«Շահան Ռ. Պէրպէրեան» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն

Content deleted Content added
Չ →‎Վաղ տարիներ: փոխարինվեց: <ref → <ref (2) oգտվելով ԱՎԲ
Չ Բոտ: կոսմետիկ փոփոխություններ
Տող 32. Տող 32.
== Կենսագրութիւն ==
== Կենսագրութիւն ==
=== Վաղ տարիներ ===
=== Վաղ տարիներ ===
Պէրպէրեան ծնած է [[Կոստանդնուպոլիս]], ներկայիս [[Թուրքիոյ]] մէջ։ Քանի մը տարի անց ան իր ծնողներուն՝ Ռեդիոսի<ref>[[Ռեթէոս Պէրպէրեան]]</ref> եւ Զարուհիի, ինչպէս նաեւ իր մեծ եղբօր Օննիկին հետ, փոխադրուած է [[Ժնեւ]], [[Զուիցերիա]], ազատելու համար [[Սուլթան Ապտուլ Համիտին]] դաժանութիւններէ, [[1894]]-էն մինչեւ [[1896]]:
Պէրպէրեան ծնած է [[Կոստանդնուպոլիս]], ներկայիս [[Թուրքիոյ]] մէջ։ Քանի մը տարի անց ան իր ծնողներուն՝ Ռեդիոսի<ref>[[Ռեթէոս Պէրպէրեան]]</ref> եւ Զարուհիի, ինչպէս նաեւ իր մեծ եղբօր Օննիկին հետ, փոխադրուած է [[Ժնեւ]], [[Զուիցերիա]], ազատելու համար [[Սուլթան Ապտուլ Համիտին]] դաժանութիւններէ, [[1894]]-էն մինչեւ [[1896]]:


Վերադառնալով Կոստանդուպոլիս, ընդունուած է Պէրպէրեան դպրոց, որ հիմնած էր Քատըքեոյի մէջ<ref>Սահակ Վարդապետ ''Երաժիշտը''։ Հասկ, Antilias, 1956, pp 458-9.</ref>: Այդ ժամանակ ան սկսած է [[ջութակ]]ի անձնական դասեր առնել, բայց շուտով փոխած է միտքը, ատոր փոխարեն սկսելով [[դաշնամուր]] նուագել, բայց հոդ նոյնպէս չէ յաջողած։
Վերադառնալով Կոստանդուպոլիս, ընդունուած է Պէրպէրեան դպրոց, որ հիմնած էր Քատըքեոյի մէջ<ref>Սահակ Վարդապետ ''Երաժիշտը''։ Հասկ, Antilias, 1956, pp 458-9.</ref>: Այդ ժամանակ ան սկսած է [[ջութակ]]ի անձնական դասեր առնել, բայց շուտով փոխած է միտքը, ատոր փոխարեն սկսելով [[դաշնամուր]] նուագել, բայց հոդ նոյնպէս չէ յաջողած։


[[1906]]-ին Պերպերեան աւարտած է դպրոցը, եւ 15 տարեկանէն սկսեալ աւանդած է գրականութիւն եւ գիտութիւն։ 1908-ին անցած է [[Փարիզ]] եւ յաճախած է Սորպոն եւ Քոլեճ Տո Ֆրանս համալսարանները ուսանելով փիլիսոփաիւթիւն եւ [[հոգեբանութիւն]] Հենրի Պերսկոնի եւ Ճորճս Թումասի հետ, ապա ընկերաբանութիւն՝ Էմիլ Տուրնhէյմի հետ։ Նոյն ժամանակ<ref>Գ. Վ. [Գարեգին Վարդապետ]։ ''Շահան Պէրպէրեան ([[1891-1956]]).'' Հասկ։ Antelias, 1956, pp 455-8.</ref> Պէրպէրեան շարունակած է իր սէրը նուագի հանդէպ, յաճախելով համերգներու եւ երաժշտութեան դասեր տալով։
[[1906]]-ին Պերպերեան աւարտած է դպրոցը, եւ 15 տարեկանէն սկսեալ աւանդած է գրականութիւն եւ գիտութիւն։ 1908-ին անցած է [[Փարիզ]] եւ յաճախած է Սորպոն եւ Քոլեճ Տո Ֆրանս համալսարանները ուսանելով փիլիսոփաիւթիւն եւ [[հոգեբանութիւն]] Հենրի Պերսկոնի եւ Ճորճս Թումասի հետ, ապա ընկերաբանութիւն՝ Էմիլ Տուրնhէյմի հետ։ Նոյն ժամանակ<ref>Գ. Վ. [Գարեգին Վարդապետ]։ ''Շահան Պէրպէրեան ([[1891-1956]]).'' Հասկ։ Antelias, 1956, pp 455-8.</ref> Պէրպէրեան շարունակած է իր սէրը նուագի հանդէպ, յաճախելով համերգներու եւ երաժշտութեան դասեր տալով։


