«Յակոբ Յակոբեան (գրող)» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն

Content deleted Content added

Գծային

08:28, 13 Սեպտեմբեր 2017-ի տարբերակ

Կաղապար:ԱՀ Կաղապար:Տեղեկաքարտ Անձ (արեւմտահայերէն)

Յակոբ Մնացական ՅակոբԵան (29 Մայիս, 1866, Գանձակ, Ելիզավետպոլի նահանգ – 13 Նոյեմբեր, 1937, Թիֆլիս Սովետական հայ գրող, hիմնադիրն է հայկական ընչազուրկ բանաստեղծութեան։ Կ'անուանի «Հայկական Մաքսիմ Կօրքի» Պոլշէվիկ մամոլի կողմէ։^[1]

Կենսագրութիւն

Ծնած է Գանձակի մէջ 1866 թուականին, արհեստաւոր ընտանիքի մը մէջ։ Յակոբեանի հայրը իր տղան քահանայ կամ արհեստաւոր դարձնելու նպատակ ուներ, բայց մայրը յաջողեցաւ զաւակը կիմնազիա ղրկելու։ Քանի որ կիմնազիոյ մէջ արգիլուած էր հայերէն լեզուն եւ գրականութիւնը, Յակոբեանը կը կազմակերպեր դասէ դուրս հաւաքոյթներ մի քանի գրասէր աշակերտներուն հետ, որու ընթացքին հայերէն կը կարդային եւ գրականութիւն կը քննարկէին։

Յակոբեանը տակաւին կիմնազիոյ 6–րդ դասարան, մասնակցած է աշակերտական գաղտնի հաւաքոյթներու եւ գրած է բանաստեղծութիւններ։ Իրեն «Հիւսիսի ագռաւը» բանաստեղծութիւնը կը փակցնէ եկեղեցուոյ պատին։ Ասոր պատճառաւ կը վռնդուի կիմնազիայէն ։ Դուրս մնալով կիմնազիայէն, Յակոբեանը կը մեկնի Թիֆլիս, դեղատուն մտնելով իբրեւ աշակերտ։ Կ'սկսի զրկանքներով, դառնութիւններով, թափառումներով լի կեանքի տարիները։ Թողնելով դեղատունը՝ Յակոբեանը այս անգամ կը մեկնի Պաքու՝ նաւթահանքերուն մէջ սեւագործութիւն կ'ընէ, Սեւ քաղաքին մեխանիկական գործարանի մեխանիկական գրանցողը կ'ըլլայ, գանձապահի պաշտoնը կ'ստանայ, jետոյ ալ Էյզենշմիդի գործարանի հաշուապահութիւնը կ'ընէ։ 1894 թուականին, վերադառնալով Թիֆլիս, Յակոբեանը մի քանի հիմնարկներուն հաշուապահական պաշտօնները կը տանի, մինչեւ Սովետական կարգերու հաստատումը՝ 1921 թուականին։

Վախճանած է Թիֆլիսին մէջ, 1935 թուականին։

Ստեղծագործութիւններ

Յակոբ ՅակոբԵանի գրական գործունեութիւնը կ՝սկսի 1893 թուականին։ Սկզբնական շրջանի բանաստեղծութիւնները տպագրուած են «Մուրճի» մէջ։ «Նոր հոսանք» ամսագրին մէջ տպագրուած են «Մաքառման ժամին», «Էտապը», «Գործարան», «Գիւղը հարավում» և այլ բանաստեղծութիւններ։ Առաջին շրջանուած է ազգային գրողներ զորեղների ազդեցութեան տակ, ամենէն ավելի ալ Ռ. Պատկանյանի։

Երգեր

Բանաստեղծութիւններ, Թիֆլիս, 1912, 144 էջ:
Բանաստեղծութիւններ, հատ. 1, Թիֆլիս, 1926, 352 էջ:
Բանաստեղծություններ, Երեւան, 1935, 300 էջ:
Ընտիր երգեր, Յերեւան, 1936, 150 էջ:
Բանաստեղծութիւններ, Երևան, 1948, 182 էջ:
Երգեր, Երևան, 1951, 494 էջ:
Երգերի ժողովածու, հատ. 1–4, Երևան, 1955–1958:
Բանաստեղծութիւններ և պոեմներ, Երևան, 1958, 103 էջ:
Բանաստեղծութիւններ և պոեմներ, Երևան, 1966, 111 էջ:
Յակոբեան Յակոբ, Կուրղինյան Շուշանիկ, Արազի Մովսես, Երգեր, Երեւան, 1982, էջ 14–196:

