«Շահան Ռ. Պէրպէրեան» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն
Չ →Վաղ տարիներ: փոխարինվեց: <ref → <ref (2) oգտվելով ԱՎԲ |
Չ Բոտ: կոսմետիկ փոփոխություններ |
||
Տող 32. | Տող 32. | ||
== Կենսագրութիւն == |
== Կենսագրութիւն == |
||
=== Վաղ տարիներ === |
=== Վաղ տարիներ === |
||
Պէրպէրեան ծնած է [[Կոստանդնուպոլիս]], ներկայիս [[Թուրքիոյ]] մէջ։ Քանի մը տարի անց ան իր ծնողներուն՝ Ռեդիոսի<ref>[[Ռեթէոս Պէրպէրեան]]</ref> |
Պէրպէրեան ծնած է [[Կոստանդնուպոլիս]], ներկայիս [[Թուրքիոյ]] մէջ։ Քանի մը տարի անց ան իր ծնողներուն՝ Ռեդիոսի<ref>[[Ռեթէոս Պէրպէրեան]]</ref> եւ Զարուհիի, ինչպէս նաեւ իր մեծ եղբօր Օննիկին հետ, փոխադրուած է [[Ժնեւ]], [[Զուիցերիա]], ազատելու համար [[Սուլթան Ապտուլ Համիտին]] դաժանութիւններէ, [[1894]]-էն մինչեւ [[1896]]: |
||
Վերադառնալով Կոստանդուպոլիս, ընդունուած է Պէրպէրեան դպրոց, որ հիմնած էր Քատըքեոյի մէջ<ref>Սահակ Վարդապետ ''Երաժիշտը''։ Հասկ, Antilias, 1956, pp 458-9.</ref>: Այդ ժամանակ ան սկսած է [[ջութակ]]ի անձնական դասեր առնել, բայց շուտով փոխած է միտքը, ատոր փոխարեն սկսելով [[դաշնամուր]] նուագել, բայց հոդ նոյնպէս չէ յաջողած։ |
Վերադառնալով Կոստանդուպոլիս, ընդունուած է Պէրպէրեան դպրոց, որ հիմնած էր Քատըքեոյի մէջ<ref>Սահակ Վարդապետ ''Երաժիշտը''։ Հասկ, Antilias, 1956, pp 458-9.</ref>: Այդ ժամանակ ան սկսած է [[ջութակ]]ի անձնական դասեր առնել, բայց շուտով փոխած է միտքը, ատոր փոխարեն սկսելով [[դաշնամուր]] նուագել, բայց հոդ նոյնպէս չէ յաջողած։ |
||
[[1906]]-ին Պերպերեան աւարտած է դպրոցը, եւ 15 տարեկանէն սկսեալ աւանդած է գրականութիւն եւ գիտութիւն։ 1908-ին անցած է [[Փարիզ]] եւ յաճախած է Սորպոն եւ Քոլեճ Տո Ֆրանս համալսարանները ուսանելով փիլիսոփաիւթիւն եւ [[հոգեբանութիւն]] Հենրի Պերսկոնի եւ Ճորճս Թումասի հետ, ապա ընկերաբանութիւն՝ Էմիլ Տուրնhէյմի հետ։ Նոյն ժամանակ<ref>Գ. Վ. [Գարեգին Վարդապետ]։ ''Շահան Պէրպէրեան |
[[1906]]-ին Պերպերեան աւարտած է դպրոցը, եւ 15 տարեկանէն սկսեալ աւանդած է գրականութիւն եւ գիտութիւն։ 1908-ին անցած է [[Փարիզ]] եւ յաճախած է Սորպոն եւ Քոլեճ Տո Ֆրանս համալսարանները ուսանելով փիլիսոփաիւթիւն եւ [[հոգեբանութիւն]] Հենրի Պերսկոնի եւ Ճորճս Թումասի հետ, ապա ընկերաբանութիւն՝ Էմիլ Տուրնhէյմի հետ։ Նոյն ժամանակ<ref>Գ. Վ. [Գարեգին Վարդապետ]։ ''Շահան Պէրպէրեան ([[1891-1956]]).'' Հասկ։ Antelias, 1956, pp 455-8.</ref> Պէրպէրեան շարունակած է իր սէրը նուագի հանդէպ, յաճախելով համերգներու եւ երաժշտութեան դասեր տալով։ |
