Բառ

Բառ, կը կոչուի հնչիւններու այն խումբը կամ հնչիւնը, որ իմաստ մը կ'արտայայտէ:

Օրինակ` աղ, ջուր, գիրք, քաղցր:

Ասոնք երկու, երեք, չորս եւ հինգ հնչիւններէ բաղկացած կապակցութիւններ են, իմաստ ունին, ուստի եւ բառեր են: Կան նաեւ մէկ հնչիւնէ բաղկացած բառեր.

Oրինակ` Յակոբիկը ուշիմ ու խելացի աշակերտ է:

Այստեղ ու, է հնչիւնները բառեր են:

Հնչիւններու պատահական ամէն մէկ խումբ բառ չէ. օրինակ` աթոռ բառ է, քանի որ իմաստ ունի, բայց թոառ, ոթոա բառեր չեն, որովհետեւ իմաստ չունին: Առանց բառի կարելի չէ խօսիլ կամ խօսակցիլ, մտքեր յաղորդել իրարու:

Հարուստ կը համարուի այն լեզուն, որ բազմապիսի իմաստներ արտայայտող շատ բառեր ունի:

Հայերէն բառային կազմը

Լեզուի մը մէջ գործածուող բոլոր բառերը միասին բառային կազմ կամ բառապաշար կը կոչուին: Հայերէնի բառային կազմը հարուստ է: Հազարամեակներու ընթացքին` ան հարստացած է բազմաթիւ ու բազմապիսի բառերով, որոնք կ'արտայայտեն մարդոց, անոնց կեանքին եւ բնական աշխարհի հետ կապուած զանազան գաղափարներ. օրինակ`

• Աշխատանքի ու տնտեսութեան վերաբերեալ բառեր` արտ, ակօս, սերմ, ցորեն, գործիք, գործել, վարել, բահ, մուրճ, գութան, սալ, մանգաղ, գործարան եւ այլն:
• Մարդու մարմնի մասեր արտայայտող բառեր` աչք, ոտք, բազուկ, սրունք, կուրծք, գլուխ, սիրտ, անութ, ուս եւ այլն:
• Ընտանիքի եւ մարդու կենցաղի վերաբերեալ բառեր` տուն, ընտանիք, բնակիչ, մայր, հայր, որդի, պապ, տալ, հարս, կեսուր, կեսրայր, հագուստ, զարդ, արդուկել, սենեակ, բազմոց, գաւիթ, բակ, տնտեսութիւն եւ այլն:

Հայերէնն ունի մօտ 150 000 բառ:

Մարդկային կեանքին մէջ ամէն մէկ գիւտ, նոր գործիք, իր, երեւոյթ ու գաղափար անմիջապէս անուն կը ստանան: Այդ անունը, իբրեւ նոր բառ, կը մտնէ լեզուի բառապաշարին մէջ. օրինակ` մենք ունինք տիեզերք եւ նաւ բառերը, որոնցմէ վերջերս կազմուեցաւ տիեզերանաւ նոր բառը: Նման նորակերտ բառեր են` տիեզերագնաց, տիեզերանաւորդ, հրթիռակիր, սաւառնակ, սաւառնորդ, ինքնամուղ, հեռուստացոյց, հեռատեսիլ, ձայնասփիւռ, նրասայլ, ձայնապնակ եւ այլն, որոնք գոյութիւն չունէին ասկէ քանի մը տարի, կամ քանի մը տասնեակ տարիներ առաջ:

Աղբիւրներ

• Հայոց լեզուի դասագիրք, Ս. Գ. Աբրահամեան, Բ. Յ. Վերդեան, Վ. Ա. Քոսեան (1965), Երեւան։