«Օսմանեան Կայսրութիւն» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն
Չ oգտվելով ԱՎԲ |
ավելացվեց Կատեգորիա:Պատմութիւն ՀոթՔաթ գործիքով |
||
| Տող 23. | Տող 23. | ||
== Ծանօթագրութիւններ == |
== Ծանօթագրութիւններ == |
||
{{reflist}} |
{{reflist}} |
||
[[Կատեգորիա:Պատմութիւն]] |
|||
20:36, 2 Մայիս 2016-ի տարբերակ
Նախապէս, օսմանցի թուրքերը թուրանական փոքր ցեղախումբ մըն էին բազմաթիւ ուրիշներու պէս. ԺԳ. դարուն, մոնկոլական արշաւանքներու հետեւանքով, ստիպուեցան լքել իրենց բնակավայրը՝ Թուրքեստանը եւ գաղթել դէպի Փոքր Ասիա, որ այն ատեն կը գտնուէր սելճուք թուրքերու տիրապետութեան տակ։
Ստեղծում
Օժանդակած ըլլալով սելճուքներու սուլթանին, կռուի մը ընթացքին, զոր ան կը մղէր մոնկոլներու դէմ, օսմանցի թուրքերու պետը՝ Էրթողրուլ (չշփոթել ԺԱ. դարու սելճուք թուրքերուն պետին հետ), արտօնութիւն ստացաւ իր ցեղախուբով հաստատուելու ներկայ Էսկի Շէհիրի շրջանին մէջ։
Օսմանցի թուրքերը, որոնք իրենց կորովով, կարգապահութեան ոգիով, ինչպէս նաեւ կազմակերպչական որոշ յատկութիւններով ամէնէն նշանաւորը հանդիսացան թուրանական ժողովուրդներուն, երկու դարու ընթացքին պիտի յաջողէին հաստատել մեծ կայսրութիւն մը։ Անշուշտ շնորհիւ նաեւ բացառիկ պայմաններուն, որ մեծապէս նպաստեցին իրենց։ ԺԳ. դարու վերջը սելճուք թուրքերու կայսրութիւնը, որ կ'իշխէր ամբողջ Փոքր Ասիոյ, քայքայուեցաւ եւ վերածուեցաւ թուրանական փոքր պետութիւններու, ինչ որ վերջին ծայր դիւրացուց օսմանցի թուրքերու գործը։ Միւս կողմէ, բիւզանդական կայսրութիւնը անկումի մէջ էր։ Ներքին պայքարներով պառակտուած, խաչակիրներու Պոլիս մուտքով տկարացած՝ ԺԲ. եւ ԺԳ. դարերուն ան չկրցաւ մինչեւ իսկ այն նուազագոյն ճիգը ընել, որ պիտի բաւէր սելճուքները Փոքր Ասիայէն վտարելու[1][2]:
Էրթողրուլի յաջորդող իր որդին՝ Ղազի Օսման Ա., օգտուելով Բիւզանդիոնի տկարութենէն, ԺԴ. դարու զկիսբը ընդարձակեց օսմանցի թուրքերու հողամասը ի վնաս այն ստացուածքներուն, որ Փոքր Ասիոյ մէջ կը մնար Բիւզանդիոնի[3]:
Իր յաջորդը՝ Օրխան Ա. գրաւեց Պրուսան, որ դարձաւ օսմանցի թուրքերու մայրաքաղաքը, յետոյ Նիկիան եւ Նիկոմիտիան։ Այսպէսով ԺԳ. դարու կեսերուն Բիւզանդիոն կորսնցուցած էր Փոքր Ասիոյ իր վերջին հողամասերն ալ։ Բայց օսմանցի թուրքերու պետութիւնը կը մնար փոքր պետութիւն մը, որ իր մէջ կ'առներ միայն Պրուսայի շրջանը, Նիկիան, Իզմիտը եւ Էսկի Շէհիրը։
Աղբիւրներ
- Հայոց Պատմութիւն, Հրանդ Փաստրմաճեան, Դ. Տպագրութիւն (Խտացուած եւ Պատկերազարդուած), Համազգայինի «Վահէ Սէթեան» Հրատարակչատուն, Պէյրութ, 2007: Էջ 9-10: