Հենրի Ֆինիս Լինչ

Հենրի Ֆինիս Լինչ; անգլերէն՝ H. F. B. Lynch
Ծնած է	18 Ապրիլ 1862
Ծննդավայր	Լոնտոն, Մեծն Բրիտանիոյ եւ Իրլանտայի Միացեալ Թագաւորութիւն
Մահացած է	24 Նոյեմբեր 1913 (51 տարեկանին)
Մահուան վայր	Քալիէ
Քաղաքացիութիւն	Մեծն Բրիտանիոյ եւ Իրլանտայի Միացեալ Թագաւորութիւն
Ուսումնավայր	Իթըն գոլէճ; Թրինիթի գոլէճ; Հայտելպըրկի Համալսարան
Մասնագիտութիւն	քաղաքական գործիչ, ձեռնարկատէր
Վարած պաշտօններ	Միացյալ Թագավորության 28-րդ խորհրդարանի անդամ?
Անդամութիւն	Թագաւորական Աշխարհագրական Ընկերութիւն
Կուսակցութիւն	Լիբերալ կուսակցություն?
Ծնողներ	հայր՝ Thomas Kerr Lynch?, մայր՝ Harriet Sophia Taylor?

Հենրի Ֆինիս Պլոս Լինչ (18 Ապրիլ 1862(1862-04-18)^[1]^[2], Լոնտոն, Մեծն Բրիտանիոյ եւ Իրլանտայի Միացեալ Թագաւորութիւն - 24 Նոյեմբեր 1913(1913-11-24)^[1]^[2], Քալիէ): Ան Անգլիացի հայագէտ, աշխարհագէտ, ճանապարհորդ եւ հասարակական-քաղաքական գործիչ մըն է։

Հայաստան կատարած երկու ճամբորդութիւններուն (1893-1894 եւ 1898) ընթացքին, Հենրին իր հաւաքած նիւթերուն հիման վրայ գրած է երկար ճանաչում մը՝ «Հայաստան» աշխատութիւնն ու ստեղծագործութիւնը (1901, հայերէն համառօտ թարգմանութիւն՝ 1913-1914), որ կազմուած է երկու հատորներէ «Ռուսական Հայաստան» եւ «Տաճկահայաստան»։ Այս ստեղծագործութիւնը կը պարունակէ արժէքաւոր տեղեկութիւններ Հայաստանի պատմութեան, աշխարհագրութեան, ժողովրդագրութեան, հայ բանահիւսութեան վերաբերեալ վիճակագրական նիւթերուն մասին։ Լինչը գրած է Հայաստանի քաղաքականութեան, Հայերուն հալածանքին, հայ եկեղեցիին եւ հայոց լեզուին մասին։

Հենրի նաեւ հետաքրքրուած է Հայկական հարցով։ Լինչը ըլլալով Անգլիական խորհրդարանի անդամ (1906 թուականէն սկսեալ)՝ քննադատած է քաղաքականութիւնը, ու խորհրդարանին ծանօթացուցած եւ ներկայացուցած է Հայկական հարցը եւ հայ ժողովուրդին իրաւունքներու պաշտպանութեան կարեւորութիւնը։

Անոր մահէն քանի մը օր առաջ, Հենրին Անգլիական մամուլին մէջ հրատարակած է իր «Բաց նամակ»-ը՝ հայկական բարենորոգումներուն վերաբերեալ։

Լինչ մահացաւ 24 Նոյեմբեր, 1913 թուականին, Քալէ քաղաքին մէջ, Ֆրանսա:

Աշխատութիւններ[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

Հայաստան, ճամբորդութիւններ եւ ուսումնասիրութիւններ, «Ռուսական Հայաստան», (1901), հատոր 1^[5]:
Հայաստան, ճամբորդութիւններ եւ ուսումնասիրութիւններ, «Տաճկահայաստան», (1901), հատոր 2^[6]:

Երկեր[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

Армения։ очерки и этюды, т. 1-2 Тифлис, 1910.

Ծանօթագրութիւններ[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 Oxford Dictionary of National Biography / C. Matthew — Oxford: OUP, 2004.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q17565097"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q5145336"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q34217"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q217595"></a>
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr: open data platform — 2011.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q19938912"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q54837"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q193563"></a>
↑ Hansard 1803–2005
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q19204319"></a>
↑ ^4,0 ^4,1 ^4,2 Lundy D. R. The Peerage
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q67129259"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q21401824"></a>
↑ Հայաստան, ճամփորդություններ և ուսումնասիրություններ, (1901)
↑ Հայաստան, ճամփորդություններ և ուսումնասիրություններ, (1901)

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q47461344"_data-entity-id="Q17565097">[https://doi.org/10.1093/ref:odnb/100992_Oxford_Dictionary_of_National_Biography]<span_class="wef_low_priority_links">_/_[[:en:Colin_Matthew|C.&nbsp;Matthew]]_—_[[:en:Oxford|Oxford]]:_[[:en:Oxford_University_Press|OUP]],_2004.</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q17565097"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q5145336"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q34217"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q217595"></a></div>-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 Oxford Dictionary of National Biography / C. Matthew — Oxford: OUP, 2004.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q17565097"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q5145336"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q34217"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q217595"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q36524_citetype_Q7094076_citetype_Q27031827_citetype_Q595971"_data-entity-id="Q19938912"><i_class="wef_low_priority_links">[[:fr:Bibliothèque_nationale_de_France|Bibliothèque_nationale_de_France]]</i>_data.bnf.fr:_open_data_platform<span_class="wef_low_priority_links">_—_2011.</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q19938912"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q54837"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q193563"></a></div>-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr: open data platform — 2011.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q19938912"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q54837"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q193563"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q35127_citetype_Q170584"_data-entity-id="Q19204319">Hansard_1803–2005<span_class="wef_low_priority_links"></span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q19204319"></a></div>-3] Hansard 1803–2005
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q19204319"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q35127_citetype_Q33270056_citetype_Q7094076"_data-entity-id="Q21401824"><i_class="wef_low_priority_links">[[:d:Q67129259|Lundy&nbsp;D.&nbsp;R.]]</i>_The_Peerage<span_class="wef_low_priority_links"></span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q67129259"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q21401824"></a></div>-4] 4,0 ^4,1 ^4,2 Lundy D. R. The Peerage
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q67129259"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q21401824"></a>

[5] Հայաստան, ճամփորդություններ և ուսումնասիրություններ, (1901)

[6] Հայաստան, ճամփորդություններ և ուսումնասիրություններ, (1901)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]