Գրականութիւն

Ասատուր Ասատրեան, Յակոբ Յակոբեան, Երեւան, 1947, 96 էջ։
Ասատուր Ասատրեան, Յակոբ Յակոբեան, Երեւան, 1955, 178 էջ։
Սովետահայ գրականութեան պատմութիւն, հատոր առաջին (1917-1941, հատորը ներառվախ է «Յակոբ Յակոբեան» գլուխը, որ գրած է Ասատուր Ասատրեանը), Երեւան, ՀՍՍՀ ԳԱ, 1961, 800 էջ։
Արսեն Տերտերեան, Հայոց նոր գրականութեան պատմութիւն։ 19-20-րդ դդ. (սղագրուած դասախոսութիւններ ձեռագրի իրավունքով), պրակ 7, Հ. Հակոբեան, Երեւան, Երեւանի համալսարանի հրատարակչութիւն, 1939, 76 էջ։

Ծանոթագրութիւններ

↑ газета "Путь правды", 13 сентября 1914 (in Russian)

Աղբիւրներ

Պետրոսեան, Հ., «Հայ գիտնականներ, հրապարակախոսներ, ժուռնալիստներ», Երևան, 1960, էջ 353-356։
Սուրխաթեան «Հայ Գրականություն», Հատոր 2

Կատեգորիա:1866 ծնունդներ (արւմտ․) Կատեգորիա:29 Մայիսի ծնածներ Կատեգորիա:1937 մահեր (արւմտ․) Կատեգորիա:13 Նոյեմբերի մահացածներ

[1] газета "Путь правды", 13 сентября 1914 (in Russian)

[1]

