«Հայոց Ձոր» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն

Content deleted Content added

Գծային

22:05, 10 Ապրիլ 2016-ի տարբերակ

Երուանդունիք (նաեւ՝ Հայոց Ձոր), գաւառ Մեծ Հայքի Վասպուրական նահանգի կազմին մէջ, Վանայ լիճէն հարաւ-արեւելք, Հայոց ձոր (այժմ՝ Խոշաբ) գետի ընդարձակ հովտի էն ներս^[1]։

Աշխարհագրութիւն

Վանայ լիճին հարաւ–արեւելեան եզերքէն կը տարածուի մինչեւ Հայկական Տաւրոսի լեռնաշղթան։ Հիմնականօրէն կը համապատասխանէ հին Երուանդունիք գաւառին։ Հիւսիսէն սահմանակից էր՝ Տոսպ, հարաւ–արեւելքէն՝ Ռշտունիք, արեւելէն՝ Կուղանովիտ գաւառներուն։ Կլիման բարեխառն է, հողը՝ արգաւանդ։ Հարուստ է յատկապէս հացահատիկով։

Պատմութիւն

Անունը ծագած է Երուանդունի արքայատոհմի անունէն։ Երուանդունիները սկզբնապէս Ք․Ա․ 6–4 դարեր Երուանդունիքի մէջ եւ հարակից շրջաններուն մէջ ծաւալած են իրենց քաղաքական գործունէութիւնը։

Երուանդունիքի մէջ կը գտնուէր Հայք ամրոցը, որուն անունը կապուած է առաւելապէս Հայկ նահապետի հետ։ Այստեղ ըստ Մովսէս Խորենացիի, Հայկը սպանած է Տիտանեան Բելը։

Ըստ աւանդական պատմութեան, Հայոց ձորի մէջ տեղի ունեցած է հայոց նախնի Հայկի յաղթական ճակատամարտը աշշուրա–բաբելական աշխարհակալ Բելի դէմ։ Ճակատամարտի տեղը Հայկը կառուցած է Հայք կամ Հայկաբերդ դաստակերտը, որուն անունով այնուհետեւ գաւառը կոչուած է Հայոց ձոր։ Միջին դարերուն մտեր է Վասպուրականի իշխանութեան, ապա՝ թագաւորութեան մէջ։ Մինչեւ 19 դարու վերջը գաւառը եղած է գրեթէ միատարր՝ հայաբնակ։ Քիւրտական ցեղերն այնտեղ հաստատուեցան յատկապէս 1896–ի հայկական կոտորածներէն ետք։ Հայոց ձորի հայերը բնաջնջուեցան, իսկ փրկուածները տեղահանուեցան 1915–ին՝ Մեծ Եղեռնի ժամանակ։

Տես նաեւ

Գրականութիւն

Թ.Խ. Հակոբյան (1981). Հայաստանի պատմական աշխարհագրութիւն. Երեւան։ «Միտք»։

Արտաքին յղումներ

Մեծ Հայքի վարչական բաժանումը

Ծանօթագրութիւններ

↑ Կաղապար:Գիրք:Կարապետյան:Հայոց Ձոր

Կատեգորիա:Վասպուրական նահանգի գաւառներ Կատեգորիա:Հայոց Ձոր (արւմտ․)

[Կարապետյան-1] Կաղապար:Գիրք:Կարապետյան:Հայոց Ձոր

[1]

@@ Տող 1. / Տող 1. @@
 {{ԱՀ|Q3205627}}
 {{Արևելահայերեն|Հայոց Ձոր}}
-'''Երուանդունիք''' (նաեւ՝ '''Հայոց Ձոր'''), գաւառ [[Մեծ Հայք (արեւմտահայերէն)|Մեծ Հայք]]ի [[Վասպուրական]] նահանգի կազմին մէջ, [[Վանայ լիճ|Վանայ լիճ]]էն հարաւ-արեւելք, Հայոց ձոր (այժմ՝ Խոշաբ) գետի ընդարձակ հովտի էն ներս<ref name="Կարապետյան">{{Գիրք:Կարապետյան:Հայոց Ձոր}}</ref>։
+'''Երուանդունիք''' (նաեւ՝ '''Հայոց Ձոր'''), գաւառ [[Մեծ Հայք (արեւմտահայերէն)|Մեծ Հայք]]ի [[Վասպուրական]] նահանգի կազմին մէջ, [[Վանայ լիճ]]էն հարաւ-արեւելք, Հայոց ձոր (այժմ՝ Խոշաբ) գետի ընդարձակ հովտի էն ներս<ref name="Կարապետյան">{{Գիրք:Կարապետյան:Հայոց Ձոր}}</ref>։
 == Աշխարհագրութիւն ==
@@ Տող 9. / Տող 9. @@
 Անունը ծագած է [[Երուանդունիներ|Երուանդունի]] արքայատոհմի անունէն։ Երուանդունիները սկզբնապէս Ք․Ա․ 6–4 դարեր Երուանդունիքի մէջ եւ հարակից շրջաններուն մէջ ծաւալած են իրենց քաղաքական գործունէութիւնը։
-Երուանդունիքի մէջ կը գտնուէր Հայք ամրոցը, որուն անունը կապուած է առաւելապէս [[Հայկ Նահապետ (արեւմտահայերէն)|Հայկ նահապետ]]ի հետ։ Այստեղ ըստ [[Մովսէս Խորենացի|Մովսէս Խորենացի]]ի, Հայկը սպանած է Տիտանեան [[Բել (արեւմտահայերէն)|Բել]]ը։
+Երուանդունիքի մէջ կը գտնուէր Հայք ամրոցը, որուն անունը կապուած է առաւելապէս [[Հայկ Նահապետ (արեւմտահայերէն)|Հայկ նահապետ]]ի հետ։ Այստեղ ըստ [[Մովսէս Խորենացի]]ի, Հայկը սպանած է Տիտանեան [[Բել (արեւմտահայերէն)|Բել]]ը։
 Ըստ աւանդական պատմութեան, Հայոց ձորի մէջ տեղի ունեցած է հայոց նախնի [[Հայկ Նահապետ (արեւմտահայերէն)|Հայկ]]ի յաղթական ճակատամարտը աշշուրա–բաբելական աշխարհակալ Բելի դէմ։ Ճակատամարտի տեղը Հայկը կառուցած է Հայք կամ Հայկաբերդ դաստակերտը, որուն անունով այնուհետեւ գաւառը կոչուած է Հայոց ձոր։ Միջին դարերուն մտեր է [[Վասպուրական (արեւմտահայերէն)|Վասպուրական]]ի իշխանութեան, ապա՝ թագաւորութեան մէջ։ Մինչեւ 19 դարու վերջը գաւառը եղած է գրեթէ միատարր՝ հայաբնակ։ Քիւրտական ցեղերն այնտեղ հաստատուեցան յատկապէս [[1896]]–ի հայկական կոտորածներէն ետք։ Հայոց ձորի հայերը բնաջնջուեցան, իսկ փրկուածները տեղահանուեցան [[1915]]–ին՝ [[Մեծ Եղեռ (արեւմտահայերէն)|Մեծ Եղեռ]]նի ժամանակ։
@@ Տող 25. / Տող 25. @@
 == Ծանօթագրութիւններ ==
 {{Ծանցանկ}}
 [[Կատեգորիա:Վասպուրական նահանգի գաւառներ]]