||
=== Մասնագիտական կարիերայ === |
=== Մասնագիտական կարիերայ === |
||
Տող 44. | Տող 44. | ||
[[1918]]-ին Շահան Պէրպէրեան որոշած է տնօրինել Ուսուցիչներու Խնամակալ Յանձնաժողովը եւ մասնակցել Կեդրոնական Ուսման Խորհուրդին։ Ան յօդուածներ հրատարակած է թերերու մէջ։ [[1922]] թուականին [[Գեղամ Գաւաֆեան]]ի, [[Վահան Թեքեան]]ի<ref>''Seven Songs from Vahan Tekeyan - Music by Schahan Berberian.'' New York, St. Vartan Press, 1981. ISBN 0-934728-05-4</ref>, [[Յակոբ Օշական]]ի<ref>http://www.littlearmenia.com/html/history/detail.asp?id=212</ref> եւ Կոստան Զարեանի հետ խմբագրած է Բարձրավանք ամսաթերթը, որ կը բաղկանար արուեստի եւ գրականութեան բաժիններէ։ |
[[1918]]-ին Շահան Պէրպէրեան որոշած է տնօրինել Ուսուցիչներու Խնամակալ Յանձնաժողովը եւ մասնակցել Կեդրոնական Ուսման Խորհուրդին։ Ան յօդուածներ հրատարակած է թերերու մէջ։ [[1922]] թուականին [[Գեղամ Գաւաֆեան]]ի, [[Վահան Թեքեան]]ի<ref>''Seven Songs from Vahan Tekeyan - Music by Schahan Berberian.'' New York, St. Vartan Press, 1981. ISBN 0-934728-05-4</ref>, [[Յակոբ Օշական]]ի<ref>http://www.littlearmenia.com/html/history/detail.asp?id=212</ref> եւ Կոստան Զարեանի հետ խմբագրած է Բարձրավանք ամսաթերթը, որ կը բաղկանար արուեստի եւ գրականութեան բաժիններէ։ |
||
[[1921]]-ին ամուսնացած է Դելլի Սիրագեանի հետ և ունեցած է երկու մանչ զաւակ՝ Արտաւազդ եւ Պարետ։ Պարետ մահացած է 20 տարեկանին ինքնաշարժի արկածով, իսկ Արտաւազդ անցած է Փարիզ եւ զբաղուած է արուեստով։ Մահացած է 79 տարեկանին |
[[1921]]-ին ամուսնացած է Դելլի Սիրագեանի հետ և ունեցած է երկու մանչ զաւակ՝ Արտաւազդ եւ Պարետ։ Պարետ մահացած է 20 տարեկանին ինքնաշարժի արկածով, իսկ Արտաւազդ անցած է Փարիզ եւ զբաղուած է արուեստով։ Մահացած է 79 տարեկանին [[2002]] թուականին։ |
||
Պէրպէրեանի |
Պէրպէրեանի ձեռագիրները կը գտնուին Երուսաղեմի գրադարանի մէջ։ |
||
=== Մահ === |
=== Մահ === |
||
Տող 53. | Տող 53. | ||
== Հրատարակուած գործեր == |
== Հրատարակուած գործեր == |
||
{{Div col|3}} |
{{Div col|3}} |
||
* Բարձրացում |
* Բարձրացում |
||
* Փափաք |
* Փափաք |
||
* Պոլիս |
* Պոլիս |
||
* Քու յիշատակդ |
* Քու յիշատակդ |
||
* Իւսկիւտար |
* Իւսկիւտար |
||
* Կ՚անձրեւէ տղաս |
* Կ՚անձրեւէ տղաս |
||
* Գիշերերգ |
* Գիշերերգ |
||
* Աստուածածնին ու խաչին |
* Աստուածածնին ու խաչին |
||
* Հրաւէր լուսնի տակ |
* Հրաւէր լուսնի տակ |
||
* Դուն աղբիւրն ես |
