«Հայոց Ձոր» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն

Content deleted Content added

Գծային

21:19, 27 Յունիս 2019-ի տարբերակ

Երուանդունիք (նաեւ՝ Հայոց Ձոր), գաւառ Մեծ Հայքի Վասպուրական նահանգի կազմին մէջ, Վանայ լիճէն հարաւ-արեւելք, Հայոց ձոր (այժմ՝ Խոշաբ) գետի ընդարձակ հովտի էն ներս^[1]։

Աշխարհագրութիւն

Վանայ լիճին հարաւ–արեւելեան եզերքէն կը տարածուի մինչեւ Հայկական Տաւրոսի լեռնաշղթան։ Հիմնականօրէն կը համապատասխանէ հին Երուանդունիք գաւառին։ Հիւսիսէն սահմանակից էր՝ Տոսպ, հարաւ–արեւելքէն՝ Ռշտունիք, արեւելէն՝ Կուղանովիտ գաւառներուն։ Կլիման բարեխառն է, հողը՝ արգաւանդ։ Հարուստ է յատկապէս հացահատիկով։

Պատմութիւն

Անունը ծագած է Երուանդունի արքայատոհմի անունէն։ Երուանդունիները սկզբնապէս Ք․Ա․ 6–4 դարեր Երուանդունիքի մէջ եւ հարակից շրջաններուն մէջ ծաւալած են իրենց քաղաքական գործունէութիւնը։

Երուանդունիքի մէջ կը գտնուէր Հայք ամրոցը, որուն անունը կապուած է առաւելապէս Հայկ նահապետի հետ։ Այստեղ ըստ Մովսէս Խորենացիի, Հայկը սպանած է Տիտանեան Բելը։

Ըստ աւանդական պատմութեան, Հայոց ձորի մէջ տեղի ունեցած է հայոց նախնի Հայկի յաղթական ճակատամարտը աշշուրա–բաբելական աշխարհակալ Բելի դէմ։ Ճակատամարտի տեղը Հայկը կառուցած է Հայք կամ Հայկաբերդ դաստակերտը, որուն անունով այնուհետեւ գաւառը կոչուած է Հայոց ձոր։ Միջին դարերուն մտեր է Վասպուրականի իշխանութեան, ապա՝ թագաւորութեան մէջ։ Մինչեւ 19 դարու վերջը գաւառը եղած է գրեթէ միատարր՝ հայաբնակ։ Քիւրտական ցեղերն այնտեղ հաստատուեցան յատկապէս 1896–ի հայկական կոտորածներէն ետք։ Հայոց ձորի հայերը բնաջնջուեցան, իսկ փրկուածները տեղահանուեցան 1915–ին՝ Մեծ Եղեռնի ժամանակ։

Տե՛ս նաեւ

Գրականութիւն

Թ.Խ. Հակոբյան (1981). Հայաստանի պատմական աշխարհագրութիւն. Երեւան։ «Միտք»։

Արտաքին յղումներ

Մեծ Հայքի վարչական բաժանումը

Ծանօթագրութիւններ

↑ Կաղապար:Գիրք:Կարապետյան:Հայոց Ձոր

Կատեգորիա:Վասպուրական նահանգի գաւառներ Կատեգորիա:Հայոց Ձոր

[Կարապետյան-1] Կաղապար:Գիրք:Կարապետյան:Հայոց Ձոր

[1]

