«Շահան Ռ. Պէրպէրեան» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն

Content deleted Content added
No edit summary
Հետ է շրջվում 3701708 խմբագրումը, որի հեղինակն է՝ 212.73.65.135 (քննարկում) մասնակիցը
Տող 6. Տող 6.
| չափ =
| չափ =
| նկարագրութիւն =
| նկարագրութիւն =
| ծնած է = [[1 Յունուար]], [[1891]
| ծնած է = 1 Յունուար, 1891
| ծննդավայր = Կոստանդնուպոլիս
| ծննդավայր = Կոստանդնուպոլիս
| վախճանած է = [[9 Նոյեմբեր]], [[1956]]
| վախճանած է =
| վախճանի վայրը = Փարիզ
| վախճանի վայրը =
| քաղաքացիութիւն =
| քաղաքացիութիւն =
| հպատակութիւն =
| հպատակութիւն =

05:44, 5 Նոյեմբեր 2015-ի տարբերակ

Կաղապար:ԱՀ Կաղապար:Տեղեկաքարտ Անձ (արեւմտահայերէն) Շահան Պէրպէրեան (1 Յունուար, 1891, 9 Նոյեմբեր, 1956) Ան եղած է Հայ փիլիսոփայ, երաժիշտ, մանկավարժ, հոգեբան, գեղագիտական, բանախոս եւ գրող:

Կենսագրութիւն

Վաղ տարիներ

Պէրպէրեան ծնած է Կոստանդնուպոլիս, ներկայիս Թուրքիոյ մէջ: Մի քանի տարի ետք Ան իր ծնողին, Ռեդիոսի[1] եւ Զարուհիի, ինչպէս նաեւ իր մեծ եղբօր Օննիկի հետ, փոխադրուեցաւ դէպի Ժնեւ, Զուիցարիոյ մէջ որպէսզի անոնք ազատին դաժանութիւններէ որ կը կատարուէր Սուլթան Ապտուլ Համիտի կողմէ 1894 էն մինչեւ 1896:

Վերադառնալով Կոստանդուպոլիս, Ան ընդունուեցաւ Պէրպէրեան դպրոցը որ գտնուած էր իր հօր կողմէ Քատիոյքի մէջ[2] : Այդ ժամանակ Ան սկսաւ անձնական Ջութակի դասեր առնել, բայց շուտով Ան միտքը փոխեց, փոխարեն Ան սկսաւ Դաշնամուր նուագել բայց նոյնիսկ այդ իրեն համար եղաւ ոչ յաջող:

1906-ին Ան աւարտեց իր դպրոցէն, եւ 15 տարեկանին Ան եղաւ ուսուցիչ գրականութեան եւ գիտական նիւթերու: 1908-ին, անցաւ դէպի Փարիզ եւ յաճախեց Սորպոն եւ Քոլեճ Տո Ֆրանս Համալսարանները ուսանելով Փիլիսոփայի եւ հոգեբանութեան ճիւղերը, Հենրի Պերսկոնի եւ Ճորճս Տումասի հետ, ապա ընկերաբանութիւն Էմիլ Տուրխէյմի հետ: Նոյն ժամանակ[3] Ան իր սէրը նուագի հանդէպ շարունակեց, երաժշտական համերգներ հաճախելով եւ ինքնիրեն դասեր տրամադրելով:

Մասնագիտական ​​կարիերայ

Տնօրէնութիւն Պէրպէրեան դպրոցի

1911 թուականին Պէրպէրեան պարտաւորէր վերադառնալու Կոստանդուպոլիս որպէսզի ըլլայ Պէրպէրեան դպրոցի տնօրէնը, եւ չկարողացաւ շարունակել իր մասնագիտութիւնը: Ետքը Ան խորացաւ իր Հայկական մշակութային կեանքին եւ մթնոլորտին: Այս ժամանակ Ան ծանօթացաւ Կոմիտասի եւ իրեն հետ ժամանակ անցուց խօսելով արուեստի մասին:

1918-ին Շահան Պէրպէրեան որոշուածէր որ ըլլայ տնօրէնը Ուսուցիչներու Խնամակալ Յանձնաժողովի եւ մասնկից մը Կեդրոնական Ուսման Խորհուրդի: Ան յօդուածներ հրատարակեց թերթիներու մէջ: 1922 թուականին Ան Գեղամ Գաւաֆեանի, Վահան Թեքեանի[4], Յակոբ Օշակեանի[5] եւ Կոսդան Զարեանի հետ Բարձրավանք Ամսաթերթը, որ կը բաղկանար Արուեստէ եւ գրականութիւնէ:

1921-ին Ան ամուսնացաւ Դելլի Սիրագիանի հետ, ունեցան երկու մանչ զաւակ: Արտաւաստ եւ Պարետ: Պարետ մահացաւ 20 տարեկանին ինքնամարժի արկածով, իսկ Արտաւաստ անցաւ դէպի Փարիզ եւ սպաղեցաւ Արուեստով, եւ մահացաւ 79 տարեկանին 2002 թուականին:

Պէրպէրեանի ձեռագիրերը կը գտնուին Երուսաղեմի գրադարանի մէջ:

Մահ

Կը մահանայ Փարիզ ի մէջ, երբ կ'այցելէր իր զաւակը, Արտաւաստը. Ան հիւանդացաւ ու Նոյեմբեր 9-ին 1956 թուականին կը մահանայ:

Հրատարակուած գործեր

  • Բարձրացում
  • Փափաք
  • Պոլիս
  • Քու յիշատակդ
  • Իւսկիւտար
  • Կ՚անձրեւէ տղաս
  • Գիշերերգ
  • Աստուածածնին ու խաչին
  • Հրաւէր լուսնի տակ
  • Դուն աղբիւրն ես
  • Գարուն բացուաւ
  • Հօյ Հելինէ
  • Արազին
  • Հովին երգը
  • Զարոյի երգը
  • Կարօտի երգ
  • Ես ունէի
  • Ամպի փէշով
  • Ձմեռն անցաւ
  • Լուսաւորչի կանթեղը
  • Հասուն արտ
  • Գիւղիս ճամբան
  • Գիշերն անուշ է
  • Սէրով, սէրով
  • Ահաւասիկ
  • Թող դէմքդ տժգունի
  • Հսկում
  • Երգ երջանկութեան
  • Անձրեւին հետ
  • Իրիկունն իջաւ
  • Ձեռագիր
  • Վարդանանց քայլերգ
  • Ովսաննա
  • Ալէլուիա
  • Այսօր տօն է
  • Ետեւէս եկուր
  • Մի՛ մերձենար յիս
  • Անառակը
  • Եկուր վիշտ
  • Օրերն անդարձ
  • Իղձ
  • Ջուրին վրայ

Ծանօթագրութիուններ

  1. Ռեթէոս Պէրպէրեան
  2. Սահակ Վարդապետ։ Երաժիշտը։ Հասկ։ Antelias, 1956, pp 458-9.
  3. Գ. Վ. [Գարեգին Վարդապետ]։ Շահան Պէրպէրեան (1891-1956). Հասկ։ Antelias, 1956, pp 455-8.
  4. Seven Songs from Vahan Tekeyan - Music by Schahan Berberian. New York, St. Vartan Press, 1981. ISBN 0-934728-05-4
  5. http://www.littlearmenia.com/html/history/detail.asp?id=212

Գրականութիուն

  • Տէր Խաչատուրեան, Ա։ Շահան Ռ. Պէրպէրեան (1891–1956)։ Beirut, 1969