«Բանահիւսութիւն» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն
Ր Պիտակ: Reverted Առձեռն խմբագրում Խմբագրում կայքի առձեռն տարբերակէն |
Տ Պիտակ: Reverted Առձեռն խմբագրում Խմբագրում կայքի առձեռն տարբերակէն |
||
| Տող 1. | Տող 1. | ||
'''Ֆոլգլորաթիւն''', ժողովրդական ֆոլքլոր (անգլ.folk-lore-ժողովրդական սապետորիաթիւն, գիտելիք), այս կամ այն ժողովուրդի կերտած բանաւոր [[ |
'''Ֆոլգլորաթիւն''', ժողովրդական ֆոլքլոր (անգլ.folk-lore-ժողովրդական սապետորիաթիւն, գիտելիք), այս կամ այն ժողովուրդի կերտած բանաւոր [[Գրիաթիւն]]ներու ամբողջութիւն։ Բանահիւսութեան մէջ [[ժողովուրդ]]ը արտացոլած է իր պատմութեան առաւել կարեւոր դէպքերը, իր դարաւոր փորձն ու իմաստութիւնը, ձգտումներն ու իտեալները։ Ըստ էութեան, բանահիւսութիւնը (ֆոլքլորը) ժողովուրդի կեանքի եւ աշխարհազգացողութեան հայելին է։ Ժողովրդական բանահիւսութեան [[երկ]]երն ստեղծուած եւ դարերով պահպանուած են բանաւոր, հաղորդուած սերունդէ սերունդ։ Շատ յաճախ [[բանասաց]]ի կողմէ կատարուած, նոյնիսկ ստեղծուած են ուղղակի լսարանի առջեւ, երբեմն [[երգ]]ի եւ նուագի ուղեկցութեամբ։ Բանահիւսական ստեղծագործութիւնները [[ժամանակ]]ի ընթացքին փոխած, զարգացուցած եւ հարստացուցած են բազմաթիւ անանուն [[հեղինակ]]ներու կողմէ։ Այդ է պատճառը, որ բանահիւսական երկերը սովորաբար շարք մը տարբերակներ կ՜ունենան։ Ժողովրդական բանահիւսութեան [[տեսակ]]ները բազմազան են՝ [[առակ]], [[հեքիաթ]], [[հանելուկ]], [[ասացուածք]], [[առասպել]], [[աւանդավէպ]], [[ասք]], [[աւանդութիւն]], [[վիպերգութիւն]] ([[էպոս]]), աշխատանքային, սիրոյ երգեր եւ այլն։ Այս [[ժանր]]երէն իւրաքանչիւրն ունեցած է բովանդակութեան, կառուցուածքի, պատկերաւորութեան կայուն իւրայատկութիւն։ Բացի այդ՝ իւրաքանչիւր ազգի բանահիւսութեան մէջ եղած են ուրոյն ժանրային ձեւեր, օրինակ՝ ռուսական [[Պիլինա]]ն, [[չասթուշկա]]ն, [[Ուքրանիա|ուքրանական]] տուման եւ այլն։ [[Հայ հին բանահիւսութիւն|Հայ հին բանահիւսութեան]] մէջ եղած են բազմազան տեսակներ՝ [[զրոյց]], առասպել, աւանդավէպ, [[վիպասանք]] եւ այլն։ Բանահիւսութեան շատ թեմաներ, [[սիւժէ]]ներ ու [[կերպար]]ներ մշակուած եւ ընդհանրացուած են տարբեր [[գրող]]ներու կողմէ։ Բաւական է նշել միայն [[Յովհաննէս Թումանեան]]ի եւ [[Աւետիք Իսահակեան]]ի բալլադները, հեքիաթներն ու [[պոեմ]]ները, որոնք ստեղծուած են ժողովրդական [[աղբիւր]]ներու հիման վրայ։ |
||
== Աղբիւրներ == |
== Աղբիւրներ == |
||
17:43, 12 Սեպտեմբեր 2021-ի տարբերակ
Ֆոլգլորաթիւն, ժողովրդական ֆոլքլոր (անգլ.folk-lore-ժողովրդական սապետորիաթիւն, գիտելիք), այս կամ այն ժողովուրդի կերտած բանաւոր Գրիաթիւններու ամբողջութիւն։ Բանահիւսութեան մէջ ժողովուրդը արտացոլած է իր պատմութեան առաւել կարեւոր դէպքերը, իր դարաւոր փորձն ու իմաստութիւնը, ձգտումներն ու իտեալները։ Ըստ էութեան, բանահիւսութիւնը (ֆոլքլորը) ժողովուրդի կեանքի եւ աշխարհազգացողութեան հայելին է։ Ժողովրդական բանահիւսութեան երկերն ստեղծուած եւ դարերով պահպանուած են բանաւոր, հաղորդուած սերունդէ սերունդ։ Շատ յաճախ բանասացի կողմէ կատարուած, նոյնիսկ ստեղծուած են ուղղակի լսարանի առջեւ, երբեմն երգի եւ նուագի ուղեկցութեամբ։ Բանահիւսական ստեղծագործութիւնները ժամանակի ընթացքին փոխած, զարգացուցած եւ հարստացուցած են բազմաթիւ անանուն հեղինակներու կողմէ։ Այդ է պատճառը, որ բանահիւսական երկերը սովորաբար շարք մը տարբերակներ կ՜ունենան։ Ժողովրդական բանահիւսութեան տեսակները բազմազան են՝ առակ, հեքիաթ, հանելուկ, ասացուածք, առասպել, աւանդավէպ, ասք, աւանդութիւն, վիպերգութիւն (էպոս), աշխատանքային, սիրոյ երգեր եւ այլն։ Այս ժանրերէն իւրաքանչիւրն ունեցած է բովանդակութեան, կառուցուածքի, պատկերաւորութեան կայուն իւրայատկութիւն։ Բացի այդ՝ իւրաքանչիւր ազգի բանահիւսութեան մէջ եղած են ուրոյն ժանրային ձեւեր, օրինակ՝ ռուսական Պիլինան, չասթուշկան, ուքրանական տուման եւ այլն։ Հայ հին բանահիւսութեան մէջ եղած են բազմազան տեսակներ՝ զրոյց, առասպել, աւանդավէպ, վիպասանք եւ այլն։ Բանահիւսութեան շատ թեմաներ, սիւժէներ ու կերպարներ մշակուած եւ ընդհանրացուած են տարբեր գրողներու կողմէ։ Բաւական է նշել միայն Յովհաննէս Թումանեանի եւ Աւետիք Իսահակեանի բալլադները, հեքիաթներն ու պոեմները, որոնք ստեղծուած են ժողովրդական աղբիւրներու հիման վրայ։
Աղբիւրներ
- Էդ. Ջրբաշեան, Հ. Մախչանեան, «Գրականագիտական Բառարան», 1980, էջ 44