@@ Տող 1. / Տող 1. @@
-'''Երուանդունիք''' (նաեւ՝ '''Հայոց Ձոր'''), գաւառ [[Մեծ Հայք (արեւմտահայերէն)|Մեծ Հայք]]ի [[Վասպուրական]] նահանգի կազմին մէջ, [[Վանայ լիճ]]էն հարաւ-արեւելք, Հայոց ձոր (այժմ՝ Խոշաբ) գետի ընդարձակ հովտի էն ներս<ref name="Կարապետյան">{{Գիրք:Կարապետյան:Հայոց Ձոր}}</ref>։
+'''Երուանդունիք''' (նաեւ՝ '''Հայոց Ձոր'''), գաւառ [[Մեծ Հայք]]ի [[Վասպուրական]] նահանգի կազմին մէջ, [[Վանայ լիճ]]էն հարաւ-արեւելք, Հայոց ձոր (այժմ՝ Խոշաբ) գետի ընդարձակ հովտի էն ներս<ref name="Կարապետյան">{{Գիրք:Կարապետյան:Հայոց Ձոր}}</ref>։
 == Աշխարհագրութիւն ==
-Վանայ լիճին հարաւ–արեւելեան եզերքէն կը տարածուի մինչեւ [[Հայկական Տաւրոս]]ի լեռնաշղթան։ Հիմնականօրէն կը համապատասխանէ հին Երուանդունիք գաւառին։ Հիւսիսէն սահմանակից էր՝ Տոսպ, հարաւ–արեւելքէն՝ [[Ռշտունիք (արեւմտահայերէն)|Ռշտունիք]], արեւելէն՝ Կուղանովիտ գաւառներուն։ Կլիման բարեխառն է, հողը՝ արգաւանդ։ Հարուստ է յատկապէս հացահատիկով։
+Վանայ լիճին հարաւ–արեւելեան եզերքէն կը տարածուի մինչեւ [[Հայկական Տաւրոս]]ի լեռնաշղթան։ Հիմնականօրէն կը համապատասխանէ հին Երուանդունիք գաւառին։ Հիւսիսէն սահմանակից էր՝ Տոսպ, հարաւ–արեւելքէն՝ [[Ռշտունիք]], արեւելէն՝ Կուղանովիտ գաւառներուն։ Կլիման բարեխառն է, հողը՝ արգաւանդ։ Հարուստ է յատկապէս հացահատիկով։
 == Պատմութիւն ==
 Անունը ծագած է [[Երուանդունիներ|Երուանդունի]] արքայատոհմի անունէն։ Երուանդունիները սկզբնապէս Ք․Ա․ 6–4 դարեր Երուանդունիքի մէջ եւ հարակից շրջաններուն մէջ ծաւալած են իրենց քաղաքական գործունէութիւնը։
-Երուանդունիքի մէջ կը գտնուէր Հայք ամրոցը, որուն անունը կապուած է առաւելապէս [[Հայկ Նահապետ (արեւմտահայերէն)|Հայկ նահապետ]]ի հետ։ Այստեղ ըստ [[Մովսէս Խորենացի]]ի, Հայկը սպանած է Տիտանեան [[Բել (արեւմտահայերէն)|Բել]]ը։
+Երուանդունիքի մէջ կը գտնուէր Հայք ամրոցը, որուն անունը կապուած է առաւելապէս [[Հայկ Նահապետ|Հայկ նահապետ]]ի հետ։ Այստեղ ըստ [[Մովսէս Խորենացի]]ի, Հայկը սպանած է Տիտանեան [[Բել]]ը։
-Ըստ աւանդական պատմութեան, Հայոց ձորի մէջ տեղի ունեցած է հայոց նախնի [[Հայկ Նահապետ (արեւմտահայերէն)|Հայկ]]ի յաղթական ճակատամարտը աշշուրա–բաբելական աշխարհակալ Բելի դէմ։ Ճակատամարտի տեղը Հայկը կառուցած է Հայք կամ Հայկաբերդ դաստակերտը, որուն անունով այնուհետեւ գաւառը կոչուած է Հայոց ձոր։ Միջին դարերուն մտեր է [[Վասպուրական (արեւմտահայերէն)|Վասպուրական]]ի իշխանութեան, ապա՝ թագաւորութեան մէջ։ Մինչեւ 19 դարու վերջը գաւառը եղած է գրեթէ միատարր՝ հայաբնակ։ Քիւրտական ցեղերն այնտեղ հաստատուեցան յատկապէս [[1896]]–ի հայկական կոտորածներէն ետք։ Հայոց ձորի հայերը բնաջնջուեցան, իսկ փրկուածները տեղահանուեցան [[1915]]–ին՝ [[Մեծ Եղեռ (արեւմտահայերէն)|Մեծ Եղեռ]]նի ժամանակ։
+Ըստ աւանդական պատմութեան, Հայոց ձորի մէջ տեղի ունեցած է հայոց նախնի [[Հայկ Նահապետ|Հայկ]]ի յաղթական ճակատամարտը աշշուրա–բաբելական աշխարհակալ Բելի դէմ։ Ճակատամարտի տեղը Հայկը կառուցած է Հայք կամ Հայկաբերդ դաստակերտը, որուն անունով այնուհետեւ գաւառը կոչուած է Հայոց ձոր։ Միջին դարերուն մտեր է [[Վասպուրական]]ի իշխանութեան, ապա՝ թագաւորութեան մէջ։ Մինչեւ 19 դարու վերջը գաւառը եղած է գրեթէ միատարր՝ հայաբնակ։ Քիւրտական ցեղերն այնտեղ հաստատուեցան յատկապէս [[1896]]–ի հայկական կոտորածներէն ետք։ Հայոց ձորի հայերը բնաջնջուեցան, իսկ փրկուածները տեղահանուեցան [[1915]]–ին՝ [[Մեծ Եղեռ]]նի ժամանակ։
 == Տե՛ս նաեւ ==
-* [[Վասպուրական (արեւմտահայերէն)|Վասպուրական]]
+* [[Վասպուրական]]
-* [[Մեծ Հայքի Վարչական Բաժանում (արեւմտահայերէն)]]
+* [[Մեծ Հայքի Վարչական Բաժանում]]
 == Գրականութիւն ==
@@ Տող 25. / Տող 25. @@
 [[Կատեգորիա:Վասպուրական նահանգի գաւառներ]]
-[[Կատեգորիա:Հայոց Ձոր (արւմտ․)]]
+[[Կատեգորիա:Հայոց Ձոր]]