Jump to content

Gulbenkian Prize

Gulbenkian Prize հայերէն՝ Կիւլպէնկեան Մրցանակ մրցանակներու շարք մըն է, որ ամէն տարի տրամադրուի Գալուստ Կիւլպէնկեան Հիմնադրամին կողմէն: Գլխաւոր Կիւլպէնկեան Մրցանակը հաստատուած է 1976-ին որպէս Կիւլպէնկեան Գիտութեան Մրցանակ, որ տրամադրուէր պորտուգալացի անձնաւորութիւններուն եւ կազմակերպութիւններուն:

2012-էն սկսեալ, Հիմնադրամը սկսաւ տալ հատուկ միջազգային Մրցանակ մը՝ տարեկան 100,000 եւրոյի նուիրատուութեամբ մարդկային իրաւունքներու բնագաւառին մէջ, որ կը կոչուի Գալուստ Կիւլպէնկեան Մարդկային Իրաւունքներու Մրցանակ:

Կիւլպէնկեան Գիտութեան Մրցանակը այժմ վերակազմակերպուած է եւ կը կոչուի Կիւլպէնկեան Միասնութեան, Գիտելիքի եւ Կայունութեան Մրցանակներ, ուր երեք մրցանակ կը տրամադրուի իւրաքանչիւր բնագաւառին մէջ:

Կիւլպէնկեան Գիտութեան Մրցանակ

[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

Կիւլպէնկեան Գիտութեան Մրցանակը (պորտուգալերէնով՝ Prémio Calouste Gulbenkian de Ciência e Tecnologia) հաստատուած է 1976-ին որպէս տարեկան մրցանակ պորտուգալացի քաղաքացիներուն կամ անոնց՝ որոնց աշխատանքը կատարուած է Պորտուգալիայի մէջ: 2007-էն մինչեւ 2011 այն տրամադրուէր չորս կատակարգութիւններու մէջ, որոնք տրամադրուէին ամէն չորս տարին մէկ անգամ՝ Հիմնական Գիտութիւններ (Մաթեմատիկա եւ Համակարգչային Գիտութիւններ), Ֆիզիկական Գիտութիւններ, Կեանքի Գիտութիւններ, եւ Սոցիալական ու Մարդկային Գիտութիւններ[1]: Մրցանակի արժէքը 50,000 եւրո էր (նախկինին 25,000 եւրո):

2011-ին նոր մրցանակ մը (100,000 եւրո առաջին մրցանակին համար, 50,000 եւրո միւս չորսին համար) տրամադրուեցաւ հինգ առարկայի համար՝ Միջմշակութային եւ Շրջակայգիտական Երկխօսութիւն, Արուեստ, Գիտութիւն, Բարեգործութիւն եւ Կրթութիւն:[2]

2017-ին երեք նոր կատակարգութիւններ հայտարարուեցան՝ Գիտելիք, Կայունութիւն եւ Միասնութիւն, 50,000 եւրոյ մրցանակներով իւրաքանչիւրին համար:[3]