* Դուն աղբիւրն ես |
||
* Գարուն բացուաւ |
* Գարուն բացուաւ |
||
* Հօյ Հելինէ |
* Հօյ Հելինէ |
||
* Արազին |
* Արազին |
||
* Հովին երգը |
* Հովին երգը |
||
* Զարոյի երգը |
* Զարոյի երգը |
||
* Կարօտի երգ |
* Կարօտի երգ |
||
* Ես ունէի |
* Ես ունէի |
||
* Ամպի փէշով |
* Ամպի փէշով |
||
* Ձմեռն անցաւ |
* Ձմեռն անցաւ |
||
* Լուսաւորչի կանթեղը |
* Լուսաւորչի կանթեղը |
||
* Հասուն արտ |
* Հասուն արտ |
||
* Գիւղիս ճամբան |
* Գիւղիս ճամբան |
||
* Գիշերն անուշ է |
* Գիշերն անուշ է |
||
* Սէրով, սէրով |
* Սէրով, սէրով |
||
* Ահաւասիկ |
* Ահաւասիկ |
||
* Թող դէմքդ տժգունի |
* Թող դէմքդ տժգունի |
||
* Հսկում |
* Հսկում |
||
* Երգ երջանկութեան |
* Երգ երջանկութեան |
||
* Անձրեւին հետ |
* Անձրեւին հետ |
||
* Իրիկունն իջաւ |
* Իրիկունն իջաւ |
||
* Ձեռագիր |
* Ձեռագիր |
||
* Վարդանանց քայլերգ |
* Վարդանանց քայլերգ |
||
* Ովսաննա |
* Ովսաննա |
||
* Ալէլուիա |
* Ալէլուիա |
||
* Այսօր տօն է |
* Այսօր տօն է |
||
* Ետեւէս եկուր |
* Ետեւէս եկուր |
||
* Մի՛ մերձենար յիս |
* Մի՛ մերձենար յիս |
||
* Անառակը |
* Անառակը |
||
* Եկուր վիշտ |
* Եկուր վիշտ |
||
* Օրերն անդարձ |
* Օրերն անդարձ |
||
* Իղձ |
* Իղձ |
||
* Ջուրին վրայ |
* Ջուրին վրայ |
||
{{Div col end}} |
{{Div col end}} |
15:53, 12 Յունուար 2017-ի տարբերակ
Կաղապար:ԱՀ Կաղապար:Տեղեկաքարտ Անձ (արեւմտահայերէն) Շահան Պէրպէրեան (1 Յունուար, 1891, 9 Նոյեմբեր, 1956) Ան եղած է Հայ փիլիսոփայ, երաժիշտ, մանկավարժ, հոգեբան, գեղագիտական, բանախոս եւ գրող։
Կենսագրութիւն
Վաղ տարիներ
Պէրպէրեան ծնած է Կոստանդնուպոլիս, ներկայիս Թուրքիոյ մէջ։ Քանի մը տարի անց ան իր ծնողներուն՝ Ռեդիոսի[1] եւ Զարուհիի, ինչպէս նաեւ իր մեծ եղբօր Օննիկին հետ, փոխադրուած է Ժնեւ, Զուիցերիա, ազատելու համար Սուլթան Ապտուլ Համիտին դաժանութիւններէ, 1894-էն մինչեւ 1896:
Վերադառնալով Կոստանդուպոլիս, ընդունուած է Պէրպէրեան դպրոց, որ հիմնած էր Քատըքեոյի մէջ[2]: Այդ ժամանակ ան սկսած է ջութակի անձնական դասեր առնել, բայց շուտով փոխած է միտքը, ատոր փոխարեն սկսելով դաշնամուր նուագել, բայց հոդ նոյնպէս չէ յաջողած։
1906-ին Պերպերեան աւարտած է դպրոցը, եւ 15 տարեկանէն սկսեալ աւանդած է գրականութիւն եւ գիտութիւն։ 1908-ին անցած է Փարիզ եւ յաճախած է Սորպոն եւ Քոլեճ Տո Ֆրանս համալսարանները ուսանելով փիլիսոփաիւթիւն եւ հոգեբանութիւն Հենրի Պերսկոնի եւ Ճորճս Թումասի հետ, ապա ընկերաբանութիւն՝ Էմիլ Տուրնhէյմի հետ։ Նոյն ժամանակ[3] Պէրպէրեան շարունակած է իր սէրը նուագի հանդէպ, յաճախելով համերգներու եւ երաժշտութեան դասեր տալով։
