«Արաբկիր» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն

Content deleted Content added
Չ մանր-մունր, փոխարինվեց: : → ։ (2)
No edit summary
Տող 20. Տող 20.
| շրջանի քարտեզի չափ =
| շրջանի քարտեզի չափ =
| երկրամասի տեսակ =
| երկրամասի տեսակ =
| երկրամաս =Արաբկիրի գավառակ
| երկրամաս =Արաբկիրի գաւառակ
| երկրամասը աղյուսակում =Արաբկիրի գավառակ
| երկրամասը աղյուսակում =Արաբկիրի գաւառակ
|շրջանի տեսակ =
|շրջանի տեսակ =
|շրջան =
|շրջան =
Տող 33. Տող 33.
|ներքին բաժանում =
|ներքին բաժանում =
|ղեկավարի տեսակ = քաղաքապետ
|ղեկավարի տեսակ = քաղաքապետ
|ղեկավար = Էրջան Թուրան
|ղեկավար = Էրճան Թուրան
|հիմնադրման տարին =
|հիմնադրման տարին =
|առաջին հիշատակում =
|առաջին հիշատակում =
|այլ անվանումներ =
|այլ անվանումներ =
|կարգավիճակ = քաղաք
|կարգավիճակ = քաղաք
|տարածք = 956 կմ2
|տարածք = 956 ք․մ․2
|բարձրության տեսակ =
|բարձրության տեսակ =
|բնակավայրի կենտրոնի բարձրություն = 1210մ<ref>[http://www.netkayit.com/Malatya/Malatya-Arapgir/Harita/ Malatya Arapgir Haritası]{{ref-tr}}</ref>
|բնակավայրի կենտրոնի բարձրություն = 1210մ<ref>[http://www.netkayit.com/Malatya/Malatya-Arapgir/Harita/ Malatya Arapgir Haritası]{{ref-tr}}</ref>
|կլիմա =
|կլիմա =
|պաշտոնական լեզու = Հայերեն(մինչև [[Մեծ եղեռն]]ը),թուրքերեն,քրդերեն
|պաշտոնական լեզու = Հայերէն (մինչեւ [[Մեծ Եղեռն]]ը), թուրքերէն, քրտերէն
|բնակչություն = Ընդհանուր՝ 10,972 <ref>[http://rapor.tuik.gov.tr/reports/rwservlet?adnksdb2&ENVID=adnksdb2Env&report=wa_turkiye_ilce_koy_sehir.RDF&p_il1=44&p_kod=1&p_yil=2012&p_dil=1&desformat=html TÜRKİYE İSTATİSTİK KURUMU]{{ref-tr}}</ref><ref>[http://report.tuik.gov.tr/reports/rwservlet?adnksdb2=&report=idari_yapi_09sonrasi.RDF&p_il1=44&p_yil=2009&p_dil=1&desformat=html&ENVID=nufus2000db2Env tuik, 2009]{{ref-tr}}</ref><br />Քաղաք՝ 6,120
|բնակչություն = Ընդհանուր՝ 10,972 <ref>[http://rapor.tuik.gov.tr/reports/rwservlet?adnksdb2&ENVID=adnksdb2Env&report=wa_turkiye_ilce_koy_sehir.RDF&p_il1=44&p_kod=1&p_yil=2012&p_dil=1&desformat=html TÜRKİYE İSTATİSTİK KURUMU]{{ref-tr}}</ref><ref>[http://report.tuik.gov.tr/reports/rwservlet?adnksdb2=&report=idari_yapi_09sonrasi.RDF&p_il1=44&p_yil=2009&p_dil=1&desformat=html&ENVID=nufus2000db2Env tuik, 2009]{{ref-tr}}</ref><br />Քաղաք՝ 6,120
<br />Գյուղեր՝ 4,852
<br />Գյուղեր՝ 4,852
Տող 49. Տող 49.
|խտություն =
|խտություն =
|շեղջաքարացում =
|շեղջաքարացում =
|ազգային կազմ = Հայեր(մինչև [[Մեծ եղեռն]]ը) ,այժմ քրդեր,թուրքեր
|ազգային կազմ = Հայեր (մինչեւ [[Մեծ Եղեռն]]ը), այժմ քիւրտեր, թուրքեր
|կրոնական կազմ =
|կրոնական կազմ =
|էթնոհորոնիմ =
|էթնոհորոնիմ =
Տող 75. Տող 75.
}}
}}