Անցեալ ստացողներուն մէջ կը մտնեն՝

  • 1986՝ Մարիա Ժոաօ Ռոտրիգես
  • 1987՝ Անտոնիո Ֆրեյտաս, Պենետիտա Ռոշա, Անտոնիո Կուտինիօ[4]
  • 1996՝ Պոաւենտուրա տե Սուսա Սանտոս[5]
  • 1997՝ Տեյվիտ Իշ-Հորովիչ[6]
  • 1998՝ Անա Ռուտե Նեւես[7]
  • 1999՝ Քրիստինա Մարիա Անտրե տե Պինա եւ Սուսա եւ Սաուլ Անտոնիո Գոմես[8]
  • 2000՝
  • 2001՝ Գուսծաւո Կասծելո Պրանկո, Լուիս Մանուել Լաւուրա եւ Ժոաօ Պաուլո Ֆ. տա Սիլվա եւ Ռուի Լոժա Ֆեռնանտես[9]
  • 2002՝ Պաճրիսիո Սիլվա եւ Պետրո Գոմես[10]
  • 2003՝ Ժոզե Մաշատո Պայս[11]
  • 2004՝ Լորենցո Կորնալպա եւ Միգել Սուսա տա Կոսծա, Սերգեյ Տորոգովծեւ եւ Ժոզե Ֆեռնանտո Ֆեռեյրա Մենտես, եւ Ժոզե Ֆրանսիսկո Ռոտրիգես[12][13][14]
  • 2005՝
  • 2006՝
  • 2007՝
  1. Արուեստի կատակարգութիւն՝ Hand in Hand: Center for Jewish-Arab Education in Israel (100,000 եւրո), Անժելո տե Սուսա, Մարիա տո Կարմո Ֆոնսեկա
  2. Գիտութեան կատակարգութիւն՝ Լուիս Պառեյրա (50,000 եւրո)
  3. Բարեգործութեան կատակարգութիւն՝ Associação das Aldeias de Crianças SOS Portugal (50,000 եւրո)
  4. Կրթութեան կատակարգութիւն՝ Ar.Co (Centro de Arte e Comunicação Visual) (50,000 եւրո իւրաքանչիւրին)
  • 2008՝ Սերժիո Ռեպելո[15]
  • 2009՝ Մարիա Ժոաօ Սարայիւա[16]
  • 2010՝ Միգել Պոյարես Մատուրո
  • 2011՝ Նունո Պերես[17]
  • 2012-2018՝ Տե՛ս Մարդկային Իրաւունքներու բաժին

Կիւլպէնկեան Միասնութեան, Գիտելիքի եւ Կայունութեան Մրցանակներ

[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

Երեք տարեկան մրցանակ կը տրամադրուի անձնաւորութիւններուն եւ շահութիւն չհետապնդող մասնաւոր իրաւական միաւորներուն, որոնք անձնաւորցուցած են իրենց Պորտուգալիայի մէջ Միասնութեան, Գիտելիքի եւ Կայունութեան պաշտպանութեան եւ խրախուսման բնագաւառին մէջ:

  1. Միասնութեան կատակարգութիւն՝ Artistic Musical Society of Pousos
  2. Գիտելիքի կատակարգութիւն՝ Portuguese Mathematics Society
  3. Կայունութեան կատակարգութիւն՝ Association of Douro Valley Viticulture Development (ADVID)
  • 2018՝
  1. Միասնութեան կատակարգութիւն՝ É uma Casa, Lisboa Housing First
  2. Գիտելիքի կատակարգութիւն՝ O Espaço do Tempo
  3. Կայունութեան կատակարգութիւն՝ Coopérnico Cooperative

Գալուստ Կիւլպէնկեան Մարդկային Իրաւունքներու Մրցանակ

[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

Միջազգային տարեկան մրցանակ, որ տրամադրուի անձնաւորութիւններուն եւ շահութիւն չհետապնդող մասնաւոր իրաւական միաւորներուն, որոնք անձնաւորցուցած են իրենց միջազգային մակարդակին վրայ Մարդկային Իրաւունքներու պաշտպանութեան եւ խրախուսման բնագաւառին մէջ, յատկապէս արտայայտութեան, տեղեկատուութեան եւ մամուլի ազատութեան հարցին շուրջ:


Ստացողները եղած են[19]՝

  • 2012՝ West-Eastern Divan Orchestra
  • 2013՝ Bibliotheca Alexandrina՝ տնօրէն Իսմայիլ Սերագելտինին տրամադրուած[20]
  • 2014՝ Community of Sant'Egidio[21]
  • 2015՝ Տր. Տենիս Մուկվեկե (Կոնկո)
  • 2016՝ Amazonas Sustainable Foundation[22]
  • 2017՝ Hungarian Helsinki Committee / Պրոֆեսոր Ժեյն ՄքԱտամ (Ավստրալիա)՝ եմ-եկվօյի
  • 2018՝ Article 19
  • 2019՝ Ամին Մաալուֆ

Կիւլպէնկեան Թանգարանի Մրցանակ

[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

Կիւլպէնկեան Մրցանակ անունով ճանչցուած 2003-էն մինչեւ 2007, այն տարեկան մրցանակ էր, որ տրամադրուէր Միացեալ Թագաւորութեան թանգարանին կամ ցուցասրահին՝ «երեւակայութեան, նորարարութեան եւ գերազանցութեան ապացուցումի» համար: Գալուստ Կիւլպէնկեան Հիմնադրամը իր հովանաւորութիւնը վերջացուց 2007-ին եւ մրցանակը դարձաւ Art Fund Prize, ապա Museum of the Year.[23]

