զուգանուագի համար (մէկ դաշնամուր, չորս ձեռք), բայց Տվորժաքը այս ժողովածուն վերափոխեց նուագախումբի համար, աւարելով այն նոյն տարւայ են ընթացքին: Երկրորդ գիրքը, օփ. (նոյնպէս բնօրինակը գրուած է դաշնամուրային զուգանուագի համար չորս ձեռքով):


== Գրականութիւն հիմնուած իր գործերուն վրայ ==
== Գրականութիւն հիմնուած իր գործերուն վրայ ==

19:02, 27 Նոյեմբեր 2018-ի տարբերակ

Կաղապար:ԱՀ Կաղապար:Տեղեկաքարտ Անձ (արեւմտահայերէն)

Անթոնին Լեոփոլտ Տվորժաք (չեխ.՝ Antonín Leopold Dvořák, 8 Սեպտեմբեր 1841, Նելահոզևես, Քլադնոյի շրջան, Central Bohemian Region, Չեխիա - 1 Մայիս 1904, Փրահա, Ավստրո-Հունգարիա), նշանավոր չեխ (բոհեմիացի) երգահան, չեխական դասական երաժշտութեան եւ ազգային սիմֆոնիայի հիմնադիրներէն մէկը[1]:

Կենսագրութիւն

Անթոնին Տվորժաքը ծնած է Փրահայի Նելագոզեւես գիւղին մէջ։ 1854-1857 թուականներուն սորված է Զլոնիցէ, Ա. Լիմանի քով (երաժշտութեան տեսութիւն, ալտ, դաշնամուր, երգեհոն), 1857-1858 թուականներուն՝ Փրահայի երգեհոնի դպրոցէն ներս։ 1860-1862 թուականներուն նուագած է Փրահայի քամերային նուագախմբերէն մէկէն ներս, 1862 թուականէն՝ «Ժամանակաւոր թատրոնէն ներս»։

առաջին տարիները

Անթոնին Տվորժաքի ծննդավայրը, Նելահոզեւես:

Տվորժաքը ծնած է Փրահայի Նելահոզեւես գիւղին մէջ, իր մեծ որդին է Ֆրանթիսէք Տվորժաքը (1814-94) որ հետաքային դարձաւ աշխարհահրչակ գծագրիչ, իսկ անոր կինը՝ Աննան ,(1820–82)[2] կ'աշխատէր որպէս պանդոկապետ, նա մասնագիտացած էր նաեւ երաժշտութեան մէջ՝ հատկապէս կը սիրէր Զիտէր եւ պուչըր նուագել (այդ գործիքները քանոնին հին տեսակներէն են): Աննան Եոզետենեքի դստերն է՝ մատակարարը Լոպքոուիզի իշխանի[3]: Աննան եւ Տվորժաքը ամուսացած են 17 Նոյեմբեր 1840 թուին[4]: Տվորժաքը առաջին զավակն է 14 զաուակներէն, որոնցմէ ութն մահացած են մանուկութեան ընթացքին[5]:

Տվորժաքը 1868 թուականին

Տվորժաքը մկրտուած է որպէս Հռոմի կաթոլիկ, իր գիւղի Ս. Անտրեու եկեղեցուոյ մէջ:

Ան երգեհոնի, դաշնամուրի եւ ջութակի դասերու հաճախեց իր գերմաներէն լեզուի պարոնին՝ Անթոն Լիհմաննին քով: Լիհմանը նաեւ սորվեցուց այդ փոքրիկին երաժշտական տեսութիւնը եւ նրան ծանօթացուց այդ թուականի ժամանակակից երաժիշտներուն եւ հեղինակներուն: Լեհմանը Զլոնիս քաղաքի եկեղեցուոյ երգտհոնահարն էր եւ երբեմն Լեհմանը Տվորժաքին թոյլ կ'ուտար որ երգեհոնային պատարագները նուագէր [6]: Գերմաներէնը բարելաւելու համար ան 1856 թուին մեկնեց Քասքա Քամենիսէ քաղաք 1 տարով, եւ այնտէղ գտնուելու ընդացքին ան շարունաքեց երաժշտական դասերը Ֆրանց Հանքին քով[7]: Միայն 16 տարեկանին Լիհմանի եւ Զտենեքի հորդորանքով Ֆրանթիզէքը իր որդուն մէկ պայմանով ցգեց երաժիշտ դառնալ՝ պայմանն հետեւեալն էր որ Տվորժաքը պէտք է աշխատի որպէս երգեհոնահար [8]: Փրահա վերադառնալէն ետք 1857 թուի Սեպտեմբերին Տվորժաքը ընդունուեցաւ քաղաքի երգեհոնի դպրոցը, սկսաւ երգել սորուիլ Յոզեֆ Զվոնարի հետ, տեսութիւնը Ֆրանդիզեք Բլազեքի հետ եւ երգեհոնը Եոզեֆ Ֆոսթերի հետ: Վերջինս ոչ միայն Փրահայի կոնսերվատորիայի դասախօս էր այլ նաեւ հեղինակ երգեհոնային ստեղծագործութիւններու [9][10][11]: Տվորժաքը նաեւ լրացուցիչ դասեր սկսաւ անցնիլ Գերմաներէնը աւելի բարելաւելու համար եւ սկսաւ աշխատիլ որպես «արտակարգ» ջութակահար բազմաթիւ խբերու եւ նուագախբերու մէջ[12]: Տվորժաքը ավարտեց երգեհոնային դպրոցը 1859 թուականին, իր դասարանի երկրորդը ըլլալով [13]: Ան անհաջող կերպով դիմեց Սեն Հենրիի եկեղեցի որպէս երգեհոնահար, սակայն միեւնոյնն է, մնաց անկայուն երաժշտական ընթացքով [14]:

1858 թուականին ան անդամ դարձաւ Քարել Քոմզաքի անուան նուագախումբէն ներս, այդ խումբով ան ելոյթներ ունեցաւ Փրահայի ճաշարաններէն ներս պարային խնճոյքներու ժամանակ[15][16]: Տվորժաքը 1862 թուին նուագախումբէն ներս սկսաւ որպես ալտահար ներկայանալ: Նուագախումբին մէջ նուագելը իրեն օգնեց լսելու երաժշտութիւն, մասնավորապէս օպերաներ [17]: Նա 1863 թուականի Յուլիսին ներկայացաւ Գերմանացի յեղինակ՝ Ռիչարտ Վակների ստեղծագործութիւններու ներգոյ, ով ելոյթի ժամանակ ղեկավարեց նուագախումբը: Տվորժաքը անսահման կը հիանար Վակներով դեռ 1857 թուականէն [18]: 1862 թուին Տվորժաքը սկսաւ ստեղծագործել եւ անոր առաջին ստեղծաքործութիւնը լարային քառեակի համար էր [19]: իսկ 1864 թուականին Տվորժաքը համաձայնեցաւ կիսել Փրահայի Զիզաքով թաղամասէն ներս գտնուող բնակարանի վարձը հինգ այլ մարդոց հետ, այդ խումբէն էին նաեւ ջութակահար Մորիք Անգերը եւ Քարել Քեչը,որը հետագային դարձաւ երգիչ[20][21]: Տվորժաքը ամսական կը վաստակէր մօտ 7.50$: Անոր եկամուտը բարելաւելու համար Ժան Նեբոմուք Մայրը որ 1866 թուականին փոխարինեց Սմըթանային եւ դառձաւ գլխավոր նուագախմբի ղեկավարը, նրան հրաուիրեց դաշնամուրի դասեր տալու: Այդ դաշնամուրի դասերուն շնորհիւ էր որ ան հանդիպեցաւ իր ապագայ կնոջ հետ: Ան ի սկզբանէ սիրահարուած էր առժամեայ թատրոնէն իր աշակերտուհու եւ գործընկերոջը Ժոզեֆինա Գերմաքովային, որուն համար գրեց « Նոճու Ծառերը» երգ-շրջանը [22]: ինչեւէ, նա երբէք չէ վերադառձած իր սիրուն, եւ ստիպուած ամուսնացեր է ուրիշ տղու հետ: 1873 թուականին Տվորժաքը ամուսնացաւ Ժոզեֆինայի փոքր քրոջ հետ՝ Աննա Քերմաքովայի (1854–1931): Նրան ունեցան իննը երեխայ որոնցմէ երեքը մահացան մանութեան տարիներուն:

հեղինակ եւ երգեհոնահար

Տվորժաքը անուանեց իր լարային հնգեակը լա մինոր (a moll) օփիւս 1 (1861), եւ իր լարային քառեակը (1862) օփիւս 2-ը, Պուրգհաուզերի թուագրմամբ կը թուագրուի Պ.6 եւ Պ.7 ցցնելով առաջին հինգ ստեղծագործութիւնները որոնք օփիւս թիւեր չունին (1862),[23] 1860-ականներուն Տվորժաքը նաեւ իր առաջին սիմֆոնիկ փորձերը կատարեց որոնցմէ քանի մը հատը գրուած էր ինքնաքննադատաբար: Ձեռագիրը տո մինոր (c moll) սիմֆոնիայն, առանց օփիւս թիւի, Պ.9, գրուած է 1865 թուին պահպանուած է: [23] Այս սիմֆոնիան եղած է Տվորժաքի առաջին սիմֆոնիան: Տվորժաքի առաջին ստեղծագործական քայլերը անցած են առանց քննադատութիւններու կամ հանրային ելոյթներու: Երրորդ լարային քառեակը Պ.18, գրուած է 1869 թուականին բայց հրապարակուած եւ հրատարակուած է 1964 թուին եւ առաջին անգամ կատարուած է 1969 թուականին: [24] 1870 թուականին ան առաջին անգամ գրեց օպերա, մայիս-հոկտեմբեր ամիսներու ընթացքին: [25] առաջին նախալսումը հանրակայնօրէն կատարուած է 1905 թուականի վերջին, իսկ լիակատար օպերան բեմ բարձրացաւ 1938 թուականին: [26]