=== Մասնագիտական ​​կարիերայ ===
=== Մասնագիտական ​​կարիերայ ===
Տող 44. Տող 44.
[[1918]]-ին Շահան Պէրպէրեան որոշած է տնօրինել Ուսուցիչներու Խնամակալ Յանձնաժողովը եւ մասնակցել Կեդրոնական Ուսման Խորհուրդին։ Ան յօդուածներ հրատարակած է թերերու մէջ։ [[1922]] թուականին [[Գեղամ Գաւաֆեան]]ի, [[Վահան Թեքեան]]ի<ref>''Seven Songs from Vahan Tekeyan - Music by Schahan Berberian.'' New York, St. Vartan Press, 1981. ISBN 0-934728-05-4</ref>, [[Յակոբ Օշական]]ի<ref>http://www.littlearmenia.com/html/history/detail.asp?id=212</ref> եւ Կոստան Զարեանի հետ խմբագրած է Բարձրավանք ամսաթերթը, որ կը բաղկանար արուեստի եւ գրականութեան բաժիններէ։
[[1918]]-ին Շահան Պէրպէրեան որոշած է տնօրինել Ուսուցիչներու Խնամակալ Յանձնաժողովը եւ մասնակցել Կեդրոնական Ուսման Խորհուրդին։ Ան յօդուածներ հրատարակած է թերերու մէջ։ [[1922]] թուականին [[Գեղամ Գաւաֆեան]]ի, [[Վահան Թեքեան]]ի<ref>''Seven Songs from Vahan Tekeyan - Music by Schahan Berberian.'' New York, St. Vartan Press, 1981. ISBN 0-934728-05-4</ref>, [[Յակոբ Օշական]]ի<ref>http://www.littlearmenia.com/html/history/detail.asp?id=212</ref> եւ Կոստան Զարեանի հետ խմբագրած է Բարձրավանք ամսաթերթը, որ կը բաղկանար արուեստի եւ գրականութեան բաժիններէ։


[[1921]]-ին ամուսնացած է Դելլի Սիրագեանի հետ և ունեցած է երկու մանչ զաւակ՝ Արտաւազդ եւ Պարետ։ Պարետ մահացած է 20 տարեկանին ինքնաշարժի արկածով, իսկ Արտաւազդ անցած է Փարիզ եւ զբաղուած է արուեստով։ Մահացած է 79 տարեկանին [[2002]] թուականին։
[[1921]]-ին ամուսնացած է Դելլի Սիրագեանի հետ և ունեցած է երկու մանչ զաւակ՝ Արտաւազդ եւ Պարետ։ Պարետ մահացած է 20 տարեկանին ինքնաշարժի արկածով, իսկ Արտաւազդ անցած է Փարիզ եւ զբաղուած է արուեստով։ Մահացած է 79 տարեկանին [[2002]] թուականին։


Պէրպէրեանի ձեռագիրները կը գտնուին Երուսաղեմի գրադարանի մէջ։
Պէրպէրեանի ձեռագիրները կը գտնուին Երուսաղեմի գրադարանի մէջ։


