«Գիտութիւն» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն
No edit summary |
|||
Տող 1. | Տող 1. | ||
{{ԱՀ}} |
{{ԱՀ}} |
||
[[File:Iceberg with hole near Sandersons Hope 2007-07-28 2.jpg|thumb| |
[[File:Iceberg with hole near Sandersons Hope 2007-07-28 2.jpg|thumb|'''Ջուրը իր երեք վիճակներուն մէջ՝ հեղուկ, պինդ եւ կազ''']] |
||
'''Գիտութիւնը''' ճանաչողական գործունէութեան յատուկ տեսակ է՝ ուղղուած բնութեան, հասարակութեան եւ մտածելակերպի վերաբերեալ ''օպճեգթիւ'' համակարգուած գիտելիքներու ստացման, ճշդման եւ ստեղծման: |
'''Գիտութիւնը''' ճանաչողական գործունէութեան յատուկ տեսակ է՝ ուղղուած բնութեան, հասարակութեան եւ մտածելակերպի վերաբերեալ ''օպճեգթիւ'' համակարգուած գիտելիքներու ստացման, ճշդման եւ ստեղծման: |
||
== Ջուր == |
== Ջուր == |
||
[[Պատկեր:SnowflakesWilsonBentley.jpg|մինի|Ձիւնի Փաթիլներ]] |
[[Պատկեր:SnowflakesWilsonBentley.jpg|մինի|'''Ձիւնի Փաթիլներ''']] |
||
Ջուրը աշխարհին վրայ ամէնէն տարածուած բաղադրութիւնն է: Երկրագունդին մակերեսին 70 տոկոսը ծածկուած է ջուրով: Զուտ ջուրը անգոյն, անհոտ եւ անհամ հեղուկ մըն է: Մեր խմածը յաճախ թեթեւ համ մը ունի, որովհետեւ կը պարունակէ կարգ մը հանքային աղեր եւ լուծուած կազեր: Ջուրը սքանչելի լուծիչ մըն է. կարող է շատ մը հաստատուն մարմիններ իր մէջ լուծել: |
Ջուրը աշխարհին վրայ ամէնէն տարածուած բաղադրութիւնն է: Երկրագունդին մակերեսին 70 տոկոսը ծածկուած է ջուրով: Զուտ ջուրը անգոյն, անհոտ եւ անհամ հեղուկ մըն է: Մեր խմածը յաճախ թեթեւ համ մը ունի, որովհետեւ կը պարունակէ կարգ մը հանքային աղեր եւ լուծուած կազեր: Ջուրը սքանչելի լուծիչ մըն է. կարող է շատ մը հաստատուն մարմիններ իր մէջ լուծել: |
||
Տող 20. | Տող 20. | ||
=== Հիտրոելեկտրականութիւն === |
=== Հիտրոելեկտրականութիւն === |
||
[[Պատկեր:Lightning3.jpg|մինի|Կայծակը ելեկտրականութեան գերբնական պատճառն է]] |
[[Պատկեր:Lightning3.jpg|մինի|'''Կայծակը ելեկտրականութեան գերբնական պատճառն է''']] |
||
Ելեկտրականութիւն կարելի է արտադրել ջուրէն, շնորհիւ ջրանիւներու վրայ բանեցուած անոր մղումի ուժին. այս՝ հիտրոելեկտրականութիւն կոչուող ուժանիւթն է: Կը կառուցուի գետին հոսքը ընդմիջող հսկայական ամբարտակ մը: Ջուրը բարձունքէ մը գահավիժելով՝ կը դարձնէ ելեկտրակային ջրանիւները, որոնց շարժումը կը փոխանցուի ելեկտրականութիւն արտադրող սարքածներու: |
Ելեկտրականութիւն կարելի է արտադրել ջուրէն, շնորհիւ ջրանիւներու վրայ բանեցուած անոր մղումի ուժին. այս՝ հիտրոելեկտրականութիւն կոչուող ուժանիւթն է: Կը կառուցուի գետին հոսքը ընդմիջող հսկայական ամբարտակ մը: Ջուրը բարձունքէ մը գահավիժելով՝ կը դարձնէ ելեկտրակային ջրանիւները, որոնց շարժումը կը փոխանցուի ելեկտրականութիւն արտադրող սարքածներու: |
||
== Լոյս == |
== Լոյս == |
||
[[Պատկեր:Light dispersion conceptual waves350px.gif|մինի|Եռանկիւն ապակի, որուն մէջէն կ'անցնի լոյսը]] |
