«Արիստակէս Ալթուն-Տիւրրի» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն
No edit summary |
No edit summary |
||
| Տող 22. | Տող 22. | ||
[[Պատկեր:Aivazovsky - View of Constantinople and the Bosphorus.jpg|մինի|Յովհաննէս Այվազոսկի ։ Պոլիս 19-րդ դար]] |
[[Պատկեր:Aivazovsky - View of Constantinople and the Bosphorus.jpg|մինի|Յովհաննէս Այվազոսկի ։ Պոլիս 19-րդ դար]] |
||
'''Արիստակէս Ալթուն-Տիւրրի''' ծնած է Պոլիս Մարտ |
'''Արիստակէս Ալթուն-Տիւրրի''' ծնած է Պոլիս, Մարտ 1804-ին։ Ան զաւակն էր Առաքէլ Ալթունեանին։ Հայրը կը փոխադրուի Զմիւռնիա, ուր կը մեռնի՝ որբ թողելով Արիստակէսը 4 տարեկան հասակին մէջ։ Արիստակէսը իր նախնական կրթութիւնը կը ստանայ տեղւոյն վարաժարանին մէջ, որմէ ետք, կը յաճախէ Ռու անուն ֆրանսացիի մը վարժարանը եւ հոն կ՛ընտելանայ ֆրանսերէն լեզուին։ Դասընթացքը աւարտելէ ետք կ՛երթայ Եգիպտոս, ուր Եուսուֆ Պէյ վարժարան մը բացած էր։ Հոն ուսումը կը կատարելագործէ ու կը սորվի նաեւ իտալերէն և արաբերէն լեզուները։ Դպրոցը աւարտելէ ետք, տակաւին երիտասարդ՝ կառավարական պաշտօնեայ կը դառնայ, եւ քանի մը տարի ետք կը նշանակուի՝ Մեհմետ Ալիի քարտուղարը։ Արիստակէսի կինը, իր ժամանակաշրջանի զարգացած հայ կիներէն մէկը եղած է, տիրապետելով նաեւ՝ Ֆրանսերէնին։ |
||
Երբ էլմասը՝ արաբերէն թերթին խմբագրապետը, արտաքին գործոց նախարար կը նշանակուի, ինք ալ ժամանակ մը ետք կը դառնայ անոր խորհրդականը։ Դիւանագիտական խնդրոյ մը առթիւ Լուի Ֆիլիբ Ֆրանսայի թագաւորին գրուելիք պաշտօնագիր մը |
Երբ էլմասը՝ արաբերէն թերթին խմբագրապետը, արտաքին գործոց նախարար կը նշանակուի, ինք ալ ժամանակ մը ետք կը դառնայ անոր խորհրդականը։ Դիւանագիտական խնդրոյ մը առթիւ, երբ Լուի Ֆիլիբ Ֆրանսայի թագաւորին գրուելիք պաշտօնագիր մը մեծ յաջողութեամբ կը գրէ, Եգիպտոսի Խէտէվի Մեհմետ Ալի փաշա՝ համբուրելով Արիստակէս Ալթունեանի ճակատը կ'ըսէ. "Օղլում Ալթուն, սենին իսմին Ալթուն տէյիլ, Տիւրրի տիր"։ (Կը նշանակէ՝ որդիս Ալթուն， քու անունդ Ալթուն (ոսկի) չէ, Տիւրրի (մարգարիտ) է"։ Ատկէ ետք Ալթուն մականունը կը փոխուի Ալթուն-Տիւրրիի։ |
||
[[Պատկեր:ModernEgypt, Muhammad Ali by Auguste Couder, BAP 17996.jpg|մինի|ձախից|Մեհմետ Ալի փաշա]] |
[[Պատկեր:ModernEgypt, Muhammad Ali by Auguste Couder, BAP 17996.jpg|մինի|ձախից|Մեհմետ Ալի փաշա]] |
||
Մեհմետ Ալի փաշայի մահէն ետք |
Երբ Մեհմետ Ալի փաշայի մահէն ետք զաւակը՝ Իպրահիմ, իսկ յետոյ՝ Ապպաս փաշաները կը յաջորդեն անոր, Արիստակէս պաշտօնէն կը քաշուի. առողջութեամբ տկար ըլլալով՝ Զմիւռնիա կը հաստատուի։ Կարճ ժամանակ մը վաճառականութեամբ զբաղելէ ետք, կը հաստատուի Պոլիս: Պոլսոյ մէջ 1851ին՝ Ճէզայիրլեան Մկրտիչ ամիրայի հետ Շամի մաքսերու վարձակալութիւնը կը ստանձնէ։ |
||
Ան մեծ մասնակցութիւն բերած է ազգային գործերու մէջ: Անդամակցած է 1857-ի Գերագոյն Ժողովին։ Կարեւոր ներդրում բերած է Ազգային Սահմանադրութեան հաստատման մէջ, ուր Աղաթոն Օտեանի եւ Ռուսինեանի հետ խմբագրած են Սահմանադրութեան օրէնքը: |