'''Արաբկիր''' ({{lang-tr|Arapgir}}, {{lang-ku|Arabkîr}}), քաղաք [[Արեւմտեան Հայաստան]]ի, [[Մալաթիա նահանգ|Մալաթիա]] նահանգին մէջ, [[Եփրատ]]ի վտակ՝ [[Արաբկիր գետ]]ակի ափին, [[Խարբերդ]]ի եւ [[Ակն]]ի միջեւ։ [[Մալաթիա]] քաղաքէն 70 ք.մ. հիւսիս։ Արաբկիրը աչքի կ՛իյնայ, որպէս վաճառաշահ քաղաք, շրջապատուած մշակուած արգաւանդ դաշտերով։
'''Արաբկիր''' ([[Թուրքերէն|թուրքերէն]]՝ Arapgir, {{lang-ku|Arabkîr}}), քաղաք [[Արեւմտեան Հայաստան]]ի, [[Մալաթիա նահանգ|Մալաթիա]] նահանգին մէջ, [[Եփրատ]]ի վտակ՝ [[Արաբկիր գետ]]ակի ափին, [[Խարբերդ]]ի եւ [[Ակն]]ի միջեւ։ [[Մալաթիա]] քաղաքէն 70 ք.մ. հիւսիս։ Արաբկիրը աչքի կ՛իյնայ, որպէս վաճառաշահ քաղաք, շրջապատուած մշակուած արգաւանդ դաշտերով։


Մինչեւ [[1915]] թուականի Ապրիլեան [[եղեռն]]ը, Արաբկիրը իր արուարձաններով ունէր քսան հազար բնակչութիւն։ Քաղաքին մէջ կը գործէին հինգ եկեղեցիներ՝ (Ս. Աստուածածին, Ս. Յակոբ, Ս. Գէորգ, Ս. Լուսաւորիչ, կաթոլիկ Ս. Փրկիչը) ու 12 հայկական դպրոցներ։
Մինչեւ [[1915]] թուականի Ապրիլեան [[Եղեռն]]ը՝ Արաբկիրը իր արուարձաններով, ունէր քսան հազար բնակչութիւն։ Քաղաքին մէջ կը գործէին հինգ եկեղեցիներ (Ս. Աստուածածին, Ս. Յակոբ, Ս. Գէորգ, Ս. Լուսաւորիչ, կաթոլիկ Ս. Փրկիչը) ու 12 հայկական դպրոցներ։
Արեւմտահայ միւս հայաբնակ վայրերուն նման Արաբկիրն ալ ենթարկուեցաւ ցեղասպանութեան արհաւիրքին։ Կենդանի մնացածները ստիպուած եղան աքսորի ճամբան բռնել, ի հարկէ, առանց գիտնալու, թէ ուր կ՛երթան։ Կենդանի մնացածներէն մէկ մասը տարբեր կողմերէն կը գաղթէ [[Հայաստան]], իսկ միւս մասը՝ արտասահմանի մէջ բնակութիւն կը հաստատէ։
Արեւմտահայ միւս հայաբնակ վայրերուն նման Արաբկիրն ալ ենթարկուեցաւ ցեղասպանութեան արհաւիրքին։ Կենդանի մնացածները ստիպուած եղան աքսորի ճամբան բռնել, ի հարկէ, առանց գիտնալու, թէ ուր կ՛երթան։ Կենդանի մնացածներէն մէկ մասը՝ տարբեր կողմերէն, կը գաղթէ դէպի [[Հայաստան]], իսկ միւս մասը՝ արտասահմանի մէջ բնակութիւն կը հաստատէ։


==Նոր Արաբկիր==
==Նոր Արաբկիր==
[[1925]] թուականին, [[Երևան|Երեւան]] քաղաքի հիւսիսային մասին մէջ կը հիմնադրուի [[Արաբկիր (վարչական շրջան)|Նոր-Արաբկիր]] թաղամասը։
[[1925]] թուականին, [[Երեւան]] քաղաքի հիւսիսային մասին մէջ կը հիմնադրուի [[Նոր-Արաբկիր]] թաղամասը։


1928 թուականին Նոր-Արաբկիրի բնակչութեան թիւը կը հասնի 762 մարդու։ Նոյն տարուան Յունուար ամսուն կը բացուի Արաբկիրի առաջին դպրոցը 40 աշակերտներով եւ կը կրէ [[Ալեքսանդր Շիրվանզադե|Ալեքսանդր Շիրվանզադէ]]ի անունը։ 1933ին Նոր-Արաբկիրն ունէր 1800 բնակիչ, որոնց մեծագոյն մասը գաղթած էր հին Արաբկիրէն։ 1936ին Նոր-Արաբկիրի մէջ արդէն կը գործէր հանրային բաղնիք, խանութ, հացի փուռ, մարմնամարզական խումբ, հրշէջ կայան, 70 հոգինոց պարախումբ, գրադարան նաեւ ռատիոակումբ, զբօսաշրջիկային գրասենեակ եւ այլն։ 1937ին Արաբկիրի բնակչութեան թիւը կը հասնի 2500 մարդու։
[[1928]] թուականին, Նոր-Արաբկիրի բնակչութեան թիւը կը հասնի 762 մարդու։ Նոյն տարուան, [[Յունուար]] ամսուն, կը բացուի Արաբկիրի առաջին դպրոցը 40 աշակերտներով եւ կը կրէ [[Ալեքսանդր Շիրվանզադէ]]ի անունը։ [[1933]]–ին Նոր-Արաբկիրն ունէր 1800 բնակիչ, որոնց մեծագոյն մասը գաղթած էր հին Արաբկիրէն։ [[1936]]–ին Նոր-Արաբկիրի մէջ արդէն կը գործէր հանրային բաղնիք, խանութ, հացի փուռ, մարմնամարզական խումբ, հրշէջ կայան, 70 հոգինոց պարախումբ, գրադարան նաեւ ռատիոակումբ, զբօսաշրջիկային գրասենեակ եւ այլն։ [[1937]]–ին Արաբկիրի բնակչութեան թիւը կը հասնի 2500 մարդու։


