«Յակոբ Յակոբեան (գրող)» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն
No edit summary |
|||
Տող 13. | Տող 13. | ||
| մասնագիտութիւն =բանաստեղծ, գրող եւ թարգմանիչ}} |
| մասնագիտութիւն =բանաստեղծ, գրող եւ թարգմանիչ}} |
||
'''Յակոբ Մնացական ՅակոբԵան''' ([[29 Մայիս]], [[1866 թուական|1866]], [[Գանձակ]], [[Ելիզավետպոլի նահանգ]] – [[13 Նոյեմբեր]], [[1937 թուական|1937]], [[Թիֆլիս]] Սովետական հայ գրող |
'''Յակոբ Մնացական ՅակոբԵան''' ([[29 Մայիս]], [[1866 թուական|1866]], [[Գանձակ]], [[Ելիզավետպոլի նահանգ]] – [[13 Նոյեմբեր]], [[1937 թուական|1937]], [[Թիֆլիս]] Սովետական հայ գրող: <ref>газета "Путь правды", 13 сентября 1914 (in Russian)</ref> |
||
== Կենսագրութիւն == |
== Կենսագրութիւն == |
||
Ծնած է [[Գանձակ]] |
Ծնած է [[Գանձակ|Գանձակ,]] [[1866 թուական|1866-]]ին, արհեստաւոր ընտանիքի մը մէջ։ Յակոբեանի հայրը իր տղան քահանայ կամ արհեստաւոր դարձնելու նպատակ ունէր, բայց մայրը կը յաջողի զաւակը ճեմարան ուղարկել։ Ճեմարանին մէջ արգիլուած էին [[հայերէն]] լեզուն եւ գրականութիւնը, Յակոբեան կը կազմակերպէր դասէ դուրս հաւաքոյթներ քանի մը գրասէր աշակերտներուն հետ, որոնց ընթացքին հայերէն կը կարդային եւ գրականութիւն կը քննարկէին։ |
||
Յակոբեան տակաւին ճեմարանի 6–րդ դասարանի ուսանող, մասնակցած է աշակերտական գաղտնի հաւաքոյթներու եւ գրած՝ բանաստեղծութիւններ։ «Հիւսիսի ագռաւը» իր բանաստեղծութիւնը կը փակցնէ եկեղեցւոյ պատին, որու պատճառաւ կը վռնտուի ճեմարանէն։ Յակոբեան կը մեկնի Թիֆլիս, ուր դեղատան մը աշկերտ կը դառնայ։ Կը սկսին զրկանքներով, դառնութիւններով եւ թափառումներով լի կեանքի տարիները։ Դեղատունէն հեռանալով՝ Յակոբեան այս անգամ կը մեկնի [[Պաքու]]՝ նաւթահանքերուն մէջ բանուորութիւն կ'ընէ ապա մեքենագիտական գործարանի մը գանձապահի պաշտoնը կը ստանձնէ, յետոյ Էյզենշմիտի գործարանի հաշուապահութիւնը։ [[1894 թուական|1894-]]ին, վերադառնալով Թիֆլիս, Յակոբեան քանի մը հիմնարկներու հաշուապահական պաշտօնները կը վարէ, մինչեւ Սովետական կարգերու հաստատումը՝ [[1922|1921 թուականին]]: |
|||
Մահացած է Թիֆլիսին մէջ, [[1935 թուական|1935-]]ին։ |
|||
== Ստեղծագործութիւններ == |
== Ստեղծագործութիւններ == |
||
Յակոբ |
Յակոբ Յակոբեանի գրական գործունէութիւնը կը սկսի 1893-ին։ Սկզբնական շրջանի բանաստեղծութիւնները տպագրուած են [[«Մուրճ»|«Մուրճի»]] մէջ։ [[«Նոր հոսանք»]] ամսագիրին մէջ տպագրուած են «Մաքառման ժամին», «Էթափը», «Գործարան», «Գիւղը հարաւում» եւ այլ բանաստեղծութիւններ։ Ազդուած է ազգային շունչով գրողներէն, յատկապէս՝ [[Ռափայէլ Պատկանեան|Ռ. Պատկանեանէն]]։ |
||
== Երգեր == |
== Երգեր == |
||
* Բանաստեղծութիւններ, Թիֆլիս, 1912, 144 էջ: |
* Բանաստեղծութիւններ, Թիֆլիս, 1912, 144 էջ: |
||
* Բանաստեղծութիւններ, հատ. 1, Թիֆլիս, 1926, 352 էջ: |
* Բանաստեղծութիւններ, հատ. 1, Թիֆլիս, 1926, 352 էջ: |
||
* |
* Բանաստեղծութիւններ, Երեւան, 1935, 300 էջ: |
||