@@ Տող 1. / Տող 1. @@
+{{Արևելահայերեն|Հակոբ Հակոբյան (գրող)}}
 {{ԱՀ}}
 {{Տեղեկաքարտ Անձ (արեւմտահայերէն)
@@ Տող 5. / Տող 6. @@
 | պատկեր = 1966 CPA 3322.jpg
 | չափ = 350px
-| ծնած է = 29 Մայիս 1866
+| ծնած է = [[29 Մայիս]], [[1866 թուական|1866]]
-| ծննդավայր = Գանձակ, Ելիզավետպոլի նահանգ, Ռուսական կայսրություն
+| ծննդավայր = Գանձակ, Ելիզաւեթփոլի նահանգ, Ռուսական կայսրություն
-| վախճանած է =  13 Նոյեմբեր 1937
+| վախճանած է =  [[13 Նոյեմբեր]], [[1937 թուական|1937]]
-| վախճանի վայրը =  Թիֆլիս
+| վախճանի վայրը =  Թիֆլիս [[Վրաստան (արեւմտահայերէն)|Վրաստան]]
 | քաղաքացիութիւն = Ռուսական կայսրութիւն
  ԽՍՀՄ
 | ազգութիւն =  հայ
-| մասնագիտութիւն =բանաստեղծ, գրող և թարգմանիչ}}
+| մասնագիտութիւն =բանաստեղծ, գրող եւ թարգմանիչ}}
-'''Յակոբ ՅակոբԵան Մնացականի''' ''([[29 Մայիս]], [[1866]], [[Գանձակ]], [[Ելիզավետպոլի նահանգ]] – [[13 Նոյեմբեր]], [[1937]], [[Թիֆլիս]] Սովետական հայ գրող, hիմնադիրն է հայկական ընչազուրկ բանաստեղծութեան։ Կ՝անուանի «Հայկական Մաքսիմ Կօրքի» Պոլշէվիկ մամոլի կողմէ։<ref>газета "Путь правды", 13 сентября 1914 (in Russian)</ref>
+'''Յակոբ Մնացական ՅակոբԵան''' ([[29 Մայիս]], [[1866 թուական|1866]], [[Գանձակ (արեւմտահայերէն)|Գանձակ]], [[Ելիզավետպոլի նահանգ]] – [[13 Նոյեմբեր]], [[1937 թուական|1937]], [[Թիֆլիս (արեւմտահայերէն)|Թիֆլիս]] Սովետական հայ գրող, hիմնադիրն է հայկական ընչազուրկ բանաստեղծութեան։ Կ'անուանի «Հայկական Մաքսիմ Կօրքի» Պոլշէվիկ մամոլի կողմէ։<ref>газета "Путь правды", 13 сентября 1914 (in Russian)</ref>
 == Կենսագրութիւն==
-Ծնած է Գանձակի մէջ 1866 թուականին, արյեստավոր ընտանիքի մը մէջ։ Յակոբեանի հայրը իր տղան քահանայ կամ արյեստավոր դարձնելու նպատակ ուներ, բայց մայրը յաջողեցավ զաւակը [[գիմնազիա]] հրկելու։ Քանի որ գիմնազիայի մէջ արգիլուած էր [[Հայերեն|հայերեն]] լեզուն և գրականութիւնը, Յակոբեանը կը կազմակերպեր դասէ դուրս հաւաքոյթներ մի քանի գրասեր աշակերտներուն հետ, որու ընթացքին հայերեն կը կարդային և գրականութիւն կը քննարկէին։
+Ծնած է [[Գանձակ (արեւմտահայերէն)|Գանձակ]]ի մէջ [[1866 թուական]]ին, արհեստաւոր ընտանիքի մը մէջ։ Յակոբեանի հայրը իր տղան քահանայ կամ արհեստաւոր դարձնելու նպատակ ուներ, բայց մայրը յաջողեցաւ զաւակը կիմնազիա ղրկելու։ Քանի որ կիմնազիոյ մէջ արգիլուած էր [[հայերէն]] լեզուն եւ գրականութիւնը, Յակոբեանը կը կազմակերպեր դասէ դուրս հաւաքոյթներ մի քանի գրասէր աշակերտներուն հետ, որու ընթացքին հայերէն կը կարդային եւ գրականութիւն կը քննարկէին։
-Յակոբեանը դեռ գիմնազիայի 6–րդ դասարան, մասնակցած է աշակերտական գաղտնի հաւաքոյթներու և գրած է բանաստեղծութիւններ։ Իրեն «Հիւսիսի ագռավը» բանաստեղծութիւնը կը փակցնէ եկեղեցուոյ պատին։ Ասոր պատճառավ կը վռնտուի գիմնազիայէն ։ Դուրս մնալով գիմնազիայէն, Յակոբեանը կը մեկնի Թիֆլիս, դեղատուն մտնելով իբրև աշակերտ։ Կ՝սկսի զրկանքներով, դառնութիւններով, թափառումներով լի կեանքի տարիները։ Թողնելով դեղատունը՝ Յակոբեանը այս անգամ կը մեկնի [[Բաքու|Բաքու՝]] նավթահանքերուն մէջ սևագործութիւն կ՝ընէ, Սև քաղաքին մեխանիկական գործարանի մեխանիկական գրանցողը կ՝ըլլայ, գանձապահի պաշտոնը կ՝ստանայ, հետոյ ալ Էյզենշմիդի գործարանի հաշվապահութիւնը կ՝ընէ։1894 թուականին, վերադառնալով Թիֆլիս, Յակոբեանը մի քանի հիմնարկներուն հաշվապահական պաշտոնները կը տանի, մինչև Սովետական կարգերի հաստատումը՝ 1921 թուականին։
+Յակոբեանը տակաւին կիմնազիոյ 6–րդ դասարան, մասնակցած է աշակերտական գաղտնի հաւաքոյթներու եւ գրած է բանաստեղծութիւններ։ Իրեն «Հիւսիսի ագռաւը» բանաստեղծութիւնը կը փակցնէ եկեղեցուոյ պատին։ Ասոր պատճառաւ կը վռնդուի կիմնազիայէն ։ Դուրս մնալով կիմնազիայէն, Յակոբեանը կը մեկնի Թիֆլիս, դեղատուն մտնելով իբրեւ աշակերտ։ Կ'սկսի զրկանքներով, դառնութիւններով, թափառումներով լի կեանքի տարիները։ Թողնելով դեղատունը՝ Յակոբեանը այս անգամ կը մեկնի [[Պաքու]]՝ նաւթահանքերուն մէջ սեւագործութիւն կ'ընէ, Սեւ քաղաքին մեխանիկական գործարանի մեխանիկական գրանցողը կ'ըլլայ, գանձապահի պաշտoնը կ'ստանայ, jետոյ ալ Էյզենշմիդի գործարանի հաշուապահութիւնը կ'ընէ։ [[1894 թուական]]ին, վերադառնալով Թիֆլիս, Յակոբեանը մի քանի հիմնարկներուն հաշուապահական պաշտօնները կը տանի, մինչեւ Սովետական կարգերու հաստատումը՝ [[1921 թուական]]ին։
-Վախճանած է Թիֆլիսին մէջ, 1935 թուականին։
+Վախճանած է Թիֆլիսին մէջ, [[1935 թուական]]ին։
 == Ստեղծագործութիւններ ==
@@ Տող 53. / Տող 54. @@
 * Պետրոսեան, Հ., «Հայ գիտնականներ, հրապարակախոսներ, ժուռնալիստներ», Երևան, 1960, էջ 353-356։
 * Սուրխաթեան «Հայ Գրականություն», Հատոր 2
+[[Կատեգորիա:1866 ծնունդներ (արւմտ․)]]
+[[Կատեգորիա:29 Մայիսի ծնածներ]]
+[[Կատեգորիա:1937 մահեր (արւմտ․)]]
+[[Կատեգորիա:13 Նոյեմբերի մահացածներ]]