«Ծծումբ» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն

Content deleted Content added
Չ →‎top: removed: {{ԱՀ}} using AWB
Չ →‎top: removed: {{Արևելահայերեն|Ծծումբ}} using AWB
Տող 1. Տող 1.
{{Արևելահայերեն|Ծծումբ}}
'''Ծծումբ''' ({{Լեզու la|Sulfur}}), քիմիական տարր է, որուն նշանն է <big>'''S'''</big>, կարգաթիւը՝ 16, հիւլէական զանգուածը՝ 32.066:
'''Ծծումբ''' ({{Լեզու la|Sulfur}}), քիմիական տարր է, որուն նշանն է <big>'''S'''</big>, կարգաթիւը՝ 16, հիւլէական զանգուածը՝ 32.066:
===== Պատմութիւն =====
===== Պատմութիւն =====

13:01, 24 Յունիս 2019-ի տարբերակ

Ծծումբ (Կաղապար:Լեզու la), քիմիական տարր է, որուն նշանն է S, կարգաթիւը՝ 16, հիւլէական զանգուածը՝ 32.066:

Պատմութիւն

Ծծումբը եւ անոր միացությունները մարդկութեանը յայտնի ենն տակաւին հնագոյն ժամանակներէն։ Անիկա կը յիշատակուԷ Աստուածաշունչին մէջ, Հոմերոսի պոէմներուն մէջ։ Ռազմական նպատակներու համար ծծումբէն կը պատրաստէին հրկիզող խառնուրդներ, զորօրինակ՝ «յունական կրակը»: Մօտաւորապես ԺԳ դարին Չինաստանին մէջ ծծումբը կիրառուած Է կրակ արձակելու նպատակներով։ Մարդիկ կը կարծէին, թէ այրուող ծծումբէն յառաջացած կապոյտ բոցն ու սուր հոտը կը վանեն չարքերը։ Ծծումբը եւ անոր միացութիւններն օգտագործած են մաշկային հիւանդութիւններ (զորօրինակ՝ քոսը) բուժելու, ինչպէս նաեւ այգեգործական նպատակներով։ Արաբ ալքիմիկոսները կը կարծէին, թէ բոլոր մետաղները կազմուած են ծծումբի եւ սնդիկի խառնուրդէն։ Ծծումբը, որպէս քիմիական տարր, առաջինը բացայայտած Է ֆրանսացի քիմիագէտ Անթուան Լորան Լավուազիեն (Կաղապար:Լեզու fr, 1743-94) 18րդ դարուն վերջին։

Ծծմբի Բնագիտական Յատկութիւնները

Ծծումբը բնութեան մէջ
Իտալական Վոլքանոյի մօտի հրաբուխի ֆումարոլին մէջ հանդիպող ծծումբ
Լաջվարդի բիւրեղի կապոյտը պայմանաւորուած է ծծումբով

Ծծումբը դեղին գոյնի բիւրեղային նիւթ է։ Ան դիւրութեամբ կը հալի 100 °C-էն փոքր-ինչ բարձր ջերմաստիճաններին։ Ծծումբի ուժեղ տաքացման ատեն կը յառաջանան մուգ-շագանակագոյն շոգիներ։ Արագ սառցնելիս ծծումբի շոգիներն անմիջապէս, առանց հեղուկանալու կը փոխարկուէն նրբագոյն փխրուն փոշիի, որ կը կոչուէ ծծմբածաղիկ։
Երկրակեղեւին ծծումբի պարունակութիւնը 0,05% է: Կը հանդիպէ ինչպէս ազատ (բնածին ծծումբ), այնպէս ալ միացութիւններու՝ գերազանցապէս սուլֆիտներու, զորօրինակ՝ ZnS, PbS, Cu2S, FeS2, եւ սուլֆաթների, զորօրինակ՝ CaSO4.2H2O, Na2SO4.10H2O, ձեւով։

Քիմիական Յատկութիւնները

Պարբերական համակարգի 6-րդ խումբի գլխաւոր ենթախումբին մէջ է։ Իսկ ջրածնի եւ թթուածինի միացութիւններուն մէջ բաղկացած է տարբեր իոններներէն, կը փոխազդէ գրեթէ բոլոր թթուներու եւ աղերու հետ։ Ծծումբի աղերը քիչ կը լուծուեն ջուրին մէջ։ Կը ցուցաբերէ ոչ մետաղական յատկութիւններ։

Կիրառութիւնները

Ծծմնաքարերու տեղափոխումը Ճաւայ կղզիի Քաուահ Իճէն հրաբուխէն, 2009

Ծծումբը մանր փոշիի՝ ծծմբածաղիկի ձեւով կ'օգտագործուէ խաղողի վազի հիւանդութիւններու դէմ պայքարելու համար։ Մեծ քանակով ծծումբ կը ծախսուէ քաուչուքի վուլկանացման՝ քաուչուքը ռետինի փոխարկելու համար։ Ատոր համար ալ առանց ծծումբի անհնար է արտադրել անանկ ռետինե իրեր, ինչպիսիք են անւադողերը, կալոշները, փողրակները եւ այլ իրեր։ Ծծումբը կը մտնէ որսորդական վառոդի կազմին մեջ, կը կիրառուէ լուցկիի արտադրութեան ժամանակ։ Ծծումբի զգալի քանակութիւն կ'օգտագործուէ Ծծմբական թթու արտադրելու ժամանակ։ Ծծումբը կը յառաջացէ երեք տարաձեւութիւն, որոնցմէ ամէնակայունը շեղանկիւն կամ ալֆա ծծումբն է, որը սովորաբար կը ստանան դեղին փոշիի տեսքով։
Աշխարհին մէջ ծծումբի խոշորագոյն մատակարարներն են Միացեալ Նահանգները, Մեքսիքոն եւ Իտալիան: Ծծումբ պարունակող հանքաքարեր կան նաեւ Հայաստանի որոշ (զորօրինակ՝ Ալաւերտիի եւ Կապանի) պղինձի հանքավայրերուն մէջ։ Ծծումբի արդիւնահանման եւ արդիւնաբերական ստացման ծավալները տարեցտարի կ'աճեն ամբողջ աշխարհին մէջ։

Կենսաբանական Դերը

Ծծումբը կենսաբանական տարրերէն մեկն է։ Կը մտնէ մի քանի մը ամինաթթուներու (ցիսթէին, մեթիոնին) վիթամիններու (թիամին), ֆերմենթներու բաղադրութեան մէջ։ Ծծումբը կը մասնակցէ փրոթէինային կառուցուածքներու ձեւաւորմանը։ Կը մասնակցէ պաքթերիւմներու սինթեզին (ծծումբը կը մտնէ պաքթերիոքղորափիլի կազմութեան մեջ): Ծծմբաջրածինը կը հանդիսանայ ջրածինի ստացման հիմնական աղբիւր)։
Մարդուն օրկանիզմը կը պարունակէ ուղիղ 2 կրամ ծծումբ։ Կաղապար:Սեղմ Պարբերական Աղիւսակ

Ծանօթագրութիւններ