* Ընտիր |
* Ընտիր երկեր, Երեւան, 1936, 150 էջ: |
||
* Բանաստեղծութիւններ, Երեւան, 1948, 182 էջ: |
* Բանաստեղծութիւններ, Երեւան, 1948, 182 էջ: |
||
* |
* Երկեր, Երեւան, 1951, 494 էջ: |
||
* |
* Երկերի ժողովածու, հատ. 1–4, Երեւան, 1955–1958: |
||
* Բանաստեղծութիւններ |
* Բանաստեղծութիւններ եւ պոեմներ, Երեւան, 1958, 103 էջ: |
||
* Բանաստեղծութիւններ |
* Բանաստեղծութիւններ եւ պոեմներ, Երեւան, 1966, 111 էջ: |
||
* Յակոբեան Յակոբ, [[Շուշանիկ Կուրղինյան| |
* Յակոբեան Յակոբ, [[Շուշանիկ Կուրղինյան|Կուրղինեան Շուշանիկ]], [[Արազի|Արազի Մովսէս]], Երկեր, Երեւան, 1982, էջ 14–196: |
||
== Գրականութիւն == |
== Գրականութիւն == |
||
* Ասատուր Ասատրեան, Յակոբ Յակոբեան, Երեւան, [[1947]], 96 էջ։ |
* Ասատուր Ասատրեան, Յակոբ Յակոբեան, Երեւան, [[1947]], 96 էջ։ |
||
* Ասատուր Ասատրեան, Յակոբ Յակոբեան, Երեւան, [[1955]], 178 էջ։ |
* Ասատուր Ասատրեան, Յակոբ Յակոբեան, Երեւան, [[1955]], 178 էջ։ |
||
* Սովետահայ գրականութեան պատմութիւն, հատոր առաջին (1917-1941, հատորը |
* Սովետահայ գրականութեան պատմութիւն, հատոր առաջին (1917-1941, հատորը ներառած է «Յակոբ Յակոբեան» գլուխը, որ գրած է Ասատուր Ասատրեանը), Երեւան, ՀՍՍՀ ԳԱ, 1961, 800 էջ։ |
||
* |
* Արսէն Տէրտէրեան, Հայոց նոր գրականութեան պատմութիւն։ 19-20-րդ դդ. (սղագրուած դասախօսութիւններ ձեռագիրի իրաւունքով), պրակ 7, Յ. Յակոբեան, Երեւան, Երեւանի համալսարանի հրատարակչութիւն, 1939, 76 էջ։ |
||
== Ծանոթագրութիւններ == |
== Ծանոթագրութիւններ == |
||
Տող 49. | Տող 49. | ||
== Աղբիւրներ == |
== Աղբիւրներ == |
||
* Պետրոսեան, Հ., «Հայ գիտնականներ, |
* Պետրոսեան, Հ., «Հայ գիտնականներ, հրապարակախօսներ, ժուռնալիստներ», Երեւան, 1960, էջ 353-356։ |
||
* Սուրխաթեան «Հայ |
* Սուրխաթեան «Հայ Գրականութիւն», Հատոր 2 |
||
[[Կատեգորիա:1866 ծնունդներ]] |
[[Կատեգորիա:1866 ծնունդներ]] |
15:06, 22 Յուլիս 2019-ի տարբերակ
| |
Ծնած է | 29 Մայիս, 1866 |
Ծննդավայր | Գանձակ, Ելիզաւեթփոլի նահանգ, Ռուսական կայսրություն |
Մահացած է | 13 Նոյեմբեր, 1937 |
Մահուան վայր | Թիֆլիս, Խորհրդային Միութիւն[1][2] |
Քաղաքացիութիւն |
Ռուսական կայսրութիւն ԽՍՀՄ |
Ազգութիւն | հայ |
Տեսակ | քնարապատմողական? |
Մասնագիտութիւն | բանաստեղծ, գրող եւ թարգմանիչ |
Վարած պաշտօններ | կոմիսար? |
Կուսակցութիւն | Պոլշեւիկեան կուսակցութիւն |
Յակոբ Մնացական ՅակոբԵան (29 Մայիս, 1866, Գանձակ, Ելիզավետպոլի նահանգ – 13 Նոյեմբեր, 1937, Թիֆլիս Սովետական հայ գրող: [3]
Կենսագրութիւն
Ծնած է Գանձակ, 1866-ին, արհեստաւոր ընտանիքի մը մէջ։ Յակոբեանի հայրը իր տղան քահանայ կամ արհեստաւոր դարձնելու նպատակ ունէր, բայց մայրը կը յաջողի զաւակը ճեմարան ուղարկել։ Ճեմարանին մէջ արգիլուած էին հայերէն լեզուն եւ գրականութիւնը, Յակոբեան կը կազմակերպէր դասէ դուրս հաւաքոյթներ քանի մը գրասէր աշակերտներուն հետ, որոնց ընթացքին հայերէն կը կարդային եւ գրականութիւն կը քննարկէին։