Գալուստ Կիւլպէնկեան Հիմնադրամի Այլ Նուիրաբերութիւններ

[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

Վասկօ Վիլալվա Մրցանակ

[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

Հաստատուած է 2009-ին, սա 50,000 եւրոյի տարեկան մրցանակ է, որ տրամադրուի օրինակելի պորտուգալական ծրագիրներուն, որոնք ցուցադրած են միջամտութիւններ շարժական եւ անշարժ մշակութային արժէք ունեցող ունեցուածքին մէջ, որոնք խրախուսած են ժառանգութեան պահպանումը եւ վերականգնումը:[24] Մրցանակը կը կոչուի Վասկօ Վիլալվայի (1913–1975) անունով՝ պորտուգալացի բարեգործ եւ հովանաւորի:

Քաղաքացիական Արուեստի Կազմակերպութիւններու Մրցանակ

[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

Հաստատուած է 2020-ին, մրցանակը ճանչցում է Միացեալ Թագաւորութեան մէջ պետական ֆինանսաւորումով արուեստի կազմակերպութիւններ, որոնք կը գործածեն արուեստի վերափոխական զօրութիւնը անհատական եւ հասարակական փոփոխութեան համար: Գումարելով ընդհանուր 150,000 ֆունտ ստերլինկ մրցանակի ֆինանսաւորում, այն Միացեալ Թագաւորութեան ամէնամեծ մրցանակներէն մէկն է:[24]

Պրանկինիօ տա Ֆոնսեկա Մրցանակ (Branquinho da Fonseca Prize)

[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

Մրցանակը գրական մրցանակ մըն է, որ նպատակ ունի խրախուսել 15-էն մինչեւ 30 տարեկան երիտասարդ գրողներու ծագումը:[24]

Կիւլպէնկեան Մարդկութեան Մրցանակ

[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

Հաստատուած է 2020-ին, առաջին 1 միլիոն եւրոյի Մարդկութեան Մրցանակը տրամադրուեցաւ 2020 Յուլիսին:[25] Այն նպատակ ունի յատկանշել մարդիկ կամ հաստատութիւններ, որոնք կը պայքարին կլիմայական փոփոխութեան դէմ:[26]


Կիւլպէնկեան Մարդկութեան Մրցանակի ստացողները եղած են՝

  • 2020՝ Կրետա Թունպերկ[27]
  • 2021՝ Global Covenant of Mayors for Climate & Energy[28]
  • 2022՝ IPBES եւ IPCC[29]
  • 2023՝ Սեսիլ Պիպիան Նտժեպետ, Լելիա Սալգատո եւ Պանտի "Ապայ Յանգուտ"[30]
  • 2024՝ Andhra Pradesh Community Managed Natural Farming (Հնդկաստան), Ռատտան Լալ (ԱՄՆ/Հնդկաստան) եւ SEKEM (Եգիպտոս)[31][32]

