«Սողոմոն Թեհլիրեան» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն
No edit summary |
|||
| Տող 56. | Տող 56. | ||
* [https://www.youtube.com/watch?v=iQ_ln-ZDfSE&feature=youtu.be La vengeance des Arméniens - Le procès de Tehlirian - Documentaire 2015] |
* [https://www.youtube.com/watch?v=iQ_ln-ZDfSE&feature=youtu.be La vengeance des Arméniens - Le procès de Tehlirian - Documentaire 2015] |
||
{{Արտաքին հղումներ}} |
{{Արտաքին հղումներ}} |
||
== Ծանօթագրութիւններ == |
|||
{{ծանցանկ}} |
|||
[[Կատեգորիա:Հայ ռազմական գործիչներ (արւմտ․)]] |
|||
18:18, 9 Օգոստոս 2015-ի տարբերակ
Կաղապար:ԱՀ Կաղապար:Տեղեկաքարտ Անձ (արեւմտահայերէն) Սողոմոն Թեհլիրեան (Ապրիլ 2 1897 - Մայիս 23 1960), Հայոց ցեղասպանութեան վերապրող եւ ազգային հերոս, որ գնդակահարած է երիտթուրքերու ներքին գործոց նախարար եւ Հայոց ցեղասպանութեան գլխաւոր կազմակերպիչ՝ Թալէաթ Փաշային:
Կենսագրութիւն
Սողոմոն Թեհլիրեան ծնած է 1896 թուականին Պակառիճ, որ կը գտնուի արեւելիան Հայաստանի մէջ, ուր առած է նախնական կրթութիւն: Ապա ուսումը շարունակած է Էրզնկայի Կեդրոնական ուսումնարանը եւ աւարտած է 1912 թուականին, որմէ ետք փոխադրուած է Սեբիա 1913ին: Երբ հազիւ սկսաւ Առաջին Համաշխարհային Պատերազմը, ան մեկնեցաւ Հայաստան, ուր մասնակցեցաւ կամաւորական շարժումին՝ Անդրանիկ Գունդին մէջ: 1915 թուականին Թեհլիրեանը վերապրած է ցեղասպանութիւնը, եւ, որ շատ մեծ ազդեցութիւն մը ունեցած է անոր կեանքի ընթացքին:
1921 թուականին Թեհլիրեանը մասնակցած է Դաշնակցութեաճն Նեմեսիս գործողութեանը՝ իբրեւ պարտականութիւն ստանալով սպաել Եղեռնի գլխաւոր կազմակերպիթին՝ Թալէաթ փաշային: Նոյն տարին՝ Մարտ 15ին Պեռլինի Շարլոտենբուրկ թաղամասին Հաէտենպերկ փողոցը Սողոմոն Թըհլիրեան կը գնդակահարէ Թալէաթին եւ ապա զինք կը ձերբակալեն: Սակայն 1921 Յունիս 2-ին գերմանական դատարանը կը ճանչնայ Սողոմոն Թեհլիրեանը իբրեւ անպարտ: Անոր կը պաշտպանէին երեք դատապաշտպաններ, որոնցմէ մէկը տոքթոր Թէոդոր Նիմայերն էր՝ օրէնսդրութեան Փրոֆ. Քիլի համալսարանէն:
Թեհլիրեան՝ արդէն իսկ արդարացուած, երկար տարիներ ապրած է Հարաւսլաւեայի մայրաքաղաք՝ Պելկրատի Տալմատինսկա փողոցի թիւ 78 տունը: 1945 թուականէն ետք բնակութիւն հաստատած է ԱՄՆ-ի Ֆրեզնօ քաղաքը, եւ մահացած է 1960 թուականի Մայիս 23-ին այստեղ: Ի յիշատակ Թեհլիրեանի՝ Ֆրէզնոյի, Թալին շրջանին Մաստարա գիւղի եւ Երեւանի մէջ կառուցուած է յուշարձան:
Սողոմոն Թեհլիրեանը՝ արուեստի մէջ
- Պոպկան Վերտեան, Ծաղիկներս մնացին հեռու /վէպ Ս.Թեհլիրեանի մասին/, Երեւան, 1991:
- Ռոպերթ Կարաեան, Արդարահատոյց /վիպակ նուիուած Ս. Թեհլիրեանին, պատմուածքներ, յօդուածներ/, Երեւան, 2004:
- Պերճ Զէյթունցեան, Ոտքի, դատարանն է գալիս/ դրամա նուիրուած Ս. Թեհլիրեանի/, տես ,,Մեծ լռութիւն/ դրամաներ/՛՛, Երեւան, 1985:
Գրականութիւն
- Սողոմոն Թեհլիրեան, Վերյիշումներ, Երեւան, 1993:
- Սողոմոն Թեհլերյանի դատավարութիւնը /սղագրական նիւթեր/, Երեւան, 1990:
- Մակիչ Արզումանեան, Հայաստան. 1914-1917/, Երեւան, 1969։
- Մհեր Կարապետեան, Հայաստանը 1912-1920 թուականներուն, Երեւան, 2003։