«Յակոբ Յակոբեան (գրող)» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն

Նոր էջ «{{ԱՀ}} {{Տեղեկաքարտ Անձ (արեւմտահայերէն) | անուն ազգանուն = | բնագիր ԱԱՀ = | պատկեր = 1966 CPA 3322.jpg | չափ = 350px...»:
 
Չ Arsog1985 տեղափոխեց էջը «Յակոբ ՅակոբԵան (գրող)»-ից «Յակոբ Յակոբեան (գրող)» առանց վերահղում թողնելու: փոքրատառ
(Տարբերութիւն չկայ)

00:03, 19 Օգոստոս 2017-ի տարբերակ

Կաղապար:ԱՀ Կաղապար:Տեղեկաքարտ Անձ (արեւմտահայերէն)


Յակոբ ՅակոբԵան Մնացականի (29 Մայիս, 1866, Գանձակ, Ելիզավետպոլի նահանգ13 Նոյեմբեր, 1937, Թիֆլիս Սովետական հայ գրող, hիմնադիրն է հայկական ընչազուրկ բանաստեղծութեան։ Կ՝անուանի «Հայկական Մաքսիմ Կօրքի» Պոլշէվիկ մամոլի կողմէ։[1]

Կենսագրութիւն

Ծնած է Գանձակի մէջ 1866 թուականին, արյեստավոր ընտանիքի մը մէջ։ Յակոբեանի հայրը իր տղան քահանայ կամ արյեստավոր դարձնելու նպատակ ուներ, բայց մայրը յաջողեցավ զաւակը գիմնազիա հրկելու։ Քանի որ գիմնազիայի մէջ արգիլուած էր հայերեն լեզուն և գրականութիւնը, Յակոբեանը կը կազմակերպեր դասէ դուրս հաւաքոյթներ մի քանի գրասեր աշակերտներուն հետ, որու ընթացքին հայերեն կը կարդային և գրականութիւն կը քննարկէին։

Յակոբեանը դեռ գիմնազիայի 6–րդ դասարան, մասնակցած է աշակերտական գաղտնի հաւաքոյթներու և գրած է բանաստեղծութիւններ։ Իրեն «Հիւսիսի ագռավը» բանաստեղծութիւնը կը փակցնէ եկեղեցուոյ պատին։ Ասոր պատճառավ կը վռնտուի գիմնազիայէն ։ Դուրս մնալով գիմնազիայէն, Յակոբեանը կը մեկնի Թիֆլիս, դեղատուն մտնելով իբրև աշակերտ։ Կ՝սկսի զրկանքներով, դառնութիւններով, թափառումներով լի կեանքի տարիները։ Թողնելով դեղատունը՝ Յակոբեանը այս անգամ կը մեկնի Բաքու՝ նավթահանքերուն մէջ սևագործութիւն կ՝ընէ, Սև քաղաքին մեխանիկական գործարանի մեխանիկական գրանցողը կ՝ըլլայ, գանձապահի պաշտոնը կ՝ստանայ, հետոյ ալ Էյզենշմիդի գործարանի հաշվապահութիւնը կ՝ընէ։1894 թուականին, վերադառնալով Թիֆլիս, Յակոբեանը մի քանի հիմնարկներուն հաշվապահական պաշտոնները կը տանի, մինչև Սովետական կարգերի հաստատումը՝ 1921 թուականին։

Վախճանած է Թիֆլիսին մէջ, 1935 թուականին։

Ստեղծագործութիւններ

Յակոբ ՅակոբԵանի գրական գործունեութիւնը կ՝սկսի 1893 թուականին։ Սկզբնական շրջանի բանաստեղծութիւնները տպագրուած են «Մուրճի» մէջ։ «Նոր հոսանք» ամսագրին մէջ տպագրուած են «Մաքառման ժամին», «Էտապը», «Գործարան», «Գիւղը հարավում» և այլ բանաստեղծութիւններ։ Առաջին շրջանուած է ազգային գրողներ զորեղների ազդեցութեան տակ, ամենէն ավելի ալ Ռ. Պատկանյանի։

Երգեր

  • Բանաստեղծութիւններ, Թիֆլիս, 1912, 144 էջ:
  • Բանաստեղծութիւններ, հատ. 1, Թիֆլիս, 1926, 352 էջ:
  • Բանաստեղծություններ, Երեւան, 1935, 300 էջ:
  • Ընտիր երգեր, Յերեւան, 1936, 150 էջ:
  • Բանաստեղծութիւններ, Երևան, 1948, 182 էջ:
  • Երգեր, Երևան, 1951, 494 էջ:
  • Երգերի ժողովածու, հատ. 1–4, Երևան, 1955–1958:
  • Բանաստեղծութիւններ և պոեմներ, Երևան, 1958, 103 էջ:
  • Բանաստեղծութիւններ և պոեմներ, Երևան, 1966, 111 էջ:
  • Յակոբեան Յակոբ, Կուրղինյան Շուշանիկ, Արազի Մովսես, Երգեր, Երեւան, 1982, էջ 14–196:

Գրականութիւն

  • Ասատուր Ասատրեան, Յակոբ Յակոբեան, Երեւան, 1947, 96 էջ։
  • Ասատուր Ասատրեան, Յակոբ Յակոբեան, Երեւան, 1955, 178 էջ։
  • Սովետահայ գրականութեան պատմութիւն, հատոր առաջին (1917-1941, հատորը ներառվախ է «Յակոբ Յակոբեան» գլուխը, որ գրած է Ասատուր Ասատրեանը), Երեւան, ՀՍՍՀ ԳԱ, 1961, 800 էջ։
  • Արսեն Տերտերեան, Հայոց նոր գրականութեան պատմութիւն։ 19-20-րդ դդ. (սղագրուած դասախոսութիւններ ձեռագրի իրավունքով), պրակ 7, Հ. Հակոբեան, Երեւան, Երեւանի համալսարանի հրատարակչութիւն, 1939, 76 էջ։

Ծանոթագրութիւններ

  1. газета "Путь правды", 13 сентября 1914 (in Russian)

Աղբիւրներ

  • Պետրոսեան, Հ., «Հայ գիտնականներ, հրապարակախոսներ, ժուռնալիստներ», Երևան, 1960, էջ 353-356։
  • Սուրխաթեան «Հայ Գրականություն», Հատոր 2