Տարիներ անց աւանը աճելով կը միանայ Երեւանին, տարածքով կը մեծնայ։ Արաբկիրցիներու անձնուէր աշխատանքի եւ օժանդակութեան շնորհիւ կը բարեկարգուի, կը վերափոխուի եւ այդպէսով կը դառնայ մայրաքաղաքի ամենաբազմամարդ թաղամասերէն մին։
Տարիներ անց աւանը աճելով կը միանայ Երեւանին, տարածքով կը մեծնայ։ Արաբկիրցիներու անձնուէր աշխատանքի եւ օժանդակութեան շնորհիւ կը բարեկարգուի, կը վերափոխուի եւ այդպիսով կը դառնայ մայրաքաղաքի ամենաբազմամարդ թաղամասերէն մին։


Հետագային՝ 8 օգոստոս 1991ին, ՀՀ գերագոյն խորհուրդի որոշումով, նախկին 26 Կոմիսարների շրջանը կը վերանուանուի Արաբկիրի շրջան։ 1996ին կը ստեղծուի Երեւան քաղաքի Արաբկիր համայնքը (այժմ արդէն՝ վարչական շրջան)։
Յետագային՝ [[8 Օգոստոս]] [[1991]]–ին, ՀՀ գերագոյն խորհուրդի որոշումով, նախկին «26 Կոմիսարներ»ի շրջանը կը վերանուանուի Արաբկիրի շրջան։ [[1996]]–ին կը ստեղծուի Երեւան քաղաքի Արաբկիր համայնքը (այժմ արդէն՝ վարչական շրջան)։


Արաբկիր վարչական շրջանին ներկայի ղեկավարն է՝ Հրայր Անտոնեանը։ Բնակչութեան թիւը այժմ կը կազմէ մօտ 132,525 մարդ, տարածքը՝ 1320 հա։
Արաբկիր վարչական շրջանին ներկայի ղեկավարն է՝ Հրայր Անտոնեանը։ Բնակչութեան թիւը այժմ կը կազմէ մօտ 132,525 մարդ, տարածքը՝ 1320 հա։
Տող 94. Տող 94.
==Աղբիւրներ==
==Աղբիւրներ==
{{ծանցանկ}}
{{ծանցանկ}}
* «Հայաստանի եվ յարակից շրջանների տեղանունների բառարան» (5 հատորով), 1986-2001 թթ., Երևանի Համալսարանի հրատարակչութիւն
* «Հայաստանի Եւ Յարակից Շրջանների Տեղանունների Բառարան» (5 հատորով), 1986-2001 թթ., Երեւանի Համալսարանի հրատարակչութիւն


== Տես նաեւ ==
== Տես նաեւ ==
Տող 103. Տող 103.


[[Կատեգորիա:Աշխարհագրական տեղանուններ այբբենական կարգով]]
[[Կատեգորիա:Աշխարհագրական տեղանուններ այբբենական կարգով]]
[[Կատեգորիա:Բազմիմաստ եւ այլ կիրառումներով յօդուածանուններ]]
[[Կատեգորիա:Մեծ Հայքի քաղաքներ (արւմտ․)]]
[[Կատեգորիա:Մեծ Հայքի քաղաքներ]]
[[Կատեգորիա:Արեւմտեան Հայաստանի քաղաքներ]]
[[Կատեգորիա:Արեւմտեան Հայաստանի քաղաքներ]]
[[Կատեգորիա:Մալաթիոյ նահանգ]]
[[Կատեգորիա:Մալաթիոյ նահանգ]]
[[Կատեգորիա:Թուրքիոյ քաղաքներ]]
[[Կատեգորիա:Պատմական Հայաստանի քաղաքներ]]
[[Կատեգորիա:Վիքիպեդիա:Արևմտահայերեն հոդվածներ]]

