«Բնածուխ» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն

Content deleted Content added
Չ . using AWB
կատեգորիայի հեռացում using AWB
Տող 1. Տող 1.

{{Արևելահայերեն|Ածխածին}}
{{Արևելահայերեն|Ածխածին}}
'''Ածխածին''' ({{Լեզու la|Carboneum}}), քիմիական նշանը՝ <big>'''C'''</big>, կարգային թիվն է 6, հիւլէական զանգուածը՝ 12.011<ref>{{citeweb|url=http://physics.nist.gov/cgi-bin/Compositions/stand_alone.pl|title=Physical Measurement Laboratory: Atomic Weights and Isotopic Compositions for All Elements|language=en}}</ref>։
'''Ածխածին''' ({{Լեզու la|Carboneum}}), քիմիական նշանը՝ <big>'''C'''</big>, կարգային թիվն է 6, հիւլէական զանգուածը՝ 12.011<ref>{{citeweb|url=http://physics.nist.gov/cgi-bin/Compositions/stand_alone.pl|title=Physical Measurement Laboratory: Atomic Weights and Isotopic Compositions for All Elements|language=en}}</ref>։
Տող 37. Տող 36.
{{Սեղմ Պարբերական Աղիւսակ}}
{{Սեղմ Պարբերական Աղիւսակ}}
== Ծանօթագրութիւններ ==
== Ծանօթագրութիւններ ==
{{Ծնթ․ցանկ}}
{{ծանցանկ}}

19:08, 10 Ապրիլ 2019-ի տարբերակ

Ածխածին (Կաղապար:Լեզու la), քիմիական նշանը՝ C, կարգային թիվն է 6, հիւլէական զանգուածը՝ 12.011[1]։

Պատմական Տեղեկութիւններ

Ածխածինը յայտնի է հեռու անցյալէն։ Փայտածուխն օգտագործուած է հանքաքարերէն մետաղները վերականգնելու համար, իսկ ալմաստը՝ որպէս թանկարժէք քար։ 1789 թուականին ֆրանսացի քիմիագէտ Անթուան Լորան Լաւուազիէն հետեւութիւն ըրաւ ածխածնի տարրային յատկութիւններու մասին։

Բնագիտական յատկութիւներ

Ածխածնի երկու տարբեր դրսեորումները
Ածուխ
Ալմաստ

Ածխածինը չի լուծուեր օրկանական եւ անօրկանական լուծիչներուն մէջ, կը լուծուէ մետաղներուն մէջ (երկաթ, կոբաղդ եւ այլն)։ 1 մթնոլորտ ճնշման տակ (օդի բացակայութեամբ) կը սուպլիմացուէ (կը ցնդէ) մօտ 3500 °C ջերմաստիճանին։ Կը հալի 3800±200 °C-ին 125 հազար մթնոլորտ ճնշումի տակ (հաշուած է տեսականօրէն)։

Քիմիական Յատկութիւններ

Բնական ածխածինը բաղկացած է երկու կայուն իզոթոփներէ՝ 12C (բնութեան մեջ հանդիպող զանգուածի 98.892%-ը) եւ ¹³C (զանգուածի 1.108%-ը)։ Արհեստական եղանակով ստացվել են 10C, 11C, 14C, 15C և 16C ռատիոաշխոյժ իզոթոփները։

A խումբի տարր է։ Հիւլէիի հիմնական վիճակի արտաքին ելեկտրոնային մակերուոյթի դասաւորուածութիւնն է 2s²p²։ Օքսիտացման կարեւորագոյն աստիճաններն են +2, +4, -4, վալենթականութիւնները՝ 4 եւ 2։ Ածխածնի չեզոք հիւլէին շառաւիղը 0.077 նմ է։ C4+ իոնի շառաւիղը՝ 0.029 նմ (համակերպող թիւը 4), 0.030 նմ (համակերպող թիւը 6)։

Ածխածնով Տարիքի Որոշում

Ածխածնով տարիքի որոշման եղանակը (անգլերէն՝ Carbon-14 dating) կը կիրառուէ կենսաբանական ծագում ունեցող առարկաներու եւ նիւթերու տարիքը ատոնց մէջ ածխածնի կայուն իզոտոպներու համեմատ 14C իզոտոպի պարունակութիւնը չափելու միջոցաւ: Սա եղանակը 1946 թուականին առաջարկած է Ուիլիըրտ Ֆրէնք Լիպին (անգլերէն՝ Williatd Frank Libby):

Կաղապար:Սեղմ Պարբերական Աղիւսակ

Ծանօթագրութիւններ