1871 թուականին Տվորժաքը լքեց Առժամեայ Թատրոնի նուագախումբը որպէսզի ավելի ժամանակ ունենար ստեղծավործելու: [27] Ան մինչեւ 1871 թուականը 26-էն առաջին 5-ին չի տուաւ օփիւս անուանումը:[28] Անոր առաջին մամլոյ հաղորդագորութիւնը ի հայտ եկաւ 1871 թուականի Յունիսին «udební lsty» ամսագրին մէջ, եւ անոր հեղինակային ստեղծագործութիւններու առաջին կատարումը Վզփոմինանի (omínání) երգն էր («Յիշատակ», 1871 թուականի Հոկտեմբէր, Լ. Փրոչազայի երեկոյան երաժշտութիւն)[29] : «Թագաւորը եւ փայտածուխի այրիչը» (King and the Charcoal Burner) օպերա վերաբերեալ առժամեայ թատրոնէն վերադարձուած է Տվորժակին ըսելով որ օպերան բաւականին անհասկանալի է: 1872 թուականին ֆիլհարմոնիկ նուագախումբի ելոյթը առաջին անգամ ներկայացուց օպերան Պադրիխ Սմիթանայի ղեկաւարմամբ, սական լիարժէք օպերան բնօրինակով առաջին անգամ նուագուեցաւ 1929 թուականին[30]: Քլափհալմը ըսեր է [31], որ Տվորժաքը հասկցաւ որ գացէր է «ծայրահեղութեան եւ փորձեր է հետեւիլ Վակների օրինակին»: 1873-74 թուականներուն Տվորժաքը վերափոխեց օպերան լման ուրիշ կերպով «առանց օգտուելու նախկին տարբերակէն»: 1874 թուականին Փրահային մէջ օպերայի վերափոխած տարբերակը ներկայացուեցաւ «Թագաւորը եւ փայտածուխի այրիչը II, Պ.42» (King and Charcoal Burner II, Պ.42) անուան ներքոյ: [32]

Ամուսնութենէն ետք երբ արդեն հրաժարուեցաւ Պետական Թատրոնէն Տվորժաքը ապահովեցաւ նոր աշխատանքով որպէս երգեհոնահար Ս. Վոյթեխ եկեղեցուոյ մէջ [33] որը նաեւ անուանուած էր Ս. Ատալպրթի, Փրահայի եկեղեցի Յոզեֆ Ֆոսթրի հովանու ներքոյ՝ անոր նախկին ուսուցիչը երգեհոնային դպրոցէն նէրս: աշխատավարձը կ'անուանուէր «ուղղակիօրէն գումար», բայց իրականութեան մէջ այն որպէս «երիտասարդ նորապսակ զույգին ողջունում էր»: [34] Չնայած այդ հանգամանգներուն Տվորժաքը կրցաւ երաժշտութեան պատմութեան մէջ ակնյայտ մաս կազմել:

1872 թուակաի Նոյերբերին Տվորժաքի գրած Դաշնամուրի քառեակը լա մաժոր (A dur) կատարուեցաւ Փրահային մէջ «հիանալի նուագողներու խումբ»ին կողմէ որուն կազմակերպիչը Փրոչազան էր[35]: Այն առաջին ստեղծագործութիւնն էր որ կատարուեցաւ համերգի ընթագքին: 1873 թուականի Մարտին անոր Չեխ հայրենասիրական քանթաթը «ճերմակ լեռան վարսերը» [36] կատարուեցաւ Փրահայի Հլահոլ Հասարակական Երգչախումբին կողմէ որ բաղկացած էր 300 երգիչներէ (ղեկավարութեամբ անոր ընկերոջ եւ հոնաւոր՝ Քարել Պենտլ) ջերմ վերաբերմունք ցուցաբերելու համար թէ քննադատներուն եւ թէ հանդիսատէսներուն, դարձնլով այն «անատակ յաջողութիւն»:[37] Տվորժաքի ստեղծագործութիւնները առաջին անգամ ճանաչուեցան Փրահայի մէջ:

Երբ Տվորժաքը 1874 թուականին արդեն 33 տարեկան դառձաւ դեռ եւս ան յայտնի չէր Փրահայէն դուրս: Այդ տարի ինքը մասնակցեցաւ եւ յաղթեց Աւստրիայի Պետական Մրցանակը ("Stipendium") ստեղծագործելու համար, մրցանակը ստացաւ 1875 թուի Փետրվարին մրցումին յանձնաժղովի կազմը յետեւյալն էր՝ երաժշտագէտ Էտուարտ Հանսլիք, Եոհան Հերպերք,Պետական Օպերային թատրոնի գլխաւոր տնօրէն եւ Եոհաննէս Պրամսը:[38] կը թուայ որ Պրամսը վերջերս ընգրկուէր էր յանձնաժողովին կազմին մէջ, քանի որ ան 1874 թուականի մրցութային օրացոյցին մէջ չկար, ըստ Հանսլիքին:[39] Հանսլիքը ամենալաւ գիտելիքները ունէր այդ գործէն նէրս քանի որ ան շարունակական ձեւով անդամ եղած է յանձնաժողովին մէջ (1874 թուականի վերջէն մինջեւ 1877 թիւ): Այնուայմենայնիւ, Պրամսը ժամանակ եւ հնարավորութիւն ունեցաւ գնահատելու Տվորժաքի գործունէութիւնը: Պոթսթեյնը [40] ըսեր է որ յանձնաժողովի միտումը յետեւյալն էր «պարգեւադրել գումարային կարիք ունեցող տաղանդաւոր հեղինակներուն» Աւստրո-Հունկարական պետութտնէն նէրս: Յանձնաժողովը ստացաւ «զանգուածային հպատակութիւն» Տվորժաքէն. « 15 ստեղծագործութիւն ներառեալ 2 սիմֆոնիա, բազմաթիւ նախաձեռնութիւններ եւ 1 երգերու շրջան: Պրամսը «ակնյայտօրէն յաղթահարեց» Տվորժաքի «վարպետությունն ու տաղանդը»: Այդ երկու սիմֆոնիաները Տվորժաքի համար երրորդն ու չորրորդն էին [41] , երկուքն ալ առաջին անգամ կատարուեցան 1874 թուականի աշնանը Փրահային մէջ: Քլափհալմը [42] յաղորդեց իր պաշտոնական զեկոյցը 1874 թուականի մրցանակի վերաբերեալ, ըսելով «Տվորժաքը համեմատաբար աղքատ երաժշութեան դասատու է որ ներկայացուց 15 ստեցծագործութիւններ, ներառեալ սիմֆոնիաներ որոնք ցոյց կ'ուտան անբասիր տաղանդը... հավակնորդը... որն արժանի է նվիրատվութեան որպէսզի կարողանայ թեթեւացնել իր նեղլիկ յանգամանգները եւ ազատուի անյանգստութիւններէն ստեղծագործելու աշխատանքներուն ընթացքին»: Նա ըսած էր որ Տվորժաքը դեռ եւս Դաշնամուր չունի: նախքան ամուսնանալը ան բնակած է 5 ուրիշ տղաներու հետ, որոնցմէ մէկը ունէր փոքրիկ «սփինեթ» դաշնամուր ունէր:[22]

1875 թուականին ծնաւ Տվորժաքի առաջին որդին, Տվորժաքը ստեղծագործեց իր երկրորդ լարային քառեակը, իր 5-րդ սիմֆոնիան, դաշնամուրային եռեակը համար 1 եւ Սերենատ լարայիններու համար Մի մաժոր օփիւս 22 (E dur): Ան մէկ անգամ եւս մասնակեցաւ մրցումին բայց այս անգամ չյաղթեց Աւստրիան Պետական Մրցանակը: Ան յաղթեց մէկ անգամ եւս 1876 թուականին, եւ վերջապէս ազատ զգաց որպէսզի հրաժարականը տա երգեհոնահարութեանը: [43] 1877 թուականին ան գրեց «սիմֆոնիկ վարիացիաները» եւ Լուդեվիդ Փրոչազան ղեկավարեց նուագախումբը առաջին ելոյթին Փրահայի մէջ:

Միջազգային հեղինակութիւն

Անթոնին Տվորժաքի արձանը Մանհաթանի մէջ, Նիւ Եորք, քադակագործ՝ խրուաթացի Իւան Մեստրովիք

Տվորժաքը մէկ անգամ եւս մասնակցեցաւ 1877 թուականին, ներկայացնելով իր Մորավիական Զուգանուագները (Moravian Duets) եւ շարք մը այլ երաժշտութիւններ, նաեւ իր Դաշնամուրի քոնչերթոն(Piano Concerto): [44] մինչեւ Դեկտեմբէր ամիս ան տեղեկութիւն չունէր արդիւնքներէն, հետոյ ան ստացաւ անձնական նամակ երաժշտագետ Էդուարտ Հանսլիքէն, որն նոյնպէս յանձնաժողովի անդամ էր: Նամակը ոչ միայն ծանուցից որ Տվորժաքը մէկ անգամ եւս նուաճեց այդ մրցանակը, նաեւ առաին անգամ յայտնի դառձաւ որ յանձնաջողովի կազմին մէջ էին Պրամսն ու Համսլիքը: Նամակը փոխանցեց երկուքին բարեկամական առաջարկը որ Տվորժաքի երաժշտութիւնը յայտնի դառձնելու համար Չեխիայի սահմաններէն դուրս: [44] 1877 թուականի Դեկդեմբէր ամսուայ մէջ Տվորժաքը գրեց իէ լարային քառեակը համար 9 ռէ մինոր (d moll) նուիրուած Բրամսին: եւ Բրամսը, եւ Հասլիքը ոգեւորուած էին Մորիվիական զուգանուագներով (Moravian Duets) եւ Բրամսը այն տուաւ իր հրատարակչին՝ Սիմրիքին, եւ ան հրատարակեց յաջողութեամբ: Ուշատրութիւն դարձնելով Պրամսի բավականին լաւ ընդունուած Հունկարական Պարերուն Սիմրոքը Տվորժաքին յանձնարարեց որ գրէ նոյն բնույթով բան մը: Տվորժաքը ներկայացուց իր Սլավորական պարերը օփիւս 46 1878 թուականին, սկիզբը դաշնամուրի 4 ձեռքի համար գրուած, բայց Սիմրոքը պահանչեց նաեւ նուագախմբային տարբերակը: Այս պարերը անմիջական մեծ հաջողութիւններ բերին: 1878 թուականի Դեկտեմբերի 15ին երաժշտագետ Լուի Էհլերտը հրապարակեց Պեռլինի «Nationalzeitung»ին մէջ Մորավիական զուգանուգներուն եւ Սլավոնական պարերուն վերանայումը, ըսելով որ, «պարերը» իրենց ճամբան կը շինեն «ամբողջ աշխարհով մէկ» եւ «այս երաժշտութեան միջոցով հնարաւոր է հասնիլ երկնային բնութեանը»:[45] Այս պարերը նուագուէր են Ֆրանսա, Անգլիա եւ ԱՄՆ համերգներու ընթացքին 1879 թուականին: Յետագային Սիմրոքը խնդրեց հետագայ Սլավոնական պարերը, եւ Տվորժաքը խնդրանքը կատարեց իր օփիւս 72-ով, 1886 թուականին:

Անտթոնին Տվորժաքի արձանը Ռուտոլֆինումի դիմաց Փրահայի մէջ, Չեխիայի հանրապետութիւն

1879 թուականին Տվորժաքը գրեց իր լարային վեցեակը: Սիմրոքը ստեղծագործութիւնը ցցուց առաջնատար ջութակահար Եոզեֆ Եոաքիմին եւ ան ուրիշ երաժիշտներու հէտ մէկտեղ առաջին անգամ ներկայացուց այն՝ այդ տարուայ Նոյեմբեր ամսուն: Եոաքիմը դարձաւ «գլխաւոր գաւաթակիրը» Տվորժաքի եկեղեցական երաժշտութեանը: [46] Նոյն տարուայ մէջ Տվորժաքը գրեց իր Ջութակի համերգը: Դեկետեմբերին ան ստեղծագործիւնը նուիրեց Եոքիմին [47] եւ նրան ուղարկեց ստեղծագործութեան նմուշը: Յաջորդ գարնանը միասին սկսան քննարկել եւ Տվորժաքը վերանայեցաւ բայց Եոքիմը դեռ չէր համակերպուած փփոխութեան հետ: Ջութակի համերգը առաջին անգամ կատարուեցաւ 1883 թուականի Հոկտեմբերին Փրահայի մէջ, մենակատարն էր ջութակահար Ֆրանթիսեք Օնտրիչեքը, ան նոյն տարուայ Տեկտեմբերին ստղծագործութիւնը նուագեց Վիեննայի մէջ խմաուարմամբ Հանս Ռիխթրի: Յետագային Եոքիմը երկու անգամ ուզեց նուագել այդ համերքը բայց այդ երկու անգամն ալ համակարգումները ձախողուեցան եւ ան այլեւս չնուգեց այն: Հանս Ռիխթրը խնդրեց Տվորժաքին որպէսզի ստեղծէ անոր համար սիմֆոնիան No. 6 Վիեննայի Ֆիլհարմոնիքի համար, մտադրութիւն ունենալով որ առաջին անգամ այդ սիմֆոնիան բեմ պիտի բարձրանար 1880 թուականի Դեկտեմբերին: Սակայն Տվորժաքը հետագային բացահայտեց որ նուագախմբի անդամները առարկեցած են նուագել հեղինակի գործերը «հակա-չեխական զգացմունքներու» շնորհիւ:[48] Հետեւաբար սիմֆոնիայի առաջին կատարումը ղեկավարեց Ալտոլֆ Չեխը հանրային Ֆիլարմոնիայի սրահէն նէրս, 1881 թուականի մարտի 25ին Փրահայի մէջ [49] : [50] Ի վերջոյ Ռիխթրը կատարեց իր սիմֆոնիան Լոնտոնի մէջ 1882 թուին, եւ ան միշտ հետաքրքրուած էր Տվորժաքի ստեղծագրծութիւններով:[51]

ընդունումը Մեծ Բրիտանիայի մէջ

Անթոնին Դվորժաքը 1904 թուականին

Տվորժաքի Սթաբաթ Մաթերը (Stabat Mater) (1880) կատարուեցաւ եւ հանդիսատէսին մողմէ արժանագաւ մեծ հարգանքի եւ սիրոյ , 1883 թուականի Մարտի 10ին Լոնտոնի Րոյալ Ալպերթ համերգասրահէն նէրս, խմբաուարմամբ Ժոզեֆ Պարնպիի:[52] Տվորժաքը հրաւիրուեցաւ այցեցելու Մեծ Բրիտանիան, ուր ան մեծ հռչակում ումեցաւ 1884 թուականին:[52] Լոնտոնի հանրային Ֆիլհարմոնիքը հանցն տուաւ Տվորժաքին որպէսզի ան ղեկավարէ Լոնտոնի համերգները, եւ անոր համերգները ծատ լաւ ընդունուեցան այնտեղ:[53] Ի Պատասխան յանձնաժողովի Տվորժաքը գրեց իր 7րդ Սիմֆոնիան եւ ղեկավարեց Ս. Ճեյմսի համերգասրահէն նէրս 1885 թուականի Ապրիլի 22ին: [54] 1885 թուականի այցելութեան ընթաքին Ան ներկայացուց իր Քանթաթը «ուրուականի հարսանիքը» (cantata The Spectre's Bride) Օգոստոսի 27ի համերգին: Ան համերգէն մէկ շաբաթ առաջ ժամանեց որպէսզի 500 հոգանոց երգչախումբին եւ 150 հոգանոց նուագախումբին հետ փորձերը ինքը ըներ: Այս համերգը «ամենամեծ յաղթանակն էր նախկիններէն» Տվորժաքը իր կեանքի ընթացքին մինջեւ այդ ժամանակը... յետեւելով այս նորանշան յաջողութեանը, Անգլիախօս երկրներու երգչախումբերը շտապեցին կատարեու այս նոր ստրղծագործութիւնը: Տվորժաքը ընդհանուր հաշչվով այցելեց Բրիտանիա ութ անգամ, այդտեղ ղեկավարելով իր իսկ աշխատանքները: 1887 թուականին Ռիխթրը ղեկավարեց Սիմֆոնիկ Վարիացիաները Լոնտոնի եւ Վիեննայի մէջ՝ մեծ հարգանքով: Ռիխթրը Լոնտոնի համերգի մասին Տվորժաքին գրեր է « հարիւրավոր համերգներէն որ ես ղեկավարած եմ իմ կյանքի ընթացքին, ոչ մէկ երաժշտութիւն այսքան յաջող չէ եղած ինչքան քուկդ»:[55]

1888-1891

Չնայած Տվորժաքի նոր յաջողութիւններուն, 1888 թուականի Փետրուարին Վիեննայի մէջ «Stabat Mater» (կանգնած մայրը) ստեղծագործութեան կատարումը աւելի քան զոհ դարձաւ հակա-Չեխականութեանը, եւ յեղինակը այս ամենը անուանեց «կործանիչ քննադատութիւն»:[56] Ան ջերմօրէն շնորհակալութիւնը յայտնեց Ռիխթրին «իր քաջութեան եւ նուիրուած համակրանքին» համար: 1890 թուին Փիոթր Իլիչ Չայքովսքու ազդեցութեան յետեւանքով Տվորժաքը նաեւ այցելեց Ռուասատանը, եւ ղեկավարեց իր ստեղծագործութիւնները Մոսկուայի եւ Սանքթ Փեթերպուրկի մէջ:[57] 1891 թուականին Տվորժաքը ստացաւ պատուոյ աստիճան Քեմպրիճ համալսարանէն, եւ Փրահայի մէջ նշանակուեցաւ գործիքավորման եւ ստեղծագործութեան հմտութեան ուսուցչապէտ (փրոֆէսօր): Սկիզբը ան մերժեց առաջարկը, բայց հետո յամաձայնեցաւ: Այս մտքի փոփոխութիւնը կարծես թէ իր եւ անոր հրատարակչի Սիմրոքի միջեւ եղած վեճի հետեւանքն էր Տվորժաքի Ութերորդ Սիմֆոնիայի վճարման համար: Տվորժաքի Ռեքուիեմը առաջին անգամ կատարուեցաւ այդ տարուայ աուարտին Պիրմինկհեմի Եռամեայ Երաժշտական Փառատօնի ժամանակ: 1891 թուականին Պոհեմական Լարային Քառեակը, որն ավելի ուշ կոչուեցաւ Չեխական Քառեակ, Քարել Հոֆմանն առաջին ջութակ, Եոսեֆ Սուքը երկրորդ ջութակ, Օսքար Նետպալը ալթ եւ Օթաքար Բերքերը թավջութակ: կ՛ըսեն թէ, Նետպալը եւ Սուքը Դվորժաքի «ամենա յուսատու» աշակերտներէն երկուքն էին Քոնսերվատորիայի մէջ եւ անոնք են նախաձեռնողները որպէսզի հիմնադրեն Քառեակը:[58] 1891 թուականին Տվորժաքը գրեց 11 լարային քառեակներ, որոնցմէ վեցը կատարուեցան եւ ատ ստեղծագործութիւնները մատչելի էին Քառեակի շրջակայութիւններուն ժամանակ,[59] ինչպէս նաեւ Սմեթանայի երկու քառեակները:

Ոճը

Տվորթաքի շատ մը ստեղծագործութիւններուն մէջ, ինչպիսիք են Սլավոնական Պարերը եւ իր մեծ երգերի հավագածուն, ներշնչուած էր Չէխական, Մորավիական եւ այլ Սլավոնական ազգակրական երաժշտութիւններով: Խարիսխը իր ստեղծագործութիւններուն Տվորժաքը յաճախակի կ՛օգտագործէր Սլավոնական ժողովրդական պարի ձեւը ներառմամբ Սքոչան, Պոհեմական ոտզեմեքը, ֆուրիանթը, սոուսետքան եւ սպասիրքան, Լեհական Մազուրքան եւ փոլոնեզը, Եուկոսլավ Քոլոն եւ Սլավոնական մարդկանց ժողովրդական երգերու ձեւերը ներառած Ուքրանիոյ տումքան: իր 16 Սլավոնական Պարերէն օփիւս 46-ն էր որ առաջին հերթին բերաւ լայն համբաւ: ան նոյնպէս գրած է նուագախմային փոլոնէզ (1879): իր 6-րդ սիմֆոնիայի երրորդ մասը անուանեց «սկերցո (ֆուրիանթ)»"Scherzo (Furiant)": իր դաշնամուրային եռեակը որը նոյնպէս անուանել էր Տումքի Եռեակ ամենալավ ճանաչուած քամերային ստեղծագործութիւններէն մին էր, Տումքա անուանեց Սլավորնակկան եւ Լեհական ժանրերու անուններով: իր մաժորային ստեղծագործութիւնները կ՛արտացոլեն իր ժառանգութիւնները, սէրը իր հայրենիքի նկատմամբ: Տվորժաքը Սմեթանայի ոտնահետքերով հետեւորդն էր, Չեխական նորաձեւ երաժշտական ոճի ստեղծողը: 

Տվորժաքը Վակների սրղծագործութիւններուն մեծ երկրպագուն էր 1857 թուականէն:[60] կյանքի վաղ ժամանակահադուածի ընթացքին ան ըսած է «Վակները այնքան մեծ հանճար էր որ ան կնար ընել այն ինչ մնացած ստեղծագործողներուն հասանելիութիւնէն դուրս էին»:[61] Վակները հատկապէս ազդեցութիւն ունեցաւ Տվորժաքի օպերաներուն վրա, եւ մի քանի նուագախմբային ստեղծագործութիւններուն մէջ:[62]

1873 թուականէն Տվորժաքի ոճը եղաւ «հաստատոն քայլերով շարժվիլ դասական երաժշտութեան ձեւերու ուղղութեամբ»:[37] որպէսզի ավելի յատուկ ըլլայ «դասականի ձեւրը», 1894 թուականին Տվորժաքը գրեց յօդուած մը որուն մէջ ըսաւ որ նախկին ստեղծագործողներէն ան հիացած է Պախով, Մոցարթով, Պեթհովենով եւ Շուպերթով: յօդուածը մասնավորապէս Շուպերթի մասինէր, Շուպերթի ծննդեան հարիւրամեակէն երեք տարի առաջ, կարծես թէ Տվորժաքը յատուկ նախասիրութիւն ունէր դէպի Շուպերթը:[63]

ստեղծագործութիւն

Արտասավոր է Տվորժաքի ներդրումը չեխական գործիքային եւ հատկապէս սիմֆոնիայի երաժշտութեան բնագավառէն ներս՝ հանրահռչակ 16 «Սլավոնական պարերը» (1-ին շարք, 1878, 2-րդ շարք, 1886-87), 9 սիմֆոնիա (1865, 1865, 1873, 1874, 1875, 1880, 1884-85, 1889, 1893), 4 նախերգանք («Իմ հայրենիքը», 1883 եւ այլն), 5 սիմֆոնիկ պոեմ («Ոսկէ ճախարակը», 1896, «Աղաւնեակ», 1896 եւ այլն), 3 համերգ (դաշնամուրի, 1876, ջութակի, 1879, թավջութակի, 1895) եւ այլն։ Այս երկերուն մէջ ան ստեղծած է գունագեղ ժողովրդական ոճային տեսարաններ, բանաստեղծական շնչով հագեցած բնութեան պատկերներ, հերոսական, քնարական երևակայական կերպարներ։

Գլուխգործոցը հերոսական-դրամատիկական բնոյթի վերջին՝ «Նոր աշխարհէն» (9-րդ) սիմֆոնիան է, ուր վարպետօրէն օգտագործուած են ափրիկեան և հնդկական մեղեդիական եւ ռիթմական դարձվածքներ։ Օպերայի ասպարեզէն ներս շարունակած է Պեդրժիխ Սմեդանայի ավանդոյթները։ Գրած է տարբեր ոճերու 10 օպերա՝ ժողովրդական-կենցաղային («Կամակորները», 1874, «Խորամանկ գիւղացին», 1877), պատմա-ռոմանթիքական («Ալֆրետ», 1870, «Տմիտրի», 1882), ժողովրդական հեքիաթային («Ջրահարսը», 1900)։ 

Վոքալ-սիմֆոնիք երկերից նշանավոր են «Սուրբ Լիւտմիլա» օրաթորիան (1866, առաջինը՝ չեխական երաժշտութենէն ներս), «Ռեքուիեմը» (1890) և այլն։

Տվորժաքին բնորոշ քնարականութիւնը լիակատար արտահայտութիւն ստացաւ 70-էն աւելի երգերուն և ռոմանսներուն մէջ, 21 «Մորաւիական զուգերգերուն մէջ» (1875), «Բնությեան գրկին մէջ» խմբերգերուն մէջ (1882)։ «Փրահայի գարուն» ամենամյա միջազգային փառատօնի շրջանակներէ ներս կը կազմակերպուի Տվորժաքի անուան թավջութակահարներու մրցոյթը։

Emmy Destinn - Antonin Dvorak - Rusalka - Song to the Moon (restored)

համարակալումը

Չնայած որ Տվորժաքի ստեղծագործութիւններու մեծ համարակալութիւններուն տուած են օփիւս (օփիւս) թուագրումը, այն միշտ չէ որ կը համնկնի եւ հերթականութեամբ կ՛ըլլայ, խմբագրութիւնները եւ հրատարակչութիւնները տարբեր հերթականությամբ կհ դասավորեն: Ավելի լավ վաճառքի հասնելու համար, որոշ հրատարակիչներ ինչպիսին է Սիմրոքը կը նախընտրէին ներկայացնել ծաղկող ստեղծագործներուն որպէս լաւ հիմք, տալով ավելի հին ստեղծագործութիւններուն բարձր օփիւսային թիւեր քան անոնց ժամանագրական կարքը: ուրիշ պարագային, Տվորժաքը գրած է նոր ստեղծագործութիւններ եւ կանխամտածուած ձեւով անոնց տուած է ավելի ցած օփիւսային թիւեր որպէսզի հասանելի ըլլայ վաճառքի ուրիշ հրատարակիչներու: օրինակ՝ Չեխական Սիւիթը Տվորժաքը չէ ուզած վաճառել Սիմրոքին, ատոր համար նա հրատարակած է Սլասենճրի հէտ որպէս օփիւս 39, փոխանակ օփիւս 52: Այսպիսով, կ՛լլայ որ նոյն ոփիւս թիւը մէկ անգամէն աւելի կրկնուի Տվորժաքի ստեղծագործութիւններոուն մէջ: Այլ պարագաներու ժամանակ կ՛լլայ նաեւ որ մէկ ստեղծագործութիւնը երեք տարբեր օփիւս թիւեր կունենայ ամէն մէկե մէկ այլ հրատարակչի կողմէ թուագրուած: Յաջորդական համարակալումե իր սիմֆոնիաներուն նոյնպէս շփոթուած է. ա-ատոնք համարակալած էին հրատարակչութեան հերթականութեամբ, այլ ոչ թէ հորիմնման: բ-առաջին չորս սիմֆոնիաները հրատարակուած են վերջին հինգերորդէն հետոյ: եւ դ-վերջին հինգ սիմֆոնիաները չէն խմբագրուած հորինուած ժամանակներով: եւ այս է բացատրութիւնը թէ ինչու, օրինակ՝ «Նոր աշխարհ» սիմֆոնիան սկիզբը յայտնի էր որպէս թիւ 5, հետագային յայտնի տառձաւ որպէս թիւ 8 եւ վերջնականապէս 1950-ական թուականներուն քննադատական հրատարակչութիւնները հրատարակեցին որպէս թիւ 9: Ճարմիլ Պուրկհաուզերը ժամանակագրական կարքով դասակարգած է Տվորժաքի բոլոր ստեղծագործութիւնները:[64] որպէս օրինակ՝ Պուրկհաուզերի կազմածին մէջ, «նոր Աշխարհ» սիմֆոնիան, օփիւս 95-ը Պ.178-ն է: Գիտնականները այաօր ավելի յաճախակայնօրէն կ'օգտագործեն B թիւերը (Պուրկհաուզեր), մասամբ որովհերեւ վաղ գործերէն շատերը չունին օփիւս թիւեր: Աւանդական օփիւսային թիւերը դեռ եւս տարածուած են, այն պատճառով որ օփիւս թիւերը ունիին պատմական շարունակութիւն նախկինէն եկած գիրքերուն, հաուագածուներուն եւ տպագրուած ծրագիրներուն հէտ: Օփիւս թիւերը դեռ եւս ավելի սիրուած են համերգային ծրագրերը տպագրելու համար:

Սիմֆոնիաները

Տվորժաքի իններորդ սիմֆոնիայի ստորագրութեան էջը

Տվորժաքի կյանքի ընթացքին իր սիմֆոնիաներէն միայն հինգը ընդարձակօրէն ճանաչուած էին: Առաջին հրատարակուածը վեցերորդն է, նուիրուած Հանս Ռիխթրին: Տվորժաքի մահէն հետոյ, հետազոտութիւններ անցաւ չորս չհրատարաակուած սիմֆոնիաներուն համար, որոնցմէ առաջինին ձերագիր նմուշը կորանցուած է հեղինակը՝ Տվորժաքը: Այս ամէնը հանգեցաւ անորոշ իրավիճակի մը, եւ այսպիսով «Նոր Աշխարհ» Սիմֆոնիան փոխնիփոխ կոչուեցաւ հինգերորդ, ութերորդ եւ իններորդ: Այս յօդը նոր համարակալման եղանակը կը գործածէ, սիմֆոնիաների պատվերներու եւ գրարման ժամկէտներու հիման վրայ: Տորժաքի սիմֆոնիաները կարծես թէ կը բխին Շուպերթեան ավանդութիւններէն որովհետեւ իրենց լայնօրէն երգային եւ քնարական ոճով շատ նման է եւ այդ պատճառով մատչելի է հանդիսատէսին: Բայց, Թարուսքինի թելադրանքով, կարեւոր փոփորխութիւնը որ Տվորժաքը գործածեր է «շրջստեղծային» ձեւն է, հատկապէս իր հետագայ սիմֆոնիաներուն մէջ (ինչպէս նաեւ մենակատարի մրցման ստեղծագործութիւններուն մէջ):[65]

Պատկեր:Antonin Dvorak - symphony no. 9 in e minor 'from the new world', օփիւս 95 - iv. allegro con fuoco.ogg

  • Սիմֆոնիա թիւ 1, c moll օփիւս 3, գրուած է 1865 թուականին, երբ Տվորժաքը 24 տարեկան էր:[n 1] հետագային ենթախորագրուած է Զլոնիքի Զանգերը անուամբ, անդրադառնալով Տվորժակի 13-16 տարեկան ժամանակներուն որ ան անցուցած էր Զոլոնիք գիւղին մէջ եւ այնտէղի եկեղեցուոյ մէջ:
  • Սիմֆոնիա թիւ 2, B dur, օփիւս 4,[n 2] նույնպէս գրուած է 1865 թուականին, այնուամենայնիւ, չնայած իր յուրայատկութեան, դիւրին է պահել իր տեղը դասական սիմֆոնիքի ցանկին մէջ:[66]
  • Սիմֆոնիա թիւ 3, E dur, օփիւս 10[n 3], գրուած է 1873 թուականին, կը ներկայացնէ Տվորժաքի վերջին ծանօթութիւններուն ազդեցութիւնը Ռիչարտ Վագների գրած երաժշտութեան հէտ:
  • Սիմֆոնիա թիւ 4, d moll օփիւս 13,[n 4] այստեղ ավելի քիչ ակնհայտ է այդ ազդեցութիւնը, բացառմամբ երկրորդ մասի սկզբին:[66]
  • սիմֆոնիա թիւ 5, F dur օփիւս 76,[n 5] ինքը ավելի շատ բնույան մէջ հովուական տպավորութիւն կը ստեղծէ:
  • Սիմֆոնիա թիւ 6, D dur օփիւս 60,[n 6] նոյնպէս կը ստղծէ նման տպավորութիւն, այս սիմֆոնիան հրատարակուած է 1880 թուականին, Պրամսի թիւ 2 սիմֆոնիային նման է, յատկապէս արտաքին շարժումները: բայց երրորդ մասին մէջ այդքան ալ նման չէ, մանավանդ վառ Չեխական պարը: Այս սիմֆոնիան էր որ Տվորժաքը ճանչցան որպէս սիմֆոնիք ստեղծագործ:
  • Սիմֆոնիա թիւ 7, d moll օփիւս 70,[n 7] գրուած է 1885 թուականին:
  • Սիմֆոնիա թիւ 8, g moll օփիւս 88,[n 8] բնորոշ է ավելի տաք, եռանդուն եւ աւելի լաւատէս հնչիւններու: Քարլ Շումաննը (նոթաներու գրքոյկին մէջ, Ռաֆաել Քուպելիքի կատարմամբ՝ ձայնագրած բոլոր սիմֆոնիաները) համեմատած է Կուսթավ Մահլերի աշխատանքներուն հէտ:
  • Սիմֆոնիա թիւ 9, e moll օփիւս 95,[n 9] այն նոյնպէս յայտնի է իր ենթախորագրով՝ «Նոր Աշխարհէն», կամ «Նոր Աշխարհի սիմֆոնիա»: Տվորժաքը այն գրած է 1893 թուականի Հունուարի եւ Մայիսի միջեւ եղած ժամանակահատուածի ընթացքին, այդ ընթացքին Տվորժաքը Նիւ Եորք էր: Իր առաջին ելոյթի ժամանակին, ինքը կը հաստատէր թէ այս ստեղծագործութեան մէջ գործածած է Ամերիան երաժշտութեան տարրերէն, ինչպիսիք են եկեղեցական եւ բնիկ Ամերկիան երաժշտութիւնները, բայց հետագային ժխտեց այդ: 1893 թուականի Դեկտեմբերի 15ին «Նիւ Եորք Հերալտի» հրատարակած յօդուածին մէջ ան գրած է. «իններորնդ սիմֆոնիային մէջ ես գրած եմ հնկական երաժշտութիւնը բնութագրող մեղեդիներ»:

Նիլ Արմսթրոնկը «նոր աշխարհ» սիմֆոնիան ձայնագրած է լուսնի Ապոլլո 11 առաքելուեան ժամանակ՝ 1969 թուականի առաջին լուսնի վրայ վայրէջքը:[67] Իսկ 2009 թուականին Աւստրալիայի մէջ «Էյ Պի Սի Քլասիք Էֆ Էմ»ի կողմէ անցկացուած մրցման արթիւնքին ընտրուած է որպէս սիրուած սիմֆոնիա:[68] Շատ ղեկավարներ ձայնագրած են սիմֆոնիք շրջանները, ներառեալ Քարել Անցերլ, Իստավան Քերթեսզ, Ռաֆաել Քուպելիք, Օթամար Սուիթներ, Լիպոր Փեսեք, Զտենէք Մաքալ, Վաքլավ Նեումանն, Ուիթոլտ Րոուիքի եւ Նիմէ Ժարվի: 

Ատոլք Չեխը կատարեց ամենաշատը Տվորժաքի ստեղծագործուշիւնները քան մէկ ուրիշինը: Ան ղեկավարեց առաջին կատարումերը թիւ 2-ի, 5-ի, 6-ի, 7-ի եւ 8-ի: Պետրիխ Սմեթանան կատարեց երրորդն ու թչորրորդը, Անթոն Սեյտիլը ղեկավարեց թիւ 9, եւ Միլան Սաչսը կատարեց թիւ 1-ը:

Սիմֆոնիք Բանաստեղծութիւններ

Ֆրանց ԼԻստը յօրինած է Սիմֆոնիք Բանաստեղծութիւններուն ձեւը:Տվորժաքը գրած է հինգ Սիմֆոնիք Բանաստեղծութիւններ, 1896-1897 թուականներու ընթացքին, բոլորն ալ ունին յաջորդական օփիւսային թիւեր՝ «ջուր Կորպլինը» օփիւս 107, միջօրէական վհուկը օփիւս 108, դարձող ոսկէ անիւը օփիւս 109, վայիրի աղավնին օփիւս 110 եւ հերոսին երգը օփիւս 111: Առաջին չորս հատը գրուած են Չեխ,ավանդավէպ ուսումնասիրող Քարել Յարոմիր Էրբենի պալլադներու հավաքածոյին հիման վրայ: Իսկ Հերոսին երգը սիմֆոնիք Բանաստեղծութիւնը հիմնուած է Տվորժաքի երեւակայական նախագծին վրայ, եւ կ'ենթադրուի որ այն ինքնակենսագրական է: [69]

Երգչախմբային ստղծագործութիւններ

The title page of the score of Stabat Mater

Տվորժաքի երգչախմբային ստեղծագործուլթիւններուն հիմնական եւ զգալի մասը զբաղեցուցած է Սթապաթ Մաթերը (թարգմանաբար կը նշանակէ կանգնած մայրը):[70] Իր Ռեքուիեմը զետեղումն է իր Թէ Տեումին եւ Մեսսա Ռէ Մաժորին: 

Սթապաթ Մաթերը, օփիւս 58, ընթարձակ է, մեծածավալ (90 վայրկեան) վոքալ-նուագախմբային հոգեւոր ստեղծագործութիւն է մենակատարներով (սոփրանո, ալթ, թենոր, պաս), երգչախումբն ու նուագախումբը հիմնուած են հին եկեղեցական աղօթքի վրայ որն նոյն անունն ունէր: Տվորժաքի դստեր Ժոսեֆայի մահուան գոյժն է նրան ոգեշնչել որպէսզի ան առաջին անգամ գրէ Սթապաթ Մաթեր:

Անթոնին Տվորժաքը գրէց իր Ռեքուիեմը 1890 թուականին, իր գործունէութեան ծաղկման շրջանի սկզբին: Տվորժաքը շատ հավատացեալ մարդ էր, եւ այս ստեղծագործութըեան մէջ ակնյայտ է անոր հավատքի խորհութիւնը:[71] Այ ստեղծագործութեան առաջին կատարումը եղավ 9 Հոկտեմբերի 1891 Պիրմինկհեմի մէջ, Տվորժաքի ղեկավարմամբ, եւ շատ յաջող անցած էր:[72] Դուրսը՝ Պոսթոնի մէջ ճանաչման հասաւ 30 Նոյեբեր 1892 թուականին : Վիեննայի մէջ այն ողջունվեց 1901 թուականի վերջին:[73] Թէ Տեումը օփիւս 103 Քանթաթ է սոփրանոյի եւ բարիթոնի մերներգութեամբ, երգչախմբի եւ նուագախմբի կատարմամբ, գրուած է լատիներէն յայտնի աղօթքի Թէ Տեումի բառերուն հիման վրա (Տէր, կը փառաբանենք քեզի): Գրուած է 1892 թուականին եւ նուիրուած է Ամերիկայի յայտման 400րդ ամեակին: Ստեղծագործումը ավարտած էր մինչեւ Ամերիկա տեղափոխուիլը, եւ ան յանձնած էր Ժանեթ Թուրբերին 1891 թուականնին, երբ Տվորժաքը յանձն առաւ տնօրէնի պաշտօնը անոր դպրոցէն նէրս: Ստեղծսգործութիւնը, որն ավելի մտերիմ եւ սերտ էր քան Սթապաթ Մաթերն ու Ռեքուիեմը, առաջին անգամ կատարուեցաւ Տվորժաքի առաջին մենահամերգի ժամանակ 21 Հոկտեմբեր 1892 թուականին Նիւ Եորքի մէջ:

Մեսսա Ռէ Մաժոր (բնագրին մէջ համարակալուած է որպէս օփիւս 76, իսկ յետագային օփիւս 86), ի սկզբանէ գրուած է երգեհոնի, մենակատար երգիչնեու եւ փոքր երգչախմբի համար: Ստեղծագործութիւնե իր վերջնական կերպարանքը ընդունեց 1892 թուականին, երբ, Լոնտոնի Նովելլո խմբագիրներուն խնդրանքին ի պատասխան, Տվորժաքը վերափոխեց իր Մեսսան սիմֆոիք նուագախմբի համար:[74]

Սենթ Լուտմիլա օրաթորիան հսկայ յաջողութիւն էր Պոհեմիայի եւ Մորավիայի մէջ, երգուած է միջոցառումներուն Տվորռաքի պատուին 1901 եւ 1904 թուականներուն: Այդ բնագիրը, չեխերենով, կրնար սահմանաբակել հանդիսատեսը չեխերէն չքիտացողներէն: Այս ստեղծագործութիւնը նկատելի յաջողութիւն ունեցաւ 1886 թուականի Հոկտեմբերին Անգլիոյ մէջ: [75] 

Ուրվականի հրասը Քանթաթը օփ. 69, Պ. 135, կատարուեցաւ 1885 թուականին Անգլիոյ Պիրմինգհամ քաղաքին մէջ, երաժշտական փառատօնի ընթացքին, այն Տվորժաքի ամենամեծ յաջողութիւնն էր իր ստեղծական գործունէութեան ենթացքին:[76]

Քոնչերթոներ

Քոնչերթո կը նշանակէ մենակատարի մրցակցումը նուագախմբի հետ: Երաժշտագէտ Հարոլտ Ս. Շոնպերկը Տվորժաքի գրածներուն մասին գրած է.«Հրապուրիչ Դաշնամուրի քոնչերթո g moll բավական արդիւնավէտ դաշնամուրային մասերով, գեղեցիկ ջութակի քոնչերթո a moll, եւ վսեմ թավջութակի քոնչերթո b moll»: [77] Բոլոր քոնչերթոները գրուած են դասական երերք-մասանի ձեւով: 

Քոնչորթո դաշնամուրի եւ նուագախմբի համար g moll օփ. 33 երեք քոնչերթոներէն առաջինն էր (մենակատարի եւ նուագախմբի համար) Տվորժաքը ստեղծագործութիւններէն, եւ այդ երեքից ամենաքիչ յայտնին է: 

Քոնչերթո ջութակի եւ նուագախմբի համար a moll օփ, 53 գրուած է 1878 թուականին, լավագոյն ջութակահարներէն Եոզեֆ Եոախիմին համար, որուն Տվորժաքը հանդիպեցաւ եւ յիացաւ: Այն աւարտեց 1879 թուականին, բայց Եոքիմը կասկածով մոտեցած էր այդ ստեղծագործութեանը: Այն առաջին անգամ նուագուեցաւ Փրահային մէջ 1883 թուականին Ֆրանթիսեք Օնտրիչեքի կատարմամբ, ով նոյնպէս նրա առաջին կատարումերը ներկայացուց Վիեննայի եւ Լոնտոնի մէջ: 

  Քոնչերթո թավջութակի եւ նուագախմբի համար b moll օփ. 104, այս քոնչերթոն  անոր երրորդ  եւ վերջին քոնչերթոն էր: Ան գրեց 1894-1895 թուականներուն իր թավջութակահար ընկերոջ՝ Հանուս Ուիհանին համար: Ուիհանը եւ ուրիշեր Տվորժակին պարբերաբար հը հարցնէին թավջութակի քոնչերթոյին համար բայց Տվորժաքը միշը կը ժխտէր ըսելով որ թավջութակը շատ լաւ նուագախբային գործիք է բայց մենակատարի համար լիովին անկատար  է:[78] Տվորժաքը գրեց քոնչերթոն Նիւ Եորքի մէջ, Ազգային Քոնսերվաթորիայի տնօրինութիւնը ղեկավարելու ընթացքին: 1894 թուականին Վիքթոր Հերպերթը որն նոյնպէս կը դասաուանդէր այդ քոնսերվալորիային մէջ, գրեց թավջութակի քոնչերթո եւ ներկայացուց այն շարք մը համերգներու ընթացքին: Տվորժաքը Հերպերթի թավչութակի քոնչերթոյին վերջին երկու համերգներուն ներկայ գտնուեցաւ, եւ ոգեշնչուած այդ համերգներէն ան պատրաստ էր Ուիհանի թելադրած քոնչերթոն իրականացնելու: Տվորժաքի քոնչերթոն իր առաջին կատարումը ստացաւ 16 Մարտ 1896 թուականին Լոնտոնի մէջ, Անգլիացի թավչութակահար Լեո Սլերնի կատարմամբ:[79] }} ընդունելութիւնը խանդավառ էր:[80] Բրամսը այս ստեղծագործութեան վերաբերեալ ըսած է.«ես գիտէի որ մէկը կրնայ այսպիսի թավջութակի քոնչերթո գրել, ես գրած եմ շատ վացժամանակին»:

1865 թուականին, իր գործունէութեան սկզբին, Տվորժաքը գրեց բամբ ջութակի (Violoncello) քոնչերթո A dur դաշնամուրային նուագամամբ, Պ. 10: Կիւնթեր Րաֆաելը 1925-1929 վերափոխած եւ նուագախմբային դարցուցած է: Տվորժաքի ցուցակագիր Ժամիլ Պուրկհաուզերը նոր մէկ ուրիշ նուագախմբութիւ ըրաւ եւ վերափոխեց, այն հրատարակուեցաւ 1975 թուականին:[81] A compiler of discographies of Dvořák's music wrote that his is the "king" of cello concertos.[82]

Քամերային երաժշտութիւն

Վերջին 30 տարիներու ընթացքին, Տվորժաքի գրած քամերային ստեղծագործութիւնները շատ բազմազան էին, նոյնիսկ 40 ստեղծագործութիւն գրած է լարային համոյթի համար: 1860 թուականին երբ ան ավարտեց ուսումը երգեհոնային դպրոցէն նէրս, Տվորժաքը գրեց իր լարային քառեակը թիւ 1, a moll, օփ,1: 1860 թուին գերց իր երկրորդ լարային քառեակը, թիւ 2, G dur, օփ. 77, այն ուշագրաւ է իր կրկնաբամբի (double bass) օգտագործութեան պատճառով: Այն գրուած էր քամերային երաժշտութեան մրցումի համար որուն ղեկավարը Ումեոլեցքա Պեսետան էր, որուն պարգեւադրումը 5 դուկաս էր հետեւեալ մրցանակին համար «մեղեդու արտաբերման, փոլիֆոնիք ստեղծագործութեան մէջ գիտարուեստական եւ դեխնիկական հմտութիւններու, ձեւի տիրապետման եւ գործիքներուն իմացութեան »համար:[83] Լարային երրորդ քառեակը , թիւ 3, e♭ dur, օփ.97, ավելցուած է երկրորդ ալթ, ան գրած է իր Ամերկիան շրջանի աւարտին 1893 թուականին, այս ստեղծագործութիւնով ան ամփոփեց իր քամրային համոյթային ստեղծագործութիւնները, երբ ան մեկնեց Սփոլվլ, Լոա, ամառային արձակուրդի:

Պատկեր:Dvořák - Romance օփիւս 75 No. 1.ogg
Dvořák - Romance օփիւս 75 No. 1

Առաջին լարային քառեակը 1 տարի անց Տվորժաքը ավարտին հասցուց, իր առաջին լարային քառեակը թիւ 1, A dur, օփ.2 տասնըչորս լարային քառեակներէն:[84] Որոշ ժամանակ մը Տվորժաքը շատ կը փորձէր մօտենալ քառեակներուն: 1880ական թուականներուն Տվորժաքը կազմած է ցուցակ մը ուր գրած էր այն ստեցծագործութիւններուն անունները որոնք քանդուծ էին, այդ ցուցակին մէջ կային նաեւ քառեակներ: Ան պէտք է կանդէր նոթագրութիւները, ան քանդելէն առաջ ամեն մէկ գործիքի բաժինը արտագրեց դուրս: Մասերուն մէջի սխալներուն քանակը անհաւանական կը դարձնէր ատոնք նուագելը: 2-4րդ քառեակները մոտաւորապէս գրուած են 1860-1870 թուականներուն եւ ակնյայտ է Ռիչարտ Վագների ազդեցութիւնը այդ ստեղծագործութիւններուն մէջ[85] Տվորժաքը պահպանեց այդ բնօրինակները բայց օփոիւսային թիւեր չտուաւ: Անոն միայն ունին Պուրկհապւզերեան թւագումեր Պ.17, Պ.18 եւ Պ.19:[24]