|||
1860-Էն գրեթէ մինչեւ իր մահը Ազգային երեսփոխան եղած է ու ազգին շահերուն պաշտպան հանդիսացած։ Գրագէտ անձ՝ Ֆրանսերէնէ թարգմանած է «Գինովափէ» անուն վէպ մը։ Մահացած է 2 Յունուար，1888ին։ |
|||
{{DEFAULTSORT:Ալթուն-Տիւրրի, Արիստակէս}} |
{{DEFAULTSORT:Ալթուն-Տիւրրի, Արիստակէս}} |
||
06:02, 9 Դեկտեմբեր 2014-ի տարբերակ
Արիստակէս Ալթուն-Տիւրրի | |
|---|---|
| Ծնած է | 1804 |
| Ծննդավայր | Պոլիս, Օսմանեան Կայսրութիւն |
| Մահացած է | 1868 |
| Մասնագիտութիւն | Խմբագիր, հասարակական գործիչ |
| Զաւակներ | Առաքել Ալթուն-Տիւրրի |
Արիստակէս Ալթուն-Տիւրրի ծնած է Պոլիս, Մարտ 1804-ին։ Ան զաւակն էր Առաքէլ Ալթունեանին։ Հայրը կը փոխադրուի Զմիւռնիա, ուր կը մեռնի՝ որբ թողելով Արիստակէսը 4 տարեկան հասակին մէջ։ Արիստակէսը իր նախնական կրթութիւնը կը ստանայ տեղւոյն վարաժարանին մէջ, որմէ ետք, կը յաճախէ Ռու անուն ֆրանսացիի մը վարժարանը եւ հոն կ՛ընտելանայ ֆրանսերէն լեզուին։ Դասընթացքը աւարտելէ ետք կ՛երթայ Եգիպտոս, ուր Եուսուֆ Պէյ վարժարան մը բացած էր։ Հոն ուսումը կը կատարելագործէ ու կը սորվի նաեւ իտալերէն և արաբերէն լեզուները։ Դպրոցը աւարտելէ ետք, տակաւին երիտասարդ՝ կառավարական պաշտօնեայ կը դառնայ, եւ քանի մը տարի ետք կը նշանակուի՝ Մեհմետ Ալիի քարտուղարը։ Արիստակէսի կինը, իր ժամանակաշրջանի զարգացած հայ կիներէն մէկը եղած է, տիրապետելով նաեւ՝ Ֆրանսերէնին։
Երբ էլմասը՝ արաբերէն թերթին խմբագրապետը, արտաքին գործոց նախարար կը նշանակուի, ինք ալ ժամանակ մը ետք կը դառնայ անոր խորհրդականը։ Դիւանագիտական խնդրոյ մը առթիւ, երբ Լուի Ֆիլիբ Ֆրանսայի թագաւորին գրուելիք պաշտօնագիր մը մեծ յաջողութեամբ կը գրէ, Եգիպտոսի Խէտէվի Մեհմետ Ալի փաշա՝ համբուրելով Արիստակէս Ալթունեանի ճակատը կ'ըսէ. "Օղլում Ալթուն, սենին իսմին Ալթուն տէյիլ, Տիւրրի տիր"։ (Կը նշանակէ՝ որդիս Ալթուն， քու անունդ Ալթուն (ոսկի) չէ, Տիւրրի (մարգարիտ) է"։ Ատկէ ետք Ալթուն մականունը կը փոխուի Ալթուն-Տիւրրիի։
Երբ Մեհմետ Ալի փաշայի մահէն ետք զաւակը՝ Իպրահիմ, իսկ յետոյ՝ Ապպաս փաշաները կը յաջորդեն անոր, Արիստակէս պաշտօնէն կը քաշուի. առողջութեամբ տկար ըլլալով՝ Զմիւռնիա կը հաստատուի։ Կարճ ժամանակ մը վաճառականութեամբ զբաղելէ ետք, կը հաստատուի Պոլիս: Պոլսոյ մէջ 1851ին՝ Ճէզայիրլեան Մկրտիչ ամիրայի հետ Շամի մաքսերու վարձակալութիւնը կը ստանձնէ։
Ան մեծ մասնակցութիւն բերած է ազգային գործերու մէջ: Անդամակցած է 1857-ի Գերագոյն Ժողովին։ Կարեւոր ներդրում բերած է Ազգային Սահմանադրութեան հաստատման մէջ, ուր Աղաթոն Օտեանի եւ Ռուսինեանի հետ խմբագրած են Սահմանադրութեան օրէնքը:
1860-Էն գրեթէ մինչեւ իր մահը Ազգային երեսփոխան եղած է ու ազգին շահերուն պաշտպան հանդիսացած։ Գրագէտ անձ՝ Ֆրանսերէնէ թարգմանած է «Գինովափէ» անուն վէպ մը։ Մահացած է 2 Յունուար，1888ին։
Կատեգորիա:Հայ քաղաքական գործիչներ
Կատեգորիա:1804 ծնունդներ
Կատեգորիա:1888 մահեր
Կատեգորիա:Հունվարի 2 մահեր
Կատեգորիա:Կոստանդնուպոլիս քաղաքում ծնվածներ
Կատեգորիա:Վիքիպեդիա:Արևմտահայերեն հոդվածներ