Մասնագիտական կարիերայ
Տնօրէնութիւն Պէրպէրեան դպրոցի
1911 թուականին Պէրպէրեան պարտաւոր էր վերադառնալու Կոստանդուպոլիս, ստանձնելու համար Պէրպէրեան դպրոցի տնօրէնին պաշտօնը և չէ ըռցած շարունակել մասնագիտութիւնը։ Աւելի ուշ խորացած է հայկական մշակութային կեանքին եւ մթնոլորտին մէջ։ Այս ժամանակ ծանօթացած է Կոմիտասին եւ անոր հետ յաճախակի զրոյցներ ունեցած է արուեստի հարցերու շուրջ։
1918-ին Շահան Պէրպէրեան որոշած է տնօրինել Ուսուցիչներու Խնամակալ Յանձնաժողովը եւ մասնակցել Կեդրոնական Ուսման Խորհուրդին։ Ան յօդուածներ հրատարակած է թերերու մէջ։ 1922 թուականին Գեղամ Գաւաֆեանի, Վահան Թեքեանի[4], Յակոբ Օշականի[5] եւ Կոստան Զարեանի հետ խմբագրած է Բարձրավանք ամսաթերթը, որ կը բաղկանար արուեստի եւ գրականութեան բաժիններէ։
1921-ին ամուսնացած է Դելլի Սիրագեանի հետ և ունեցած է երկու մանչ զաւակ՝ Արտաւազդ եւ Պարետ։ Պարետ մահացած է 20 տարեկանին ինքնաշարժի արկածով, իսկ Արտաւազդ անցած է Փարիզ եւ զբաղուած է արուեստով։ Մահացած է 79 տարեկանին 2002 թուականին։
Պէրպէրեանի ձեռագիրները կը գտնուին Երուսաղեմի գրադարանի մէջ։
Մահ
Կը մահանայ Փարիզ ի մէջ, երբ կ'այցելէր իր զաւակը, Արտաւաստը. Ան հիւանդացաւ ու Նոյեմբեր 9-ին 1956 թուականին կը մահանայ։
Հրատարակուած գործեր
- Բարձրացում
- Փափաք
- Պոլիս
- Քու յիշատակդ
- Իւսկիւտար
- Կ՚անձրեւէ տղաս
- Գիշերերգ
- Աստուածածնին ու խաչին
- Հրաւէր լուսնի տակ
- Դուն աղբիւրն ես
- Գարուն բացուաւ
- Հօյ Հելինէ
- Արազին
- Հովին երգը
- Զարոյի երգը
- Կարօտի երգ
- Ես ունէի
- Ամպի փէշով
- Ձմեռն անցաւ
- Լուսաւորչի կանթեղը
- Հասուն արտ
- Գիւղիս ճամբան
- Գիշերն անուշ է
- Սէրով, սէրով
- Ահաւասիկ
- Թող դէմքդ տժգունի
- Հսկում
- Երգ երջանկութեան
- Անձրեւին հետ
- Իրիկունն իջաւ
- Ձեռագիր
- Վարդանանց քայլերգ
- Ովսաննա
- Ալէլուիա
- Այսօր տօն է
- Ետեւէս եկուր
- Մի՛ մերձենար յիս
- Անառակը
- Եկուր վիշտ
- Օրերն անդարձ
- Իղձ
- Ջուրին վրայ
Ծանօթագրութիուններ
- ↑ Ռեթէոս Պէրպէրեան
- ↑ Սահակ Վարդապետ Երաժիշտը։ Հասկ, Antilias, 1956, pp 458-9.
- ↑ Գ. Վ. [Գարեգին Վարդապետ]։ Շահան Պէրպէրեան (1891-1956). Հասկ։ Antelias, 1956, pp 455-8.
- ↑ Seven Songs from Vahan Tekeyan - Music by Schahan Berberian. New York, St. Vartan Press, 1981. ISBN 0-934728-05-4
- ↑ http://www.littlearmenia.com/html/history/detail.asp?id=212
Գրականութիուն
- Տէր Խաչատուրեան, Ա։ Շահան Ռ. Պէրպէրեան (1891–1956)։ Beirut, 1969