«Իպերական Թերակղզի» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն
Նոր էջ «{{ԱՀ}} {{Արևելահայերեն|Պիրենեյան թերակղզի}} 350px|մինի|աջից|'''Իբերական Թերակղզի'''...»: |
|||
| Տող 2. | Տող 2. | ||
{{Արևելահայերեն|Պիրենեյան թերակղզի}} |
{{Արևելահայերեն|Պիրենեյան թերակղզի}} |
||
[[Պատկեր:Iberian peninsula.jpg|350px|մինի|աջից|'''Իբերական Թերակղզի''']] |
[[Պատկեր:Iberian peninsula.jpg|350px|մինի|աջից|'''Իբերական Թերակղզի''']] |
||
'''Իբերական Թերակղզի'''<ref name="ՏՈՒՏ">{{ՏՈՒՏ|section=II.A.3|page=53}}</ref> ( |
'''Իբերական Թերակղզի'''<ref name="ՏՈՒՏ">{{ՏՈՒՏ|section=II.A.3|page=53}}</ref> ([[Սպաներէն|սպաներէն]]՝ Península Ibérica}}, [[Քաթալոներէն|քաթալոներէն]]՝ Península Ibèrica}}, [[Ֆրանսերէն|ֆրանսերէն]]՝ Péninsule Ibérique}}, [[Պասքերէն|պասքերէն]] Iberiar Penintsula), տեղակայուած է [[Եւրոպա]]յի հարաւ արեւմտեան մասին մէջ եւ կ՛ընդգրկէ ներկայիս [[Սպանիա|Սպանիոյ]], [[Փորթուկալ]]ի, [[Ֆրանսա]]յի, [[Անտորրա]]յի տարածքները եւ [[Մեծ Բրիտանիա (արեւմտահայերէն)|Մեծ Բրիտանիոյ]] տիրապետութեան տակ գտնուող [[Ճիպրալթար]]ը։ Այն Եւրոպայի երեք հիմնական թերակղզիներէն մէկն է։ Հարաւէն սահմանակից է՝ [[Միջերկրական Ծով (արեւմտահայերէն)|Միջերկրական ծով]]ուն, արեւմուտքէն եւ հարաւէն [[Ատլանտեան Ովկիանոս|Ատլանտեան ովկիանոս]]ին, իսկ արեւելքի որոշ հատուածով ահմանակից է Եւրոպայի միւս տարածքներուն։ Այն Եւրոպայի երկրորդ մեծ թերակղզին է, որուն մակերեսը 580,000 քմ² է։ |
||
== Աշխարհագրութիւն == |
== Աշխարհագրութիւն == |
||
12:16, 31 Հոկտեմբեր 2015-ի տարբերակ
Իբերական Թերակղզի[1] (սպաներէն՝ Península Ibérica}}, քաթալոներէն՝ Península Ibèrica}}, ֆրանսերէն՝ Péninsule Ibérique}}, պասքերէն Iberiar Penintsula), տեղակայուած է Եւրոպայի հարաւ արեւմտեան մասին մէջ եւ կ՛ընդգրկէ ներկայիս Սպանիոյ, Փորթուկալի, Ֆրանսայի, Անտորրայի տարածքները եւ Մեծ Բրիտանիոյ տիրապետութեան տակ գտնուող Ճիպրալթարը։ Այն Եւրոպայի երեք հիմնական թերակղզիներէն մէկն է։ Հարաւէն սահմանակից է՝ Միջերկրական ծովուն, արեւմուտքէն եւ հարաւէն Ատլանտեան ովկիանոսին, իսկ արեւելքի որոշ հատուածով ահմանակից է Եւրոպայի միւս տարածքներուն։ Այն Եւրոպայի երկրորդ մեծ թերակղզին է, որուն մակերեսը 580,000 քմ² է։
Աշխարհագրութիւն
Իբերական թերակղզին մնացեալ Եւրոպայէն կը բաժնուի երիտասարդ Իբերական լեռներով։ Հարաւային մասին մէջ թերակղզին գրեթէ կը միանայ, որուն այն կը նմանի իր ափերու հարթ, քիչ կտրատուած գծագրութեամբ։ Ափրիկէի հիւսիսը գտնուող Ատլասի լեռները կը կազմեն Իբերական թերակղզիի հարաւը գտնուող երիտասարդ Անտալուսիան լեռներու շարունակութիւնը։
Թերակղզու ամբողջ միջին մասը կը գրաւէ Մեսեթա սարահարթը, որ կազմուած է հնագոյն լեռնային ապարներէն։
Իբերական թերակղզին հարուստ է օգտակար հանածոներով։ Այստեղ կան գունաւոր մետաղներու հանքավայրեր, առանձնապէս պղնձի հանքեր (հարաւը), հազուագիւտ մետաղներ՝ վոլփրամի եւ ուրանիոնի հանքեր (արեւմուտքը), սնդիկի հանքեր (հարաւը), ինչպէս նաեւ երկաթահանք եւ քարածուխ։
Այստեղ, ուր մեծ քանակութեամբ տեղումներ կ՛ըլլան, կ՛աճին մշտադալար կաղնիի (խցանակաղնիի) անտառներ եւ մակվիսի (մերձափնեայ մշտադալար մացառներու) բարձր թփեր։ Թերակղզիին ներքին մասերուն մէջ տեղումներ քիչ կ՛ըլլան, ձմեռը մեղմ է (+4° +5 °C), բայց երբեմն սառնամանիքներ եւ ձիւնաբուք կ՛ըլլայ։ Այստեղ կը գերակշռեն նոսր, ցած հասակ ունեցող թփուտները եւ չորութիւն սիրող խոտերը, որոնք տեղանքին կու տան կիսաանապատային տեսք։ Հիւսիս-արեւմուտքը՝ Վեսգայան ծոցի մօտերը, կլիման ծովային է, բարեխառնէն միջերկրածովայինի փոխուող։ Այստեղ կը տարածուին լայնատերեւ (հաճարենիի եւ կաղնիի) անտառները եւ հիւթալի խոտածածկ մարգագետինները։
Բնակչութիւն
Բնակչութիւնը բաղկացած է գլխաւորապէս սպանացիներէ եւ փորթուկալացիներէ։ Պասքեան ծոցի ափերուն կ՛ապրին պասքերը՝ թերակղզիի հնագոյն բնակիչներու սերունդները։
Աղբիւրներ
- ↑ Յովհաննէս Բարսեղեան (2006)։ «Աշխարհագրական անունների հայերեն տառադարձության մասին որոշում»։ Տերմինաբանական եւ ուղղագրական տեղեկատու։ Երեւան: 9-րդ հրաշալիք։ էջ 53։ ISBN 99941-56-03-9
Կատեգորիա:Եւրոպայի տարածաշրջաններ Կատեգորիա:Եւրոպայի թերակղզիներ