Պատկեր:Dvořák - Romance օփիւս 75 No. 2.ogg
Dvořák - Romance օփիւս 75 No. 2

Չորրորդ քառեակի Andante religioso մասը հինգ տարի անց ան օգտագործեց իր երկրորդ լարային քառեակին մէջ օփ.77,որպէս ստեղծագործութեան երկրորդ մաս որուն անուանումը ինթերմեցցո է (Intermezzo): Նոքթիւրնը հինգ մասանի էր ի սկզբանէ, բայց հետագային անոր երկրորդ մասը հեռացուեցաւ,եւ այնուամենայնիւ հետագային այն վերափպխուեցաւ եւ անուանուեցաւ Նոքթիւրն լարայիններու համար B dur, օփ. 40 (Պ.47): Հերագային գրեց եւս երկու լարային քառեակներ 1873 թուականին (թիւ 5, Պ.37 եւ թիւ 6, Պ.40)[86] Իր ամենայայտնի քառեակը 12-րդն է, Ամերկիանը, օփ.96: Ան նոյնպէս գրած է դաշնամուրի հնկեակ, երկուքն ալ A dur, որոնցմէ երկրորդը օփ.81 ավելի ճանչցուած է: Դրած է նաեւ Թերցեթթո երկու ջութակի եւ մէկ ալթի համար օփ.74: Նաեւ, երկու դաշնամուրային քառեակ, լարայն վեցեակ եւ երեք դաշնամուրային եռեակ: Գրած է նաեւ Պակաթելներու շարք օփ. 47, չօգտագործուող գործիքներու համար երկու ջութակի, թավջութակի եւ երգիոնիկի (harmonium) համար, երկու Վալս լարային քառեակի համար եւ տասնըերկու սիրային երգեր փոխադրուած քառեակի համար, որոնք վերցուած են իր 18 երգերու ժողովածուէն որոնք պաշտօնապէս հրատարակուծ էին 1865 թուականին «Կիպրոսցիները» վերնագրով:

օփերաները

1904 թուականի հարցազրույցին Տվորժաքը ըսած է թէ օփերան ժողովուրդին համար ամենահարմար ձեւն է:[87] Եթէ այս հայրենասիրութիւնը իր օփերաներուն սրտերուն մէջն է, ան նաեւ կը պայքարէր Չեխական ազգային մեղեդիներու ոճին համար եւ Ճաքոմո Մաերբերի ոճի Մեծ Օփերայի ոճին համար, ով 1862-1871 թուականներուն եղած է Փրահայի ժամանակավոր թատրոնի փորձառու գլխավոր ալթահարը,[88] եւ անոր ազդեղութիւնը շատ մեծ էր իր ստեղծագործութիւններուն վրայ ինչպիսիք են Վանտան եւ Դիմիթրիժը[89] Իր հետագայ հետաքրքրումը Ռիջարտ Վակներով նոյնպէս ազդաժ է իր օփերաներուն վրայ, ակնյայտ է Տմիթրիժի շատ ընդարձակ վերագրառումէն 1894 թուականի, իր Վիեննայի ձախողումէն ետք:[90] Իր բոլոր օփերաներէն միայն Ռուսալքան է , օփ.114, որ լաւ ճանչցուած արիա՝ եղանակ կը պարունակէ "Měsíčku na nebi hlubokém" («երգ դեպի լուսին»), այն մինչ այսօր կը հնչէ օփերայի տարբեր բեմերու վրայ՝ նոյնպէս Չեխիայի սահմաններէն դուրս: Այն վերագրելի է անոնց Կան ենթատրութիւններ Տվորժաքի մասնագէտներուն կողմէն, օրինակ՝ Միքաել Պեքերմանը, ով իններորդ «նոր աշխարհէն» սիմֆոնիայի բաժինները, հատկապէս երկրորդ մասը,ինչը որ վերափոխուած է Հիաուաթայի մասին երբէք չգրուած օփերային:[91]

երգեր

Պիպլիական 10 երգերու շարանը, օփ.99, Պ.185, գրուած է 1894 թուականի մարտին: Իր մոտիկ ընկերոջ եւ յանրայատ խմբավար Հանս Վոն Պիւլոուի մահուան գոյժը ստանալու ժամանակ: Միայն 1 ամիս առաջ էր որ ան իր հօր մահամերձ ըլլալու մասին գիտցաւ Պոհեմիայի մէջ: Տվորժաքը ինքն իրէն կսփոփէր Սաղմոսներուն մէջ մտած: Աշխատանքի արիւնքին, Տվորժաքի այս երգերու ժողովածուն իր լաւագոյնն էր, այն հիմնուած էր Չեխերէն Քրալիցէի Աստուածաշունչի վրայ: տվորժաքի հայրը իր մահկանագուն կնքեց 1894 թուականի Մարտի 28-ին,</ref> two days after the completion of the work.[92] Տվորժաքը գրեց բազմաթիւ ուրիշ երգեր, ոգեշնչուած Չեխական ազգային երաժշտութեամբ,ինչպիսիք են «սիրոյ երգեր»,«երեկոեան երգեր» եւ այլն:

Այլ ստեղծագործութիւններ

Այլ կարեւոր աշխարտանքներէն, որոնք նաեւ ցոյց կ'ուտան Չեխական ազգային երաժշտութիւնը, եւ ռիթմիք, եւ մեղեդային առումները, այնուամենայնիւ ամենայայտնի օրինակները երկու հատորով Սլավոնիք Պարերն են: Առաջին գիրքը, օփ. 46 (1878), ստեղծագործութեան կաղապարին մէջ արտայայտուծ է չեխերէնը[93]: Ատոնք գրուած ենԴաշնամուրային զուգանուագի համար (մէկ դաշնամուր, չորս ձեռք), բայց Տվորժաքը այս ժողովածուն վերափոխեց նուագախումբի համար, աւարելով այն նոյն տարւայ են ընթացքին: Երկրորդ գիրքը, օփ. (նոյնպէս բնօրինակը գրուած է դաշնամուրային զուգանուագի համար չորս ձեռքով):

Գրականութիւն հիմնուած իր գործերուն վրայ

  • Իրան Քրիքորքան գրեր է մանկական գիրք Տվորռաքի մի քանի օփերներու հիման վրայ:
  • Ժոզեֆ Սքվորեցքին գրած է «Տվորժաքը սիրոյ մէջ» իր Ամերիկայի կեանքի մասին որպէս Պետական Քոնսերվաթորիայի տնօրէն:

Ծանոթագրություններ

  1. ↑ Clapham, 1980, էջ 765
  2. ↑ Clapham 1966, p. 295; also gives further partial ascending and descending family trees
  3. ↑ Hughes, 1967, էջ 24
  4. ↑ Clapham, 1979a, էջ 3
  5. ↑ Burghauser 1966, pp. 49–50.
  6. ↑ Clapham, 1979b, էջ 12
  7. ↑ Burghauser, 1960, էջ 468
  8. ↑ Honolka, 2004, էջեր 14–16
  9. ↑ Josef Bohuslav Förster Encyclopædia Britannica հանրագիտարանին մէջ.
  10. ↑ «Foerster», Kasika, Czech music, http://czechmusic.net/klasika/foerster_e.htm .
  11. ↑ Smaczny, Jan, "Foerster, Josef Bohuslav", in Oxford Companion to Music, Alison Latham, Ed., Oxford University Press, 2002, pp. 468–69.
  12. ↑ Schönzeler, 1984, էջեր 36–38
  13. ↑ Smaczny 2002, p. 391
  14. ↑ Schönzeler, 1984, էջ 39
  15. ↑ Clapham, 1979b, էջ 20
  16. ↑ Clapham, 1979a, էջ 5
  17. ↑ Clapham, 1979b, էջեր 21–22
  18. ↑ Clapham, 1979b, էջ 17
  19. ↑ Clapham, 1979b, էջ 21
  20. ↑ Hughes, 1967, էջ 35
  21. ↑ Clapham, 1979b, էջ 23
  22. ↑ 22,0 22,1 Clapham, 1979b, էջ 23
  23. ↑ 23,0 23,1 Burghauser, 1960, էջ 77
  24. ↑ 24,0 24,1 Burghauser 1996
  25. ↑ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Footnotes/anchor_id_list' not found., B.1–B.19
  26. ↑ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Footnotes/anchor_id_list' not found., B.16a, B.16
  27. ↑ Clapham, 1979b, էջ 25
  28. ↑ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Footnotes/anchor_id_list' not found., B.1 through B.26, with Op. 1 assigned both to a string quintet B.7 and to the opera Alfred, B.16; see "Works" about irregular opus numbering
  29. ↑ From a set, "Songs to words by Eliška Krásnohorská", B.23 in Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Footnotes/anchor_id_list' not found..
  30. ↑ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Footnotes/anchor_id_list' not found., B.21.
  31. ↑ Clapham, 1979b, էջ 29
  32. ↑ Burghauser, 1960, էջեր 131–33
  33. ↑ Smaczny 2002, p. 391
  34. ↑ Clapham, 1979b, էջ 30
  35. ↑ Clapham, 1979b, էջ 26
  36. ↑ This piece, sometimes called Hymnus, is B.27 in the Burghauser (1960) Catalogue. Dvořâk did not give it an opus number.
  37. ↑ 37,0 37,1 Clapham, 1979b, էջ 27
  38. ↑ Clapham, 1979b, էջ 35
  39. ↑ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Footnotes/anchor_id_list' not found., footnote
  40. ↑ Botstein Leon։ «Admiration and emulation: the friendship of Brahms and Dvorák»։ արտագրուած է՝ 16 January 2014 
  41. ↑ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Footnotes/anchor_id_list' not found. is "certain" that these two were included.
  42. ↑ Clapham, 1979b, էջեր 35–36
  43. ↑ Clapham, 1979b, էջ 39
  44. ↑ 44,0 44,1 Clapham, 1979b, էջ 42
  45. ↑ Clapham, 1979b, էջ 44
  46. ↑ Clapham, 1979b, էջ 46
  47. ↑ Clapham, 1979b, էջեր 63, 68
  48. ↑ Clapham, 1979b, էջ 53; 71 in UK
  49. ↑ Burghauser Jarmil, Joachimová Zoja (translation) (2003)։ Dvořák: Symphonies 4-5-6 (sleevenote) (CD) (Czech)։ Václav Neumann, Czech Philharmonic Orchestra։ Prague: Supraphon։ էջ 5։ SU 3704-2 032 
  50. ↑ Layton, 1978, էջեր 30–31
  51. ↑ Brown, 2003a, էջ 373
  52. ↑ 52,0 52,1 Clapham, 1979b, էջ 60
  53. ↑ Steinberg, 1995, էջ 140
  54. ↑ Steinberg, 1995, էջեր 140–41
  55. ↑ Clapham, 1979b, էջ 85
  56. ↑ Clapham, 1979b, էջ 89
  57. ↑ Մէջբերման սխալ՝ Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named Russia
  58. ↑ Hughes, 1967, p. 147
  59. ↑ Burghauser 1960 B.8, B.45, B.57, B.75, B.92, B.121
  60. ↑ Clapham, 1979b, էջ 17
  61. ↑ Clapham, 1979b, էջեր 172–73
  62. ↑ Clapham, 1979b, էջ 31
  63. ↑ [1] (from The Century Illustrated Monthly Magazine, Vol. XLVIII, No. 3 (July 1894), pp. 341–46.
  64. ↑ Burghauser 1960, 1966, 1996
  65. ↑ Taruskin, 2010, էջ 754
  66. ↑ 66,0 66,1 Clapham, 1980, էջ 778
  67. ↑ Smithee Alan (22 March 2006)։ «Dvorak Symphony no 9: From the New World»։ Crowndozen.com։ արխիւացուած է բնօրինակէն-էն՝ 4 December 2007-ին 
  68. ↑ ABC.net.au
  69. ↑ Edward Rothstein (24 March 1992)։ «Review/Music; The American Symphony Takes On a New Role»։ New York Times։ արտագրուած է՝ 6 August 2008 
  70. ↑ van der Velden Hans (February 2011)։ «Stabat mater dolorosa» 
  71. ↑ Burghauser Jarmil։ Requiem (Sleeve note)։ Karel Ančerl and the Czech Philharmonic։ արտագրուած է՝ 7 September 2015 
  72. ↑ Šourek et al., 1976, էջ xi
  73. ↑ Clapham, 1979b, էջ 117
  74. ↑ «Mše D dur» (Czech)։ Nibiru-publishers.com 
  75. ↑ Clapham, 1979b, էջեր 81–82
  76. ↑ Clapham, 1979b, էջ 77
  77. ↑ Schonberg, 1980
  78. ↑ Smaczny, 1999, p. 1
  79. ↑ Burghauser, 1960, էջ 322
  80. ↑ Clapham, 1979b, էջ 149
  81. ↑ Մէջբերման սխալ՝ Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named Battey
  82. ↑ Yoell, John H., "Dvořák in America: A Discography", Appendix C of Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Footnotes/anchor_id_list' not found.
  83. ↑ Clapham (1966, reprinted 1969), p. 167.
  84. ↑ Clapham, 1979b, էջ 21
  85. ↑ English language version of a Czech site including details of all Dvorak's works
  86. ↑ Clapham 1969, p. 163.
  87. ↑ Smaczny, 2003, էջ 370
  88. ↑ Smaczny, 2003, էջեր 370–71
  89. ↑ Smaczny, 2003, էջեր 378–80
  90. ↑ Smaczny, 2003, էջ 380
  91. ↑ Beckerman, 2003
  92. ↑ Burghauser 1960 or later ed., B. 185
  93. ↑ Clapham 1966, p. 137