Ծանօթահգրութիւններ

[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]
  1. ↑ "Prémio Calouste Gulbenkian Ciência: Regulamento. Fundação Gulbenkian Ciência (in Portuguese). Retrieved 6 May 2017.
  2. ↑ "Prémio Calouste Gulbenkian" Archived 2020-03-06 at the Wayback Machine. (in Portuguese). Retrieved May 6 2017.
  3. ↑ "Gulbenkian Prizes". Calouste Gulbenkian Foundation. Retrieved 6 December 2017.
  4. ↑ António Coutinho Archived 2015-12-11 at the Wayback Machine.. Retrieved 67 May 2017.
  5. ↑ "La Dificil Democracia: Una mirada desde la periferia europea" (in Portuguese). Editiones Akal (2016).
  6. ↑ David Ish-Horowicz. University College of London. Retrieved 6 May 2017.
  7. ↑ "Ana Rute Neves", p. 17. Retrieved 6 May 2017.
  8. ↑ Universidade Católica Portuguesa. Centro de Estudos de História Religiosa (2000). Protestantismo e catolicismo em Portugal nos séculos XIX e XX, Volume 2. CEHR-UCP, page 541.
  9. ↑ "Serviço de Ciência" Archived 2016-02-18 at the Wayback Machine. (in Portuguese), p. 119 [p. 2]. Retrieved 6 May 2017.
  10. ↑ "Prémio Gulbenkian Ciência 2002 atribuído a estudo sobre problemas renais" (in Portuguese). Publico. Retrieved 6 May 2017
  11. ↑ Gulbenkian Foundation Report: Science Archived 2016-02-18 at the Wayback Machine. (2003), p. 115. Retrieved 6 May 2017.
  12. ↑ "Miguel Sousa Costa" Archived 2021-08-05 at the Wayback Machine.. Centro de Fisica do Porto. Retrieved 6 May 2017.
  13. ↑ José Fernando Ferreira Mendes. The Academy of Europe. Retrieved 6 May 2017.
  14. ↑ Morais, Nelson (30 June 2004). Prémio Gulbenkian Ciência - 2004 (in Portuguese). University of Aveiro. Retrieved 6 May 2017.
  15. ↑ Calouste Gulbenkian Foundation, Annual Report 2008[permanent dead link], pp. 17-18. Retrieved 6 May 2017.
  16. ↑ "News: Gulbenkian 2009 Science Award". UMIC. Retrieved 6 May 2017.
  17. ↑ "Nano carbon hybrids: new materials for electronic and biomedical applications". University of Aveiro, p. 17. Retrieved 6 May 2017
  18. ↑ "The Gulbenkian Prizes – winners 2017". Calouste Gulbenkian Foundation. Retrieved 6 December 2017.
  19. ↑ «Gulbenkian Foundation: Gulbenkian Prize winners - Past editions»։ արխիւացուած է բնօրինակէն-էն՝ 2018-07-25-ին։ արտագրուած է՝ 2025-09-13 
  20. ↑ "Biblioteca de Alexandria distinguida com o Prémio Calouste Gulbenkian 2013" (in Portuguese). Publico. Retrieved 6 May 2017.
  21. ↑ "Prémio Calouste Gulbenkian". 2105. Retrieved 6 May 2017.
  22. ↑ "Prémio Calouste Gulbenkian 2016 para Fundação Amazonas Sustentável" (in Portuguese) Publico. Retrieved 6 May 2017.
  23. ↑ «Art Fund Museum of the Year - History»։ Art Fund։ արտագրուած է՝ 17 July 2022 
  24. ↑ 24,0 24,1 24,2 Gulbenkian Foundation - Premios
  25. ↑ «Nominations open for €1M Gulbenkian award for action on climate change»։ www.theportugalnews.com։ արտագրուած է՝ 2020-02-10 
  26. ↑ «Gulbenkian Prize for Humanity»։ Fundação Calouste Gulbenkian (en-US)։ արտագրուած է՝ 2020-02-10 
  27. ↑ «Greta Thunberg is the winner of the first Gulbenkian Prize for Humanity»։ www.gulbenkian.pt։ 20 July 2020։ արտագրուած է՝ 2020-07-21 
  28. ↑ snramos (2021-10-26)։ «Gulbenkian Prize for Humanity Awarded to Global Covenant of Mayors»։ Fundação Calouste Gulbenkian (en-US)։ արտագրուած է՝ 2022-10-13 
  29. ↑ «2022 Gulbenkian Prize for Humanity distinguishes IPBES and IPCC»։ www.gulbenkian.pt։ 13 October 2022։ արտագրուած է՝ 2022-10-13 
  30. ↑ «Ecosystem restoration leaders win the Gulbenkian Prize for Humanity»։ www.gulbenkian.pt։ 13 October 2022։ արտագրուած է՝ 2023-08-02 
  31. ↑ «Impact – Gulbenkian Prize for Humanity»։ Fundação Calouste Gulbenkian (en-US)։ արտագրուած է՝ 2024-07-12 
  32. ↑ «Impact – Gulbenkian Prize for Humanity»։ Fundação Calouste Gulbenkian (en-US)։ արտագրուած է՝ 2024-07-12 
Վերցուած է «https://hyw.wikipedia.org/w/index.php?title=Gulbenkian_Prize&oldid=244541» էջէն