=== Մահ ===
=== Մահ ===
Տող 53. Տող 53.
== Հրատարակուած գործեր ==
== Հրատարակուած գործեր ==
{{Div col|3}}
{{Div col|3}}
* Բարձրացում
* Բարձրացում
* Փափաք
* Փափաք
* Պոլիս
* Պոլիս
* Քու յիշատակդ
* Քու յիշատակդ
* Իւսկիւտար
* Իւսկիւտար
* Կ՚անձրեւէ տղաս
* Կ՚անձրեւէ տղաս
* Գիշերերգ
* Գիշերերգ
* Աստուածածնին ու խաչին
* Աստուածածնին ու խաչին
* Հրաւէր լուսնի տակ
* Հրաւէր լուսնի տակ
* Դուն աղբիւրն ես
* Դուն աղբիւրն ես
* Գարուն բացուաւ
* Գարուն բացուաւ
* Հօյ Հելինէ
* Հօյ Հելինէ
* Արազին
* Արազին
* Հովին երգը
* Հովին երգը
* Զարոյի երգը
* Զարոյի երգը
* Կարօտի երգ
* Կարօտի երգ
* Ես ունէի
* Ես ունէի
* Ամպի փէշով
* Ամպի փէշով
* Ձմեռն անցաւ
* Ձմեռն անցաւ
* Լուսաւորչի կանթեղը
* Լուսաւորչի կանթեղը
* Հասուն արտ
* Հասուն արտ
* Գիւղիս ճամբան
* Գիւղիս ճամբան
* Գիշերն անուշ է
* Գիշերն անուշ է
* Սէրով, սէրով
* Սէրով, սէրով
* Ահաւասիկ
* Ահաւասիկ
* Թող դէմքդ տժգունի
* Թող դէմքդ տժգունի
* Հսկում
* Հսկում
* Երգ երջանկութեան
* Երգ երջանկութեան
* Անձրեւին հետ
* Անձրեւին հետ
* Իրիկունն իջաւ
* Իրիկունն իջաւ
* Ձեռագիր
* Ձեռագիր
* Վարդանանց քայլերգ
* Վարդանանց քայլերգ
* Ովսաննա
* Ովսաննա
* Ալէլուիա
* Ալէլուիա
* Այսօր տօն է
* Այսօր տօն է
* Ետեւէս եկուր
* Ետեւէս եկուր
* Մի՛ մերձենար յիս
* Մի՛ մերձենար յիս
* Անառակը
* Անառակը
* Եկուր վիշտ
* Եկուր վիշտ
* Օրերն անդարձ
* Օրերն անդարձ
* Իղձ
* Իղձ
* Ջուրին վրայ
* Ջուրին վրայ
{{Div col end}}
{{Div col end}}

15:53, 12 Յունուար 2017-ի տարբերակ

Կաղապար:ԱՀ Կաղապար:Տեղեկաքարտ Անձ (արեւմտահայերէն) Շահան Պէրպէրեան (1 Յունուար, 1891, 9 Նոյեմբեր, 1956) Ան եղած է Հայ փիլիսոփայ, երաժիշտ, մանկավարժ, հոգեբան, գեղագիտական, բանախոս եւ գրող։

Կենսագրութիւն

Վաղ տարիներ

Պէրպէրեան ծնած է Կոստանդնուպոլիս, ներկայիս Թուրքիոյ մէջ։ Քանի մը տարի անց ան իր ծնողներուն՝ Ռեդիոսի[1] եւ Զարուհիի, ինչպէս նաեւ իր մեծ եղբօր Օննիկին հետ, փոխադրուած է Ժնեւ, Զուիցերիա, ազատելու համար Սուլթան Ապտուլ Համիտին դաժանութիւններէ, 1894-էն մինչեւ 1896:

Վերադառնալով Կոստանդուպոլիս, ընդունուած է Պէրպէրեան դպրոց, որ հիմնած էր Քատըքեոյի մէջ[2]: Այդ ժամանակ ան սկսած է ջութակի անձնական դասեր առնել, բայց շուտով փոխած է միտքը, ատոր փոխարեն սկսելով դաշնամուր նուագել, բայց հոդ նոյնպէս չէ յաջողած։

1906-ին Պերպերեան աւարտած է դպրոցը, եւ 15 տարեկանէն սկսեալ աւանդած է գրականութիւն եւ գիտութիւն։ 1908-ին անցած է Փարիզ եւ յաճախած է Սորպոն եւ Քոլեճ Տո Ֆրանս համալսարանները ուսանելով փիլիսոփաիւթիւն եւ հոգեբանութիւն Հենրի Պերսկոնի եւ Ճորճս Թումասի հետ, ապա ընկերաբանութիւն՝ Էմիլ Տուրնhէյմի հետ։ Նոյն ժամանակ[3] Պէրպէրեան շարունակած է իր սէրը նուագի հանդէպ, յաճախելով համերգներու եւ երաժշտութեան դասեր տալով։