17:47, 17 Դեկտեմբեր 2014-ի տարբերակ

Կաղապար:Արևմտյան Հայաստանի բնակավայրեր

Արաբկիր (թուրքերէն՝ Arapgir, քրտ.՝ Arabkîr), քաղաք Արեւմտեան Հայաստանի, Մալաթիա նահանգին մէջ, Եփրատի վտակ՝ Արաբկիր գետակի ափին, Խարբերդի եւ Ակնի միջեւ։ Մալաթիա քաղաքէն 70 ք.մ. հիւսիս։ Արաբկիրը աչքի կ՛իյնայ, որպէս վաճառաշահ քաղաք, շրջապատուած մշակուած արգաւանդ դաշտերով։

Մինչեւ 1915 թուականի Ապրիլեան Եղեռնը՝ Արաբկիրը իր արուարձաններով, ունէր քսան հազար բնակչութիւն։ Քաղաքին մէջ կը գործէին հինգ եկեղեցիներ (Ս. Աստուածածին, Ս. Յակոբ, Ս. Գէորգ, Ս. Լուսաւորիչ, կաթոլիկ Ս. Փրկիչը) ու 12 հայկական դպրոցներ։

Արեւմտահայ միւս հայաբնակ վայրերուն նման Արաբկիրն ալ ենթարկուեցաւ ցեղասպանութեան արհաւիրքին։ Կենդանի մնացածները ստիպուած եղան աքսորի ճամբան բռնել, ի հարկէ, առանց գիտնալու, թէ ուր կ՛երթան։ Կենդանի մնացածներէն մէկ մասը՝ տարբեր կողմերէն, կը գաղթէ դէպի Հայաստան, իսկ միւս մասը՝ արտասահմանի մէջ բնակութիւն կը հաստատէ։

Նոր Արաբկիր

1925 թուականին, Երեւան քաղաքի հիւսիսային մասին մէջ կը հիմնադրուի Նոր-Արաբկիր թաղամասը։

1928 թուականին, Նոր-Արաբկիրի բնակչութեան թիւը կը հասնի 762 մարդու։ Նոյն տարուան, Յունուար ամսուն, կը բացուի Արաբկիրի առաջին դպրոցը 40 աշակերտներով եւ կը կրէ Ալեքսանդր Շիրվանզադէի անունը։ 1933–ին Նոր-Արաբկիրն ունէր 1800 բնակիչ, որոնց մեծագոյն մասը գաղթած էր հին Արաբկիրէն։ 1936–ին Նոր-Արաբկիրի մէջ արդէն կը գործէր հանրային բաղնիք, խանութ, հացի փուռ, մարմնամարզական խումբ, հրշէջ կայան, 70 հոգինոց պարախումբ, գրադարան նաեւ ռատիոակումբ, զբօսաշրջիկային գրասենեակ եւ այլն։ 1937–ին Արաբկիրի բնակչութեան թիւը կը հասնի 2500 մարդու։

Տարիներ անց աւանը աճելով կը միանայ Երեւանին, տարածքով կը մեծնայ։ Արաբկիրցիներու անձնուէր աշխատանքի եւ օժանդակութեան շնորհիւ կը բարեկարգուի, կը վերափոխուի եւ այդպիսով կը դառնայ մայրաքաղաքի ամենաբազմամարդ թաղամասերէն մին։

Յետագային՝ 8 Օգոստոս 1991–ին, ՀՀ գերագոյն խորհուրդի որոշումով, նախկին «26 Կոմիսարներ»ի շրջանը կը վերանուանուի Արաբկիրի շրջան։ 1996–ին կը ստեղծուի Երեւան քաղաքի Արաբկիր համայնքը (այժմ արդէն՝ վարչական շրջան)։

Արաբկիր վարչական շրջանին ներկայի ղեկավարն է՝ Հրայր Անտոնեանը։ Բնակչութեան թիւը այժմ կը կազմէ մօտ 132,525 մարդ, տարածքը՝ 1320 հա։

Աղբիւրներ

  • «Հայաստանի Եւ Յարակից Շրջանների Տեղանունների Բառարան» (5 հատորով), 1986-2001 թթ., Երեւանի Համալսարանի հրատարակչութիւն

Տես նաեւ

Կաղապար:Արաբկիրի գավառ

Այս յօդուածի նախնական տարբերակը կամ անկէ մաս մը վերցուած է Հայկական Սովետական Հանրագիտարանէն, որուն նիւթերը հրատարակուած են` Քրիէյթիվ Քամմընզ Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) թոյլատրագրի ներքոյ։ 

Կատեգորիա:Աշխարհագրական տեղանուններ այբբենական կարգով Կատեգորիա:Մեծ Հայքի քաղաքներ (արւմտ․) Կատեգորիա:Արեւմտեան Հայաստանի քաղաքներ Կատեգորիա:Մալաթիոյ նահանգ Կատեգորիա:Պատմական Հայաստանի քաղաքներ