Աղբյուրներ

  • Beckerman Michael Պ. (1993)։ Dvořák and His World։ Princeton: Princeton University Press։ ISBN 0-691-03386-2 
  • ——— (2003)։ New Worlds of Dvořák: Searching in America for the Composer’s Inner Life։ New York: W.W. Norton & Co։ ISBN 0-393-04706-7 
  • Beckerman Michael (1 December 1992)։ «Henry Krehbiel, Antonín Dvořák, and the Symphony 'From the New World'»։ Notes (Music Library Association) 49 (2): 447–73։ JSTOR 897884։ doi:10.2307/897884 
  • Brown A. Peter (2003a)։ The Second Golden Age of the Viennese Symphony: Brahms, Bruckner, Dvořák, Mahler, and Selected Contemporaries։ Bloomington: Indiana University Press 
  • Brown A. Peter (2003b)։ «Part 1»։ The Symphonic Repertoire 3։ Bloomington: Indiana University Press։ էջեր 410–36։ ISBN 0-253-33488-8 
  • Burghauser, Jarmil (2006) (czech), Antonín Dvořák, Prague: Bärenreiter Supraphon; Koniasch Latin Press, ISBN 80-86791-26-2 
  •     (1960) [Export Artia 1960, Bārenreiter Supraphon 1966, 1996] (czech), Antonin Dvořák Thematický Katalog, Prague: Bārenreiter Supraphon , notes in German and English. Bibliography co-edited by Dr. John Clapham and Dr. W. Pfannkuch, and a Survey of Life and Work. If there is a reference to one edition and the reader has access only to another edition, the catalogue numbers such as Պ.178 for the New World Symphony will be more useful than page numbers. In the chronology of Dvořák’s life, one may search by year (and date) rather than page number.
  • Butterworth Neil (1980)։ Dvořák, his life and times։ Midas Books։ ISBN 0-859-36142-X 
  • Clapham, John (1979a) [St. Martin’s Press or Faber & Faber 1966, MacMillan reprint 0-333-23111-2 or St. Martin’s, 0-31204515-8, 1969], Antonín Dvořák, Musician and Craftsman, London: Newton Abbot (England), David & Charles, ISBN 0-7153-7790-6 .
  •     (1979b), Dvořák, New York: W. W. Norton, ISBN 0-393-01204-2 
  •     (1980), «Dvořák, Antonín (Leopold)», in Sadie, Stanley, The New Grove Dictionary of Music and Musicians, 5, London: MacMillan, pp. 765–92, ISBN 0-333-23111-2 .
  • Černušák Gracián, Štědroň Bohumír, Nováček Zdenko, խմբգրնր․ (1963)։ Československý hudební slovník I. A-L (Czech)։ Prague: Státní hudební vydavatelství 
  • Dvořák Antonín (2009)։ Biblické písně (Czech, German, English, French)։ Šourek, Otakar (preface)։ Prague: Editio Bärenreiter։ ISBN 978-807058008-0 
  • Gál, Hans (1971), Johannes Brahms: His Work and Personality, Joseph Stein transl., New York: Knopf .
  • Goepp Philip Henry (1913)։ Symphonies and Their Meaning։ Third Series: Modern Symphonies։ Philadelphia: J. Պ. Lippincott Co 
  • Hughes, Gervase (1967), Dvorak: His Life and Music, London: Cassell 
  • Honolka, Kurt (2004), Dvořák, London: Haus Publishing, ISBN 1-904341-52-7, http://www.books.google.com/books?id=kAVSQlZr-i4C [permanent dead link]
  • Horowitz Joseph (2003)։ Dvořák in America: In Search of the New World։ Cricket Books։ ISBN 0-812-62681-8 
  • Hurwitz David (2005)։ Dvořák: Romantic Music’s Most Versatile Genius։ Unlocking the Masters։ Milwaukee: Amadeus Press։ ISBN 1-574-67107-3 
  • Layton Robert (1978)։ Dvořák Symphonies and Concertos։ Seattle: University of Washington Press 
  • Peress Maurice (2004)։ Dvorák to Duke Ellington: A Conductor Explores America’s Music and Its African American Roots։ New York: Oxford University Press։ ISBN 0-19-509822-6 
  • Raeburn Michael, Kendall Alan, խմբգրնր․ (1990) [1989]։ Heritage of Music։ III: The Nineteenth Century Legacy։ Oxford University Press 
  • Schonberg Harold C. (1980)։ The Lives of the Great Composers (revised&zwnb; հրտրկթն․)։ New York: W. W. Norton & Company 
  • Schönzeler Hans-Hubert (1984)։ Dvořák։ London, New York: Marion Boyars Publishers։ ISBN 0-7145-2575-8 
  • Smaczny, Jan (1999), Dvořák: Cello Concerto, Cambridge University Press.
  • Smaczny, Jan (2002), Antonín Dvořák, in Oxford Companion to Music, ed. Alison Latham, Oxford University Press, 2002, pp. 391–92
  • Smaczny Jan (2003)։ «Grand Opera Amongst the Czechs»։ in Charlton David։ The Cambridge Companion to Grand Opera։ Cambridge Companions to Music։ Cambridge: Cambridge University Press։ էջեր 366–82։ ISBN 978-052-164683-3 
  • Šourek Otakar, Bartos František, Hanuš Jan, Berkovec Jiři, Čubr Anton, Pokorný Antonín, Šolc Karel, խմբգրնր․ (1976)։ Requiem [Score]։ Antonín Dvořák (composer) (Supraphon հրտրկթն․)։ Prague: Artia 
  • Steinberg Michael (1995)։ The Symphony: A Listener's Guide։ Oxford: Oxford University Press։ ISBN 0-19-506177-2 
  • Taruskin, Richard (2010), Music in the Nineteenth Century, Oxford: Oxford University Press, ISBN 978-019-538483-3 
  • Tibbets John C., խմբգր․ (1993)։ Dvořák in America։ Portland, OR: Amadeus Press։ ISBN 0-931340-56-X 
  • Yoell Jćohn H. (1991)։ Antonín Dvořák on Records։ New York: Greenwood Press։ ISBN 0-313-27367-7 
  • Zemanová, Mirka (2002), Janáček: A Composer’s Life, Boston: Northeastern University Press, p. 112 

Արտաքին հղումներ

Կաղապար:Wikisource author Կաղապար:Wikiquote

Անթոնին Տվորժաք
էջը Ուիքիպահեստին մէջ

Կաղապար:Antonín Dvořák Կաղապար:Romantic music Կաղապար:Authority control Կաղապար:Portal bar
Մէջբերման սխալ՝ <ref> tags exist for a group named "n", but no corresponding <references group="n"/> tag was found

Վերցուած է «https://hyw.wikipedia.org/w/index.php?title=Անթոնին_Տվորժաք&oldid=16523» էջէն