Մասնագիտական ​​կարիերայ

Տնօրէնութիւն Պէրպէրեան դպրոցի

1911 թուականին Պէրպէրեան պարտաւոր էր վերադառնալու Կոստանդուպոլիս, ստանձնելու համար Պէրպէրեան դպրոցի տնօրէնին պաշտօնը և չէ ըռցած շարունակել մասնագիտութիւնը։ Աւելի ուշ խորացած է հայկական մշակութային կեանքին եւ մթնոլորտին մէջ։ Այս ժամանակ ծանօթացած է Կոմիտասին եւ անոր հետ յաճախակի զրոյցներ ունեցած է արուեստի հարցերու շուրջ։

1918-ին Շահան Պէրպէրեան որոշած է տնօրինել Ուսուցիչներու Խնամակալ Յանձնաժողովը եւ մասնակցել Կեդրոնական Ուսման Խորհուրդին։ Ան յօդուածներ հրատարակած է թերերու մէջ։ 1922 թուականին Գեղամ Գաւաֆեանի, Վահան Թեքեանի[4], Յակոբ Օշականի[5] եւ Կոստան Զարեանի հետ խմբագրած է Բարձրավանք ամսաթերթը, որ կը բաղկանար արուեստի եւ գրականութեան բաժիններէ։

1921-ին ամուսնացած է Դելլի Սիրագեանի հետ և ունեցած է երկու մանչ զաւակ՝ Արտաւազդ եւ Պարետ։ Պարետ մահացած է 20 տարեկանին ինքնաշարժի արկածով, իսկ Արտաւազդ անցած է Փարիզ եւ զբաղուած է արուեստով։ Մահացած է 79 տարեկանին 2002 թուականին։

Պէրպէրեանի ձեռագիրները կը գտնուին Երուսաղեմի գրադարանի մէջ։

Մահ

Կը մահանայ Փարիզ ի մէջ, երբ կ'այցելէր իր զաւակը, Արտաւաստը. Ան հիւանդացաւ ու Նոյեմբեր 9-ին 1956 թուականին կը մահանայ։

Հրատարակուած գործեր

  • Բարձրացում
  • Փափաք
  • Պոլիս
  • Քու յիշատակդ
  • Իւսկիւտար
  • Կ՚անձրեւէ տղաս
  • Գիշերերգ
  • Աստուածածնին ու խաչին
  • Հրաւէր լուսնի տակ
  • Դուն աղբիւրն ես
  • Գարուն բացուաւ
  • Հօյ Հելինէ
  • Արազին
  • Հովին երգը
  • Զարոյի երգը
  • Կարօտի երգ
  • Ես ունէի
  • Ամպի փէշով
  • Ձմեռն անցաւ
  • Լուսաւորչի կանթեղը
  • Հասուն արտ
  • Գիւղիս ճամբան
  • Գիշերն անուշ է
  • Սէրով, սէրով
  • Ահաւասիկ
  • Թող դէմքդ տժգունի
  • Հսկում
  • Երգ երջանկութեան
  • Անձրեւին հետ
  • Իրիկունն իջաւ
  • Ձեռագիր
  • Վարդանանց քայլերգ
  • Ովսաննա
  • Ալէլուիա
  • Այսօր տօն է
  • Ետեւէս եկուր
  • Մի՛ մերձենար յիս
  • Անառակը
  • Եկուր վիշտ
  • Օրերն անդարձ
  • Իղձ
  • Ջուրին վրայ

Ծանօթագրութիուններ

  1. Ռեթէոս Պէրպէրեան
  2. Սահակ Վարդապետ Երաժիշտը։ Հասկ, Antilias, 1956, pp 458-9.
  3. Գ. Վ. [Գարեգին Վարդապետ]։ Շահան Պէրպէրեան (1891-1956). Հասկ։ Antelias, 1956, pp 455-8.
  4. Seven Songs from Vahan Tekeyan - Music by Schahan Berberian. New York, St. Vartan Press, 1981. ISBN 0-934728-05-4
  5. http://www.littlearmenia.com/html/history/detail.asp?id=212

Գրականութիուն

  • Տէր Խաչատուրեան, Ա։ Շահան Ռ. Պէրպէրեան (1891–1956)։ Beirut, 1969