Յակոբեան տակաւին ճեմարանի 6–րդ դասարանի ուսանող, մասնակցած է աշակերտական գաղտնի հաւաքոյթներու եւ գրած՝ բանաստեղծութիւններ։ «Հիւսիսի ագռաւը» իր բանաստեղծութիւնը կը փակցնէ եկեղեցւոյ պատին, որու պատճառաւ կը վռնտուի ճեմարանէն։ Յակոբեան կը մեկնի Թիֆլիս, ուր դեղատան մը աշկերտ կը դառնայ։ Կը սկսին զրկանքներով, դառնութիւններով եւ թափառումներով լի կեանքի տարիները։ Դեղատունէն հեռանալով՝ Յակոբեան այս անգամ կը մեկնի Պաքու՝ նաւթահանքերուն մէջ բանուորութիւն կ'ընէ ապա մեքենագիտական գործարանի մը գանձապահի պաշտoնը կը ստանձնէ, յետոյ Էյզենշմիտի գործարանի հաշուապահութիւնը։ 1894-ին, վերադառնալով Թիֆլիս, Յակոբեան քանի մը հիմնարկներու հաշուապահական պաշտօնները կը վարէ, մինչեւ Սովետական կարգերու հաստատումը՝ 1921 թուականին:
Մահացած է Թիֆլիսին մէջ, 1935-ին։
Ստեղծագործութիւններ
Յակոբ Յակոբեանի գրական գործունէութիւնը կը սկսի 1893-ին։ Սկզբնական շրջանի բանաստեղծութիւնները տպագրուած են «Մուրճի» մէջ։ «Նոր հոսանք» ամսագիրին մէջ տպագրուած են «Մաքառման ժամին», «Էթափը», «Գործարան», «Գիւղը հարաւում» եւ այլ բանաստեղծութիւններ։ Ազդուած է ազգային շունչով գրողներէն, յատկապէս՝ Ռ. Պատկանեանէն։
Երգեր
- Բանաստեղծութիւններ, Թիֆլիս, 1912, 144 էջ:
- Բանաստեղծութիւններ, հատ. 1, Թիֆլիս, 1926, 352 էջ:
- Բանաստեղծութիւններ, Երեւան, 1935, 300 էջ:
- Ընտիր երկեր, Երեւան, 1936, 150 էջ:
- Բանաստեղծութիւններ, Երեւան, 1948, 182 էջ:
- Երկեր, Երեւան, 1951, 494 էջ:
- Երկերի ժողովածու, հատ. 1–4, Երեւան, 1955–1958:
- Բանաստեղծութիւններ եւ պոեմներ, Երեւան, 1958, 103 էջ:
- Բանաստեղծութիւններ եւ պոեմներ, Երեւան, 1966, 111 էջ:
- Յակոբեան Յակոբ, Կուրղինեան Շուշանիկ, Արազի Մովսէս, Երկեր, Երեւան, 1982, էջ 14–196:
Գրականութիւն
- Ասատուր Ասատրեան, Յակոբ Յակոբեան, Երեւան, 1947, 96 էջ։
- Ասատուր Ասատրեան, Յակոբ Յակոբեան, Երեւան, 1955, 178 էջ։
- Սովետահայ գրականութեան պատմութիւն, հատոր առաջին (1917-1941, հատորը ներառած է «Յակոբ Յակոբեան» գլուխը, որ գրած է Ասատուր Ասատրեանը), Երեւան, ՀՍՍՀ ԳԱ, 1961, 800 էջ։
- Արսէն Տէրտէրեան, Հայոց նոր գրականութեան պատմութիւն։ 19-20-րդ դդ. (սղագրուած դասախօսութիւններ ձեռագիրի իրաւունքով), պրակ 7, Յ. Յակոբեան, Երեւան, Երեւանի համալսարանի հրատարակչութիւն, 1939, 76 էջ։
Ծանոթագրութիւններ
- ↑ Հայկական սովետական հանրագիտարան / խմբ. Վ. Համբարձումյան, Կ. Խուդավերդյան — Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 1974.
- ↑ Հայկական համառոտ հանրագիտարան — Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 1990. — հատոր 3.
- ↑ газета "Путь правды", 13 сентября 1914 (in Russian)
Աղբիւրներ
- Պետրոսեան, Հ., «Հայ գիտնականներ, հրապարակախօսներ, ժուռնալիստներ», Երեւան, 1960, էջ 353-356։
- Սուրխաթեան «Հայ Գրականութիւն», Հատոր 2
Կատեգորիա:1866 ծնունդներ Կատեգորիա:29 Մայիսի ծնածներ Կատեգորիա:1937 մահեր Կատեգորիա:13 Նոյեմբերի մահացածներ