[[Պատկեր:Light dispersion conceptual waves350px.gif|մինի|'''Եռանկիւն ապակի, որուն մէջէն կ'անցնի լոյսը''']] |
||
Արեւուն լոյսը սպիտակ կ'երեւի, սակայն իրականութեան մէջ բազմաթիւ գոյներէ կը բաղկանայ: Լոյսը մեզի կը հայթայթէ անհրաժեշտ ջերմութիւն: Առանց լոյսի, կեանք գոյութիւն պիտի չունենար աշխարհի վրայ: |
Արեւուն լոյսը սպիտակ կ'երեւի, սակայն իրականութեան մէջ բազմաթիւ գոյներէ կը բաղկանայ: Լոյսը մեզի կը հայթայթէ անհրաժեշտ ջերմութիւն: Առանց լոյսի, կեանք գոյութիւն պիտի չունենար աշխարհի վրայ: |
||
=== Շուքեր === |
=== Շուքեր === |
||
[[Պատկեր:Looking down from The Eiffel Tower, Paris 8 April 2007.jpg|մինի|Մարդոց Շուքը]] |
[[Պատկեր:Looking down from The Eiffel Tower, Paris 8 April 2007.jpg|մինի|'''Մարդոց Շուքը''']] |
||
Երբ լոյսը իյնայ անթափանց մարմինի մը վրայ, շուք մը կը գոյանայ մարմինին ետեւը, հո՛ն, ուր լոյսը չի կրնար թափանցել: |
Երբ լոյսը իյնայ անթափանց մարմինի մը վրայ, շուք մը կը գոյանայ մարմինին ետեւը, հո՛ն, ուր լոյսը չի կրնար թափանցել: |
||
Տող 41. | Տող 41. | ||
=== Ծիածան կամ Ծիրանի Գօտի === |
=== Ծիածան կամ Ծիրանի Գօտի === |
||
[[Պատկեր:Rainbow 02.jpg|մինի|Ծիածան կամ Ծիրան]] |
[[Պատկեր:Rainbow 02.jpg|մինի|'''Ծիածան կամ Ծիրան''']] |
||
Արեւուն լոյսը, հակառակ ճերմակ երեւնալուն, կը պարունակէ Ծիածանին բոլոր գոյները: Երբ տեղ մը կ'անձրեւէ եւ մօտակայ շրջանի մը մէջ արեւը կ'երեւի, ճառագայթները կը տարբաղադրուին անցնելով կաթիլներու ընդմէջէն եւ կը ստանան կարմիր, նարնջագոյն, դեղին, կանաչ, կապոյտ, լեղկագոյն եւ մանիշակագոյն գոյները: Այսպէսով, երկինքի մէջ կը ստացուի գունաւոր գունաւոր հսկայ կամար մը, որ կը կոչուի Ծիածան կամ Ծիրանի գօտի: |
Արեւուն լոյսը, հակառակ ճերմակ երեւնալուն, կը պարունակէ Ծիածանին բոլոր գոյները: Երբ տեղ մը կ'անձրեւէ եւ մօտակայ շրջանի մը մէջ արեւը կ'երեւի, ճառագայթները կը տարբաղադրուին անցնելով կաթիլներու ընդմէջէն եւ կը ստանան կարմիր, նարնջագոյն, դեղին, կանաչ, կապոյտ, լեղկագոյն եւ մանիշակագոյն գոյները: Այսպէսով, երկինքի մէջ կը ստացուի գունաւոր գունաւոր հսկայ կամար մը, որ կը կոչուի Ծիածան կամ Ծիրանի գօտի: |
||
Տող 51. | Տող 51. | ||
== Աղբիւրներ == |
== Աղբիւրներ == |
||
* Մշակութային Իմ Առաջին Հանրագիտակս, Գիտութիւն, Արամ Սեփեթճեան եւ Լեւոն Թորոսեան, |
* Մշակութային Իմ Առաջին Հանրագիտակս, Գիտութիւն, Արամ Սեփեթճեան եւ Լեւոն Թորոսեան, Պէյրութ: |
10:50, 6 Օգոստոս 2015-ի տարբերակ
Գիտութիւնը ճանաչողական գործունէութեան յատուկ տեսակ է՝ ուղղուած բնութեան, հասարակութեան եւ մտածելակերպի վերաբերեալ օպճեգթիւ համակարգուած գիտելիքներու ստացման, ճշդման եւ ստեղծման:
Ջուր
Ջուրը աշխարհին վրայ ամէնէն տարածուած բաղադրութիւնն է: Երկրագունդին մակերեսին 70 տոկոսը ծածկուած է ջուրով: Զուտ ջուրը անգոյն, անհոտ եւ անհամ հեղուկ մըն է: Մեր խմածը յաճախ թեթեւ համ մը ունի, որովհետեւ կը պարունակէ կարգ մը հանքային աղեր եւ լուծուած կազեր: Ջուրը սքանչելի լուծիչ մըն է. կարող է շատ մը հաստատուն մարմիններ իր մէջ լուծել:
Ջուրը շոգիի կը վերածուի 100°Cէն սկսեալ եւ սառոյցի՝ 0°Ckէն վար:
Ջուրի մոլեկուլը կազմուած է երկու ջրածինի եւ մէկ թթուածինի հիւլեներէ:
Տարօրինակօրէն՝ ջուրը սառելով կ'ընդլայնի, հակառակ որ միւս նիւթերու մեծամասնութիւնը աւելի կը խտանայ, երբ հաստատուն մարմինի վերածուի: Այսպէսով, սառոյցը ջուրէն աւելի թեթեւ կ'ըլլայ եւ կը ծփայ:
Ջուրը անհրաժեշտ է կեանքի բոլոր տեսակներուն համար: Անձ մը առանց ուտելու կրնայ բազմաթիւ օրեր ապրիլ, սակայն առանց ջուրի՝ միայն քանի մը օր:
Ջուրի Շրջանառութիւն
Անձրեւին ջուրը կը թափանցէ հողին մէջ՝ սնուցանելով բոյսերը կամ հոսելով կը թափի առուակի կամ գետի մը մէջ: Արեւուն ճառագայթներու ազդեցութեան տակ ջուրը կը շոգիանայ: Մթնոլորտին մէջ կը խտանայ եւ կը կազմէ ամպերը, որոնցմէ կը ստացուի վերստին անձրեւ: Ամպերու մէջ խտացած ջուրը կու գայ գետակներէն, լիճերէն, գետերէն, ծովերէն, ինչպէս նաեւ բոյսերէն եւ անասուններէն:
Հիտրոելեկտրականութիւն
Ելեկտրականութիւն կարելի է արտադրել ջուրէն, շնորհիւ ջրանիւներու վրայ բանեցուած անոր մղումի ուժին. այս՝ հիտրոելեկտրականութիւն կոչուող ուժանիւթն է: Կը կառուցուի գետին հոսքը ընդմիջող հսկայական ամբարտակ մը: Ջուրը բարձունքէ մը գահավիժելով՝ կը դարձնէ ելեկտրակային ջրանիւները, որոնց շարժումը կը փոխանցուի ելեկտրականութիւն արտադրող սարքածներու:
Լոյս
Արեւուն լոյսը սպիտակ կ'երեւի, սակայն իրականութեան մէջ բազմաթիւ գոյներէ կը բաղկանայ: Լոյսը մեզի կը հայթայթէ անհրաժեշտ ջերմութիւն: Առանց լոյսի, կեանք գոյութիւն պիտի չունենար աշխարհի վրայ:
Շուքեր
Երբ լոյսը իյնայ անթափանց մարմինի մը վրայ, շուք մը կը գոյանայ մարմինին ետեւը, հո՛ն, ուր լոյսը չի կրնար թափանցել:
Պրիսմակ
Սպիտակ երեւցող լոյսը իրականութեան մէջ կը պարունակէ Ծիածանին բոլոր գոյները: երբ սպիտակ լոյսի ճառագայթախուրձ մը պրիսմակ մը մէջէն կ'անցնի, կը տարբաղադրուի զայն կազմող բոլոր գոյներուն մէջէն:
Գունաւոր առարկաները կը ներծծեն որոշ գոյներ եւ կը ցոլացնեն իրենց գոյնը: Օրինակի համար, կանաչ բոյս մը կը ներծծէ արեւու լոյսին մէջ գտնուող կարմիրն ու կապոյտը եւ կը ցոլացնէ կանաչը:
Ծիածան կամ Ծիրանի Գօտի
Արեւուն լոյսը, հակառակ ճերմակ երեւնալուն, կը պարունակէ Ծիածանին բոլոր գոյները: Երբ տեղ մը կ'անձրեւէ եւ մօտակայ շրջանի մը մէջ արեւը կ'երեւի, ճառագայթները կը տարբաղադրուին անցնելով կաթիլներու ընդմէջէն եւ կը ստանան կարմիր, նարնջագոյն, դեղին, կանաչ, կապոյտ, լեղկագոյն եւ մանիշակագոյն գոյները: Այսպէսով, երկինքի մէջ կը ստացուի գունաւոր գունաւոր հսկայ կամար մը, որ կը կոչուի Ծիածան կամ Ծիրանի գօտի:
Գոյներ
Մութին մէջ բոլոր գոյները մոխրագոյն կ'երեւին:
Լոյսի ներկայութեան կը տեսնենք բոլոր գոյները: Առարկաները տեսանելի են, որովհետեւ լոյսը կը ցոլացնեն: Օդը անտեսանելի է, որովհետեւ լոյսը չի ցոլացներ:
Աղբիւրներ
- Մշակութային Իմ Առաջին Հանրագիտակս, Գիտութիւն, Արամ Սեփեթճեան եւ Լեւոն Թորոսեան, Պէյրութ: